Warsztaty umiejętności rozwiązywania problemów (praca z przypadkiem, kontrakt socjalny) 20-1F-WUP
Laboratorium/warsztaty (LAB) Semestr zimowy 2018/2019

1. D. Behling-Chawińska D., Praktyczne zastosowanie kontraktu socjalnego w pracy socjalnej (w:) A. Żukiewicz (red.), Ciągłość i zmiana w pomocy społecznej i pracy socjalnej. Księga jubileuszowa z okazji XV-lecia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009.

2. R. Cybulska, E. Żołnierczyk, Kontrakt socjalny pracownik socjalny, Presshouse, 2010.

P. Czarnecki, Praca socjalna, Wyd. Difin, Warszawa 2013.

3. T. Kaźmierczak, B. Bąbska, M. Popłońska-Kowalska, M. Rymsza, Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.

A. Kotlarska – Bobińska, Pracownik socjalny jako badacz i strateg - nowe wyzwania w kształceniu, w: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2003.

M. Mikołajczyk, Pomoc społeczna i praca socjalna – różne oblicza i zadania, Wyd. APS, Warszawa 2014.

Nocuń W.A., Szmagalski J., Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie: porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów, Gdańsk 2004.

5. M. Ruszkowska, M. Winiarski, Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, CRZL, Warszawa 2014.

K.M. Stanek, Praca socjalna z dzieckiem lub rodziną z problemem przemocy, CRZL, Warszawa 2014.

6. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).

7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).

8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).

9. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).

10. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Efekty kształcenia:

a) w zakresie wiedzy student:

- otrzymuje rozszerzoną i praktyczną wiedzę dotyczącą problemów poszczególnych kategorii klientów pomocy społecznej; zna metody i narzędzia pracy socjalnej wykorzystywane przez pracowników socjalnych w poszczególnych przypadkach; zna terminologię używaną w pracy socjalnej oraz jej zastosowanie w praktyce.

- potrafi dokonać diagnozy i analizy sytuacji jednostki i grupy oraz wskazać problemy występujące w środowisku lokalnym.

- potrafi zoperacjonalizować wiedzę w praktyce.

- potrafi zastosować rodzinny wywiad środowiskowy oraz kontrakt socjalny. Zna definicje i funkcje wywiadu i kontraktu. Zna zasady formułowania celów, planowania działań oraz określania rezultatów działania. Zna zasady przeprowadzania oceny realizacji kontraktu.

- umie wskazać zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu plan działań na rzecz rozwiązywania konkretnych problemów.

b) w zakresie umiejętności student:

- nabywa umiejętność swobodnego posługiwania się pojęciami, narzędziami z zakresu metod pracy socjalnej. Potrafi zastosować wybrane metody (techniki, narzędzia, strategie) pracy socjalnej.

- potrafi identyfikować problemy społeczne potencjalnych klientów pomocy społecznej.

- posiada umiejętności z zakresu form i sposobów skutecznego działania w pracy socjalnej, potrafi samodzielnie sporządzić diagnozę i plan pomocy.

- zna infrastrukturę i zasoby instytucjonalne środowiska lokalnego.

- zna przepisy prawne dotyczące stosowania poszczególnych narzędzi, z których korzysta pracownik socjalny.

c) W zakresie kompetencji student:

- posiada kompetencje przeprowadzenia wywiadu i kontraktu socjalnego’

- posiada kompetencje w zakresie diagnozy przypadku, grupy i społeczności w celu analizy i stworzenia planu pracy z przypadkiem.

Warunki zaliczenia:

- obecność na zajęciach;

- aktywność i przygotowanie do zajęć

- praca indywidualna i praca w grupie

- praca zaliczeniowa – plan pracy z przypadkiem/rodziną doświadczającą sytuację problemową.

Program zajęć/ tematyka zajęć:

1. Problemy społeczne w dobie współczesności

2. Kategorie klientów pomocy społecznej w aspekcie doświadczanych problemów

3. Istota pracy socjalnej. Definicje i pojęcia. Metody pracy socjalnej.

3.1. Metoda pracy socjalnej z jednostką.

3.1. Metoda pracy socjalnej z grupą.

3.3. Metoda środowiskowej pracy socjalnej.

3.4. Nowe metody pracy socjalnej.

4. Usługi społeczne na rzecz klientów pomocy społecznej w aspekcie poszczególnych klientów pomocy społecznej.

4.1. Usługi społeczne

4.2. Zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu działań na rzecz klienta pomocy społecznej.

5-6. Narzędzia pracy socjalnej (symulacja)

5.1. Wywiad środowiskowy

5.2. Kontrakt socjalny

7. Diagnoza indywidualnego przypadku – rozróżnienie i wyjaśnienie pojęć: studium przypadku (case study), praca z przypadkiem (case work).

5.1. Etapy postępowania: diagnoza przypadku.

5.2. Zasoby jednostki

5.3. Opracowanie planu postępowania i prowadzenie przypadku.

5.4. Zasady w stosowaniu metody indywidualnych przypadków.

5.5. Ćwiczenia sytuacyjne.

8. Metody diagnozowania potrzeb. Narzędzia diagnozy. Mapa potrzeb i zasobów. Analiza SWOT.

9. Praca z przypadkiem.

a. Co możemy zaoferować? – świadczenia pieniężne i niepieniężne.

b. Rozwiązania problemów (historie ludzkie/przypadki problemów – zaj. 2)

10. Praca z przypadkiem – umiejętności pracownika socjalnego.

11. Praca z trudnym klientem (rodzaje klientów trudnych/opornych). Ćwiczenia sytuacyjne.

12. Organizowanie społeczności.

a. Pracownik socjalny jako aktywizator społeczności lokalnej.

b. Ćwiczenia – przypadki – jakie zasoby instytucjonalne można wykorzystać?

13-14. Przypadki przygotowane przez studentów – zaliczenie.

15. Trudności indywidualne pracownika socjalnego w pracy z klientem (case study).

metoda problemowa;

metody aktywizujące: metoda przypadków, metoda sytuacyjna, dyskusja dydaktyczna,