Warsztaty umiejętności rozwiązywania problemów (praca z przypadkiem, kontrakt socjalny) 20-1F-WUP
Laboratorium/warsztaty (LAB) Semestr zimowy 2017/2018

Literatura pomocnicza:

1. D. Behling-Chawińska D., Praktyczne zastosowanie kontraktu socjalnego w pracy socjalnej (w:) A. Żukie-wicz (red.), Ciągłość i zmiana w pomocy społecznej i pracy socjalnej. Księga jubileuszowa z okazji XV-lecia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009.

2. R. Cybulska, E. Żołnierczyk, Kontrakt socjalny pracownik socjalny, Presshouse, 2010.

3. T. Kaźmierczak, B. Bąbska, M. Popłońska-Kowalska, M. Rymsza, Środowiskowe role zawodowe pracow-nika socjalnego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.

A. Kotlarska – Bobińska, Pracownik socjalny jako badacz i strateg - nowe wyzwania w kształceniu, w: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2003.

4. E. Majchrowska, J. Alarcon: Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Warszawa 2009.

5. L. Miś (red.) Praca socjalna skoncentrowana na rozwiązaniach, „Zeszyty Pracy Socjalnej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.

6. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).

7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).

8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).

9. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).

10. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Wiedza:

Student otrzymuje rozszerzoną i praktyczną wiedzę dotyczącą metod pracy socjalnej. Zna terminologię używaną w pracy socjalnej oraz jej zastosowanie w praktyce.

Student potrafi dokonać analizy sytuacji jednostki i grupy, a także potrafi dokonać diagnozy problemów występujących w środowisku lokalnym.

Student potrafi przełożyć założenia teoretyczne na grunt praktyki pracy socjalnej. Umie przyporządkować i zastosować metody pracy socjalnej w odniesieniu do dokonanej diagnozy społecznej: indywidualnego przypadku, grupy, środowiska.

Student potrafi zastosować kontrakt socjalny. Zna definicje i funkcje kontraktu. Zna zasady formułowania celów, planowania działań oraz określania rezultatów działania. Zna zasady przeprowadzania oceny realizacji kontraktu.

Student umie wskazać zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu plan działań na rzecz rozwiązywania konkretnych problemów.

Umiejętności:

Student nabywa umiejętność swobodnego posługiwania się pojęciami z zakresu metod pracy socjalnej. Potrafi zastosować wybrane metody (techniki, narzędzia, strategie) pracy socjalnej.

Student potrafi identyfikować problemy społeczne potencjalnych klientów pomocy społecznej.

Student posiada umiejętności z zakresu form i sposobów skutecznego działania w pracy socjalnej, potrafi samodzielnie sporządzić diagnozę i plan pomocy.

Student zna infrastrukturę i zasoby instytucjonalne środowiska lokalnego.

Student zna przepisy prawne dotyczące stosowania kontraktu socjalnego. Potrafi dokonać wstępnej analizy przypadku i zadecydować, że w danej sytuacji kontrakt socjalny jest odpowiednim narzędziem wspierania klienta.

Kompetencje społeczne:

Student posiada wiedzę o istocie pracy socjalnej, jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i osobistych.

Student wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie pracy socjalnej.

Warunki zaliczenia:

Przygotować i zaprezentować przed grupą przypadek osoby lub rodziny, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej i musi korzystać z pomocy pracownika socjalnego wg następujących zasad:

Każda osoba przygotowuje opis przypadku, przy czym musi to być przypadek osoby/rodziny korzystającej z pomocy pracownika socjalnego z powodu (wybieramy):

1 - Długotrwałego bezrobocia (powyżej 12 miesięcy bez pracy)

2 - Samotnego macierzyństwo – bezrobotne matki, mające pod opieką osoby zależne - dzieci

3 - Niepełnosprawności - osoby bezrobotne obu płci, posiadające orzeczenie niepełnosprawności, ale mogące pracować na odpowiednim stanowisku pracy

4 - Wykluczenia społecznego z powodu braku pracy, osoby niezarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy, przyzwyczajone do swojej sytuacji, a więc trudno aktywizowane, korzystające z pomocy społecznej (finansowej i niematerialnej)

5 - Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego – np. bezrobotni mężczyźni lub kobiety, opuszczający zakłady karne, chcący powrócić do pracy po pobycie w zakładzie karnym, część z nich nie ma kwalifikacji, część ma kwalifikacje zdezaktualizowane

6 - Bezdomności

7 - Przemocy w rodzinie

8 - Bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych

9 - Alkoholizmu

10 – Inne

Celem nadrzędnym tego zadania jest przygotowanie klientów do uczestnictwa w życiu zawodowym i społecznym oraz uzyskanie zatrudnienia wykorzystując kontrakt socjalny.

Schemat przygotowania:

I. Dokonaj diagnozy osoby/rodziny - przedstaw opis sytuacji problemowej, scharakteryzuj osobę/rodzinę, która zostanie objęta wsparciem.

II. Ocena sytuacji życiowej osoby/rodziny:

1. Przyczyny aktualnej sytuacji życiowej,

2. Możliwości osoby/rodziny oraz możliwości występujące w środowisku pozwalające na wzmocnienie aktywności i samodzielności lub przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,

3. Ograniczenia występujące po stronie osoby/rodziny lub bariery w środowisku powodujące trudności we wzmocnieniu aktywności i samodzielności lub w przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu,

4. Przyczyny niepowodzeń.

III. Cele, które ma osiągnąć osoba/rodzina, aby wzmocnić aktywność i samodzielność życiową, zawodową lub przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu:

• cel lub cele główne

• cele szczegółowe

IV. Podjęte działania po stronie osoby/rodziny i po stronie pracownika socjalnego.

V. Ocena realizacji i rezultaty działań.

Kryteria oceny: kompletność i prawidłowość przygotowania przypadku oraz sposób prezentacji.

Omówienie problematyki poruszanej podczas zajęć: tematy, literatura przedmiotu, zasady zaliczenia przedmiotu.

Ubóstwo w Polsce. Współczesne problemy społeczeństwa.

Identyfikacja problemów. Reportaż: Pracownik socjalny. Social Workers in Poland - Zawód Pracownik Socjalny.

Zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu działań na rzecz klienta pomocy społecznej. Rozwiązywanie problemów klientów poprzez współpracę międzyinstytucjonalną. Ćwiczenia – przypadki – jakie zasoby instytucjonalne można wykorzystać? Praca z przypadkiem. Co możemy zaoferować? – świadczenia pieniężne i niepieniężne.

Historie ludzkie. Film - Sławek stracił dom przez alkohol.

Diagnoza indywidualnego przypadku – rozróżnienie i wyjaśnienie pojęć: studium przypadku (case study), praca z przypadkiem (case work). Etapy postępowania: diagnoza przypadku, opracowanie planu postępowania i prowadzenie przypadku. Zasady w stosowaniu metody indywidualnych przypadków. Ćwiczenia sytuacyjne. Historie ludzkie.

Metody diagnozowania potrzeb. Narzędzia diagnozy. Analiza SWOT.

Film – „Jedyna taka miłość” i ćwiczenia w odniesieniu do filmu.

Motywowanie.

Praca z przypadkiem – jak osiągać cele.

Film – „Dopiąć swego, czyli jak wyznaczać i osiągać swoje cele”.

Test otwartości na zmianę. Analiza celu.

Kontrakt socjalny. Wzór kontraktu. Praca z kontraktem.

Obszary pracy socjalnej.

Rozwiązywanie problemów:

• mieszkaniowych

• zdrowotnych

• opiekuńczo-wychowawczych

• z brakiem pracy

• innych

Ćwiczenia sytuacyjne.

Historie ludzkie – reportaże.

Przypadki przygotowane przez studentów – zaliczenie.

Mini wykłady, warsztaty, dyskusja, prezentacja multimedialna, filmiki przedstawiające konkretne projekty, praca w grupach.