Historia wychowania [10-1F-HWI1] Semestr zimowy 2017/2018
Wykład, grupa nr 1

Literatura obowiązkowa /do wyboru/:

- Stanisław Kot, Historia wychowania t. I-II, Wyd. Żak, Warszawa 1994

- Stanisław Litak, Historia wychowania do Wielkiej Rewolucji Francuskiej t. I, Wyd. WAM Kraków 2004

- Jan Draus, Ryszard Terlecki, Historia wychowania - wiek XIX i XX, Wyd. WAM, Kraków 2006

- Historia wychowania - wiek XX pod red. Józefa Miąso, t. I, PWN, Warszawa 1980

- Stanisław Kot, Historia wychowania, Gebethner i Wolff, Kraków 1924

- Karol Poznański, Wybrane zagadnienia z historii wychowania, Wyd. APS, Warszawa 2006

- Hanna Markiewicz, Wybrane zagadnienia z historii wychowania, Wyd. APS, Warszawa 2006

- Henri Marrou, Historia wychowania w starożytności, PWN, Warszawa 1969

Literatura nadobowiązkowa:

- Stefan Wołoszyn, Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, PWN, Bydgoszcz 1964

- Adam Sikora, Spotkania z filozofią, "Iskry", Warszawa 1978

- Irena Krońska, Sokrates, Wiedza Powszechna, Warszawa 2001

- Władysław Witwicki, Platon jako pedagog, Nasza Księgarnia, Warszawa 1947

- Kazimierz Leśniak, Arystoteles, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989

- Janina Gajda-Krynicka, Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa 1989

- Łukasz Kurdybacha, Pisma wybrane t. II-III, WSiP, Warszawa 1976

- Jan Ptaśnik, Życie żaków krakowskich, Wiedza Powszechna, Warszawa 1957

- Regine Pernoud, Kobieta w czasach katedr, Wyd. "Książnica", Poznań 2009

- Andrzej Frycz Modrzewski i problemy kultury polskiego Odrodzenia, PWN, Wrocław 1974

- Henryk Barycz, Uniwersytet Jagielloński w życiu narodu polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1963

- Bogdan Suchodolski, Komeński, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979

- Jan Hellwig, Cieszkowski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979

- Jan Hellwig, Ewaryst Estkowski, prekursor nowatorstwa pedagogicznego w Polsce, Wyd. UAM, Poznań 1984

- Felicjan Paluszkiewicz, Jezuici w Warszawie przewodnik - informator, "Kontrast", Warszawa 1998

- Wincenty Okoń, Dawid, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980

- Jan Baszkiewicz, Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat: mitologia i rzeczywistość rewolucji francuskiej, PIW, Warszawa 1993

- Jan Baszkiewicz, Młodość uniwersytetów, Wyd. "Żak", Warszawa 1997

- Janusz Tazbir, Reformacja, kontrreformacja, tolerancja, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 1996

- Michał Rolle, Tadeusz Czacki i Krzemieniec, Lwów 1913

- Ryszard Wroczyński, Myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, PZWS, Warszawa 1955

- Wanda Garbowska, Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932-1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976

- Kalina Bartnicka, Działalność edukacyjna Jana Śniadeckiego, Zakład Narodowy, im. Ossolińskich, Wrocław 1980

- Kalina Bartnicka, Wychowanie państwowe w: Rozprawy z Dziejów Oświaty t. XV, Wrocław 1972

- Barbara Szacka, Stanisław Staszic - portret mieszczanina, Wiedza Powszechna, Warszawa 1962

TREŚCI PROGRAMOWE:

Wykład:

Historia wychowania jako nauka, jej przedmiot i cele:

Przedmiot i metodologia historii wychowania; rozwój historii wychowania jako nauki; rola historii wychowania w kształceniu nauczycieli; źródła i opracowania.

Wychowanie w starożytności:

Warunki społeczno-polityczne wychowania, kierunki wychowania starogreckiego; wychowanie spartańskie, ateńskie, hellenistyczne; wychowanie i szkolnictwo w starożytnym Rzymie w czasach Republiki i Cesarstwa Rzymskiego.

Wychowanie w średniowieczu:

Dziedzictwo starożytnych; Kościół i wychowanie; Karol Wielki i jego rola w edukacji społeczeństwa; średniowieczne szkoły i ich program; początki uniwersytetów europejskich; Abelard, Irneriusz; szkolnictwo średniowieczne w Polsce.

Oświata europejska w dobie humanizmu:

Warunki społeczno-polityczne doby renesansu; szkolnictwo, programy, treści i reformy (Jan Sturm); reformacja (Marcin Luter, Jan Kalwin); kontrreformacja; humanizm w Polsce; szkolnictwo różnowiercze i jezuickie.

Wychowanie nowożytne i jego przedstawiciele:

Krytyka wychowania humanistycznego: Michał Montaigne, Kartezjusz; Jan Amos Komeński jego dzieła i rola w pedagogice.

Oświata w Polsce w II połowie XVIII wieku:

Stan oświaty w Polsce przed utworzeniem Komisji Edukacji Narodowej; powstanie KEN, jej zadania, projekty Bielińskiego i Popławskiego, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, reformy Komisji w dziedzinie oświaty: szkolnictwo parafialne, powiatowe i wojewódzkie, reforma uniwersytetów, znaczenie Komisji w dziejach polskiej oświaty.

Liberalizm w wychowaniu:

Myśl pedagogiczna francuskiego oświecenia - Projekt systemu szkolnego Condorceta; Wielka Rewolucja Francuska a wychowanie.

Rozwój szkolnictwa europejskiego w XIX wieku (cz. I):

Szkoły elementarne i seminaria nauczycielskie; szkolnictwo średnie (szkoły realne, techniczne i wydziałowe), uniwersytety - kierunki rozwoju.

Rozwój szkolnictwa europejskiego w XIX wieku (cz. II):

Wychowanie przedszkolne i jego rozwój: Maria Pape Carpentier i Fryderyk Froebel.

Oświata na Litwie i w Księstwie Warszawskim:

Rozkwit Uniwersytetu Wileńskiego w początkach XIX wieku; Izba Edukacyjna i Dyrekcja Edukacji Publicznej; utworzenie Uniwersytetu Warszawskiego.

Reforma szkolna Wielopolskiego:

Rusyfikacja szkolnictwa polskiego po 1863 roku; strajk szkolny 1905 roku w Królestwie Polskim.

Germanizacja szkolnictwa polskiego pod zaborem pruskim:

Polityka Kulturkampfu i odpowiedź Polaków na represje; strajk szkolny we Wrześni; działalność oświatowa Towarzystwa Czytelń Ludowych.

Szkolnictwo w zaborze austriackim:

Oświata polska w państwie Habsburgów w dobie autonomii politycznej i kulturalnej.

Oświata polska w dwudziestoleciu międzywojennym:

Sytuacja społeczna i polityczna Polski przed i po 1926 roku; ustalenie podstaw ustrojowych szkolnictwa; rozwój szkół powszechnych, średnich i wyższych; szkolnictwo dla mniejszości narodowych; kryzys szkolny lat trzydziestych; model wychowania państwowego i narodowego.

Oświata i szkolnictwo w Polsce Ludowej:

Sytuacja oświaty polskiej po II wojnie światowej; zjazd oświatowy

w Łodzi w 1945 roku; kształtowanie się podstaw prawnych szkolnictwa w myśl nowych założeń ustrojowych państwa i ich realizacja; podstawowe akty prawne; alfabetyzacja.

Ćwiczenia:

Wychowanie w starożytności:

Koncepcja państwa Platon; wychowanie mówcy według Marka Fabiusza Kwintyliana.

Wychowanie w średniowieczu:

Szkoły katedralne, kolegiacki, klasztorne i parafialne w Polsce; założenie Akademii Krakowskiej.

Oświata europejska w dobie humanizmu:

Erazm z Rotterdamu; myśl pedagogiczna humanizmu (Jan Ludwik Vives); praktyczna realizacja humanistycznej wizji wychowania w działalności Vittorina da Feltre; przedstawiciele polskiej myśli humanistycznej.

Wychowanie nowożytne i jego przedstawiciele:

Przedstawiciele zachodnioeuropejskiej myśli pedagogicznej epoki nowożytnej i ich wpływ na recepcję nowych prądów edukacyjnych w Rzeczypospolitej (Jan Jakub Rousseau, John Locke).

Oświata w Polsce w II połowie XVIII wieku:

Próba reformy państwa przez wychowanie klasy panującej - Stanisław Konarski i jego Collegium Nobilium, szkoły rycerskie w Luneville i w Warszawie.

Liberalizm w wychowaniu:

Jan Henryk Pestalozzi - ojciec nowoczesnej elementarnej szkoły ludowej.

Rozwój szkolnictwa europejskiego w XIX wieku (cz. I):

Adolf Diesterweg - twórca wzorcowych seminariów nauczycielskich i Jan Fryderyk Herbart - przedstawiciel pedagogiki filozoficznej.

Rozwój szkolnictwa europejskiego w XIX wieku (cz. II):

Eksperyment pedagogiczny Roberta Owena; Mikołaj Grundtvig i duńskie uniwersytety ludowe; polscy przedstawiciele teorii wychowania przedszkolnego.

Oświata na Litwie i w Księstwie Warszawskim:

Jan i Jędrzej Śniadeccy; Liceum Krzemienieckie - Tadeusz Czacki i Hugo Kołłątaj.

Reforma szkolna Wielopolskiego:

Pedagogika pozytywistyczna Herberta Spencera i jej recepcja w Królestwie Polskim - pozytywizm warszawski.

Germanizacja szkolnictwa polskiego pod zaborem pruskim:

Polska myśl pedagogiczna pod zaborem pruskim: August Cieszkowski, Karol Libelt.

Szkolnictwo pod zaborem austriackim:

Działalność Rady Szkolnej Krajowej; Józef Dietl O reformie szkół krajowych; warunki edukacji, metody i programy szkół na ziemiach polskich pod zaborem austriackim.

Oświata polska w dwudziestoleciu międzywojennym:

Założenia i rezultaty pracy Zjazdu Nauczycielskiego, tzw. Sejmu Nauczycielskiego z kwietnia 1919 roku; Reforma szkolna z 1932 roku tzw. jędrzejewiczowska, założenia, cele, realizacja; kryzys oświatowy w II RP.

Oświat i szkolnictwo w Polsce Ludowej:

Dekret o obowiązku szkolnym z 1956 roku i Ustawa o szkolnictwie z 1961 roku (wprowadzenie ośmioletniej szkoły podstawowej), Raport o stanie oświaty.

METODY KSZTAŁCENIA:

wykład - metoda podająca,

ćwiczenia - czytanie i omawianie tekstów źródłowych, dyskusja, metoda problemowa, metody aktywizujące

Sposób pomiaru efektów kształcenia:

wykład - egzamin pisemny z pytaniami opisowymi i testowymi zamkniętymi obejmujący zagadnienia omówione na wykładach i ćwiczeniach

gr wykładowa dla I DZPE

b>NAKŁAD PRACY STUDENTA:

Godziny kontaktowe - wykład i ćwiczenia - 60

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15

Przygotowanie się do egzaminu - 75

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 5