Zaawansowane techniki poruszania się osób z dysfunkcją wzroku

Sposób pomiaru efektów kształcenia:

Pisemne kolokwium

Ocena pisemnej pracy przygotowanej poza zajęciami (konspekt zajęć z orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się).

Ocena przeprowadzenia zajęć

w warunkach symulowanych – warsztaty w opaskach

i w symulatorach słabowzroczności

Ocena pracy grupowej (3 elementy: samoocena studenta, ocena dokonywana przez grupę, ocena dokonywana przez wykładowcę)

1. Rozwijanie umiejętności korzystania z dworców autobusowych / kolejowych / lotniska (rozwijanie orientacji w halach dworcowych, ćwiczenia lokalizowania i korzystania z kas biletowych i punktów informacyjnych, lokalizowanie miejsc siedzących w poczekalni dworca, lokalizowanie i korzystanie z punktów handlowo – usługowych, lokalizowanie toalet,

lokalizowanie wejść na stanowiska autobusowe / perony.

2. Rozwijanie umiejętności korzystania ze schodów ruchomych (lokalizowanie schodów ruchomych i rozróżnianie kierunku jazdy schodów (w górę, w dół), ćwiczenie lokalizowania wejścia na schody ruchowe i bezpiecznego wchodzenia na nie, lokalizowanie poręczy schodów, ćwiczenie prawidłowego ustawiania stóp i laski podczas wjeżdżania po schodach

i zjeżdżania nimi, ćwiczenie lokalizowania zakończenia schodów i bezpiecznego schodzenia z nich.

3. Rozwijanie orientacji i samodzielnego poruszania się podczas pokonywania przejść dla pieszych na rondach.

4. Wykorzystanie pomocy optycznych w orientacji i samodzielnym poruszaniu się osób słabowidzących w złożonym terenie.

5. Rozwijanie umiejętności utrzymywania orientacji i samodzielnego poruszania się osób z niepełnosprawnością wzroku w przejściach podziemnych.

6. Zagadnienia związane z przygotowywaniem i interpretacją map dotykowych i słuchowych, warunki jakie powinna spełniać mapa i plan trasy. Planowanie nowych tras i poruszanie się w terenie nieznanym z wykorzystaniem planu terenu.

7. Rozwiązywania specyficznych sytuacji zgłaszanych przez ucznia / klienta dotyczących orientacji w przestrzeni (m.in. wpływ warunków atmosferycznych na orientację i samodzielne poruszanie się; sposoby radzenia sobie w trudnych warunkach atmosferycznych, np. duże opady śniegu, poruszanie się w terenie wiejskim bez chodnika i inne.

8. Ocena umiejętności ucznia/klienta w zakresie orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się i planowanie nauczania w tym zakresie (pozyskiwanie informacji o uczniu/kliencie - korzystanie z dostępnej dokumentacji medycznej, psychologicznej i innej, pozyskiwanie informacji od innych specjalistów, umiejętność przeprowadzenia wywiadu z uczniem/ klientem oraz z osobami z jego otoczenia, konstruowanie narzędzi oceny dla różnych grup uczniów/klientów, konstruowanie indywidualnych programów rehabilitacyjnych w zakresie rozwijania umiejętności orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się, umiejętność planowania jednostkowych lekcji wynikających z indywidualnego programu rehabilitacyjnego - planowanie celów lekcji, konkretnych zadań do zrealizowania, umiejętność dokonywania oceny postępów ucznia/klienta.

9. Realizacja indywidualnych lekcji z zakresu poruszania się w złożonym terenie, korzystania z różnych środków komunikacji miejskiej

Kuczyńska – Kwapisz J. (red). (2001). Orientacja przestrzenna w usamodzielnianiu osób niewidomych. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Domańska, K. (2014). Pies przewodnik osoby niewidomej. Szkoła Specjalna, nr 5, s. 344-350

Olczyk, M. (2014). Zasady opracowania barwnych map dotykowych dla osób niewidomych i słabowidzących. Polski Przegląd Kartograficzny TOM 46, nr 4

Miler-Zdanowska, K. (2015). Czynniki warunkujące nauczanie orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się osób z dysfunkcją wzroku. W: Czerwińska, K., Paplińska, M., Walkiewicz-Krutak, M. (red.)., Tyflopedagogika we współczesnej przestrzeni edukacyjno - rehabilitacyjnej, Wyd. Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Warszawa,

Talukder, A. (2015). Wykorzystanie wrażeń słuchowych w rozwoju orientacji przestrzennej. Laski 1-2.

Walkiewicz-Krutak M. (2016). Rola oznaczeń dotykowych w orientacji przestrzennej osób niewidomych. W: M. Paplińska (red.). Pismo Braille'a. Z tradycją w nowoczesność (s. 174–185). Warszawa: Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących "Trakt"

Miler-Zdanowska, K., Zadrożny, J. (2017). Technologie wspomagające używane do samodzielnego poruszania się osób z niepełnosprawnością wzroku. W: K. Czerwińska, K. Miler-Zdanowska (red.), Tyflopedagogika wobec różnorodności współczesnych wyzwań edukacyjno-rehabilitacyjnych, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 298-316

Literatura uzupełniająca:

Paplińska M. (2002). Nauczanie orientacji przestrzennej oraz bezpiecznego i samodzielnego poruszania się niewidomych dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Szkoła Specjalna nr 5

Pilarska-Detari, S. (2014). Kandydat na właściciela psa przednika-wymagania w stosunku do zainteresowanych. Właściciel psa przewodnika na zajęciach z orientacji przestrzennej – specyfika pracy. W: Osoby niewidome poruszające się z psami przewodnikami – jak je wspierać. Warszawa: Fundacja Pies Przewodnik

Więckowska E. (2015). Jak niewidomy poznaje przestrzeń geograficzną. Laski 1-2

Miler-Zdanowska, K. (2017) New Technologies used in the special orientation of people with visual impairment. Interdyscyplinary Contexts of Special Pedagogy, 18, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 53-66

Witek P., Rozborska A., Waszkielewicz A., Rotnicki M., Brayda L., (2017) Echolokacja - mit czy istotny element rehabilitacji osób z niepełnosprawnością wzroku [w]: Paplińska M., Walkiewicz-Krutak M., (red.) Tyflopedagogika wobec współczesnych potrzeb wspomagania rozwoju, rehabilitacji i aktywizacji społecznej, Wydawnictwo APS

Miler-Zdanowska, K. (2018). Space in the statements of blind children at early school age. Interdyscyplinary Contexts of Special Pedagogy, 20, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 261-278

Walkiewicz-Krutak, M., (2019) Aktywna i pasywna echolokacja jako element percepcji słuchowej i orientacji przestrzennej osób niewidomych, Niepełnosprawność. Półrocznik naukowy, nr 34, s. 11-25

Miler-Zdanowska, K. (2019). Echolocation, as a method supporting spatial orientation and independent movement of people with visual impairment. Interdyscyplinary Contexts of Special Pedagogy, 25, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 353-376

Link do Aplikacji Teams: https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3a09a99a0360d94acf8d91a7b7803d5717%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=9d1c912e-cab6-4d56-a265-05c480938543&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Pokaz, metoda zajęć praktycznych, ćwiczenia symulacyjne w terenie.

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe np. wykład, ćwiczenia 60h

Przygotowanie się do zajęć, lektury 20h

Przygotowanie się do egzaminu 20h

Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji

Inne formy -

Łączna ilość punktów ECTS 4