Dydaktyka specjalna [PC-5F-DYS] Semestr zimowy 2022/2023
Ćwiczenia, grupa nr 8

Literatura do ćwiczeń:

1. Kubiczek B., Metody aktywizujące. Jak nauczyć uczniów uczenia się.

2. Vopel K.W. Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży, Kielce, Jedność; cz. 1,2,3,4; (s.5 – 16).

3. Chałas K. , Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce, Warszawa.

4. Goźlińska E., Jak skonstruować grę dydaktyczną, WSiP, Warszawa.

5. Haring N.G., Schiefelbusch R.L. (red.), Nauczanie specjalne, PWN, Warszawa, rozdział 10 pt. Podsumowanie: Szkoła Super

6. Nathan H. Azrin i Viktoria A. Besalel, Jak stosować praktykę pozytywną, autokorekcję i hiperkorekcję, S. Striefel, Jak uczyć przez modelowanie i imitację.

7. Semenowicz H., Freinet w Polsce, WSiP, Warszawa, Kłosińska T. , Droga do twórczości. Wdrażanie technik Celestyna Freineta, Kraków, Impuls.

8. Kapica G. Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym, Warszawa.

9. Buzan, B. Buzan, Mapy twoich myśli, Wydawnictwo RAVI, ŁÓDŹ

1. ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE

2. MAPY MYŚLI = MINDMAPPING

Zagadnienia szczegółowe:

• Pojęcie kartografii umysłu (mózgu)

• Proces (etapy) tworzenia map myśli w ujęciu indywidualnym

• Proces (etapy) tworzenia map myśli w ujęciu grupowym

• Proces tworzenia map myśli w tandemie

• Zasady dotyczące tworzenia map myśli - technika i forma (szczegółowe omówienie)

• Zalecenia dotyczące tworzenia map myśli

• Rodzaje map myśli –> wg. różnych kryteriów (ze względu na złożoność -liczbę ramion; za względu na cel-czemu służy)

• Zakres możliwych zastosowań mindmappingu

• Zalety (+) i wady (?-) techniki map myśli

• Przykłady wybranych Map myśli T. Buzana+ ich analiza

3. TECHNIKI C. FREINETA

• Pojęcie szkoły alternatywnej – jej przykłady w Europie i Ameryce.

• Pedagogika Freineta :

-praktyka a założenia teoretyczne pedagogiki Freineta,

-na jakim gruncie powstała koncepcja pedagogiczna Freineta,

- podstawowa zasada w procesie nauczania i wychowania

- cel wychowania w szkole frenetowskiej,

- 4 podstawowe zagadnienia/elementy w pedagogice Freineta,

• Praktyka funkcjonowania szkoły Freineta

• Organizacja klasy – pracowni w szkole frenetowskiej.

• Nauczyciel w szkole frenetowskiej – pożądane cechy.

• Koncepcja technik Freineta - aktualne przykłady stosowania w szkole Technik Freineta (w Polsce i na świecie).

4. „SZKOŁA SUPER” – eksperyment w szkolnictwie amerykańskim

• Powody pojęcia eksperymentu

• Cele eksperymentu SZKOŁA SUPER

• Uczniowie szkoły super

• Naczelna zasada stosowana w SZKOLE SUPER

• Metoda główna wykorzystana w trakcie eksperymentu SZKOŁA SUPER

• Metody nauczania w SZKOLE SUPER

• Metody radzenia sobie ze specyficznymi trudnościami

• Metody zbierania i zapisu danych o postępach dydaktyczno – wychowawczych ucznia

• Wyniki eksperymentu SZKOŁA SUPER

5. METODY AKTYWIZUJĄCE

• Zasadniczy cel stosowania metod i technik aktywizujących

• Czynniki efektywnego uczenia się

• Pojęcie metod i technik aktywizujących

• Metody aktywizujące a metody tradycyjne (model encyklopedyczny a model generatywny - porównanie; cechy metod aktywizujących w kontekście metod tradycyjnych - porównanie/tabelka)

• Rola nauczyciela pracującego metodami aktywizującymi

• Stadia w procesie uczenia się

• Omówienie wybranych technik aktywizujących

6. GRY I ZABAWY INTERAKCYJNE

• Gry interakcyjne a konwencjonalne metody uczenia

• Cele (znaczenie/zalety) zastosowania gier interakcyjnych w praktyce pedagogicznej

• zalety stosowania gier i zabaw interakcyjnych w praktyce pedagogicznej;

- cele nauczania realizowane przez zastosowanie gier i zabaw interakcyjnych

- etapy pracy dydaktycznej przy użyciu gier i zabaw interakcyjnych.

7. GRY I ZABAWY DYDAKTYCZNE

• Def. pojęć: rozrywka umysłowa, zagadka, zabawa

• Rodzaje rozrywek umysłowych;

• Rola gry i zabawy dydaktycznej w procesie kształcenia młodszych uczniów

• Struktura zagadki

• Fazy rozwiązywania zagadek i charakterystyka

• Czynności nauczyciela towarzyszące rozwiązywaniu zagadek

• Zastosowanie rozrywek umysłowych w nauczaniu początkowym

• Wybrane rodzaje rozrywek umysłowych (zagadek)

• Def. pojęć: gra, gra dydaktyczna.

• Zalety gier dydaktycznych

• Polska klasyfikacja gier dydaktycznych i ich charakterystyka.

8. METODA PROJEKTÓW

• Powstanie metody projektów ( gdzie i kiedy; podstawy filozoficzne)

• Definicja metody projektów (klasyczna i współczesna)

• Klasyfikacja projektów z uwzględnieniem różnych kryteriów (rodzaje kryteriów; omówienie poszczególnych rodzajów projektów - w odniesieniu do kryteriów podziału)

• Zadania nauczyciela w metodzie projektów.

• Zadania ucznia w metodzie projektów

• Etapy realizacji zadania metodą projektów/tabelka (omówienie).

• Walory dydaktyczne metody projektów.

• Walory wychowawcze metody projektów.

• Obszary zastosowania metody projektów.

9. TWÓRCZA WIZUALIZACJA

• Def. pojęcia „Twórcza wizualizacja”

• Cele stosowania treningu Twórczej wizualizacji; liczba uczestników treningu

• Schemat przebiegu treningu wizualizacji (poszczególne etapy/czas trwania, charakterystyka)

• Właściwe warunki przebiegu treningu Twórczej wizualizacji (unikanie określonych zakłóceń)

• Zalety treningu wizualizacji.

10. ASPEKT WYCHOWAWCZY W KSZTAŁCENIU

Praktyka pozytywna

Autokorekcja i hiperkorekcja

Uczenie przez modelowanie i imitację

11. METODA BAŚNIOWYCH SPOTKAŃ

- Rozwój zabawy u dzieci wg. J. Piageta – 3stadia (krótka charakterystyka-stadium rozwoju myślenia a rodzaj zabawy).

- Cechy baśni (krótka charakterystyka).

-Znaczenie baśni dla rozwoju dziecka (oddziaływanie na różne sfery rozwoju).

-Sytuacja rozwojowa ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim rozpoczynającego naukę szkolną (charakterystyka rozwoju psychicznego oraz sytuacji środowiskowej).

- Metoda Baśniowych Spotkań – miejsce w systematyce metod (do metod gier i zabaw dydaktycznych/bliska metody sytuacyjnej).

- Zasady pracy nauczyciela pracującego metodą Baśniowych Spotkań.

- Metoda Baśniowych Spotkań jako metoda postępowania pedagogicznego

- Etapy pracy metodą Baśniowych Spotkań (jakie etapy/ ich omówienie-cele;przebieg).

- Zasady służące tworzeniu programu korekcyjno – usprawniającego (na czym opiera się tworzenie programów - znaczenie diagnozy, profil rozwojowy dziecka/ucznia - dotyczący ogólnej i zadaniowej wrażliwości edukacyjnej ucznia.

- pojęcie „wrażliwość edukacyjna”/„stan wrażliwości”

12. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - TRENING KREATYWNOŚCI

Kreatywność i trening kreatywności- wyjaśnienie pojęć/def. wg. K. Szmidta, trzy główne procesy twórcze i odpowiadające im rodzaje twórczości oraz rodzaje myślenia, znaczenie rozgrzewki twórczej-jej cele (3.), charakterystyka i ćwiczenie: myślenia pytajnego (trzy główne zdolności składające się na to myślenie), kombinacyjnego i transformacyjnego (rodzaje przekształceń- ogólnie i szczegółowo; uwarunkowania powodzenia w operacjach przekształcania wyobrażeń). Wybrane metody i techniki heurystyczne/twórczego rozwiązywania problemów: techniki- „Burza mózgów” „wymuszonego dopasowania” oraz „technika analogii”; ćwiczenia praktyczne).

13. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - DRAMA W NAUCZANIU I WYCHOWANIU

Drama - wyjaśnienie pojęcia/istota dramy, drama a aktorstwo teatralne - różnice, cele nauczania i wychowania przez dramę, psychologiczno - pedagogiczne podstawy dramy: znaczenie wyobraźni, ekspresji twórczej i zabawy w rozwijaniu zdolności twórczych, uczestnicy dramy -wiek, wielkość grupy, wskazówki dla nauczyciela, przykładowa struktura sesji /lekcji dramy- etapy, techniki dramy, wybrane projekty zajęć dramowych - analiza

14. METODY I TECHNIKI PAMIĘCIOWE

Pamięć krótko - i długotrwała, znaczenie lewej i prawej półkuli mózgowej oraz ich współpracy w zapamiętywaniu, zasady zapamiętywania/elementy „żywego obrazu”, pamięciowe słowa-klucze, podstawowe systemy pamięciowe - narzędzia pamięci krótkoterminowej: łańcuchowa metoda skojarzeń oraz zakładkowa metoda zapamiętywania, główny system pamięciowy - zaawansowane narzędzie pamięci długoterminowej, jego zasady i zastosowanie; ćw praktyczne.

15. ZAKOŃCZENIE I PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

Stosowane metody dydaktyczne: wykład, prezentacja, dyskusja

- napisanie i zaliczenie kolokwium

- wykonanie prac zaliczeniowych, każda z nich na ocenę

- wykonywanie ćwiczeń praktycznych do realizowanych tematów

grupa ćwiczeniowa dla II DMPC 8

NAKŁAD PRACY STUDENTA:

Godziny kontaktowe (wykład, ćwiczenia) - 15 godz. wykład; 45 godz. ćwiczenia;

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 20;

Przygotowanie się do egzaminu - 10;

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3.