Pedagogika specjalna [PC-5F-PES] Semestr letni 2021/2022
Ćwiczenia, grupa nr 11

Literatura zalecana w ramach ćwiczeń:

1. Rodzina osób z niepełnosprawnością.

Lipińska-Lokś, J. (2010). Wybrane aspekty doświadczania niepełnosprawności W: A. Nowicka, J. Bąbka (red.), Człowiek i jego rodzina wobec utraty zdrowia i sprawności, Lubin: Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego w Lubinie.

Twardowski, A. (2012). Rola ojców we wspomaganiu rozwoju dzieci z wieloraką niepełnosprawnością, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Paedagogica II.

Koszewska, A., Bieleninik, Ł. (2013). Proces adaptacji do bycia rodzicem dziecka z niepełnosprawnością, w: E. Zasępa (red.), Doświadczenie choroby i niepełnosprawności (s. 194-222). Warszawa: Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Kowalewski, L. (1991). Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych W: I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.

Matyjas, B. (2008). Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

2. Kreatywność osób z niepełnosprawnością w różnych przejawach ludzkiej aktywności (w tym różne formy twórczości i aktywności).

Wołowicz-Ruszkowska, A., Gajda, A., Jankowska, D. (2017). Kreatywność osób z niepełnosprawnością intelektualną – próba syntezy teoretycznej i empirycznej. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 25,151-165.

Głodkowska, J., Giryński, A. (red.) (2009). Kreatywność osób z niepełnosprawnością intelektualną – czy umiemy myśleć inaczej? Kraków. Wydawnictwo Naukowe AKAPIT.

Wojnarowska, A., Rzeźnicka-Krupa, J. (2017). Teatr jako miejsce pracy dorosłych osób z zespołem Downa. Emancypacyjny potencjał projektu aktywizacji zawodowej „Przystanek Szekspir”, Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 2017, nr 25, s. 176-191.

Pawlik, S. (2017). Twórczość plastyczna i teatralna dorosłych osób niepełnosprawnych intelektualnie : wymiar osobisty, kulturowy i społeczny. Praca doktorska. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Konieczna, I. (2012). Aktywizowanie zawodowe osób z niepełnosprawnością intelektualną w warsztatach terapii zajęciowej. W: Tomczyszyn, D., Romanowicz, T. Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnością. Biała Podlaska: Wydawnictwo PSW JPII.

3. Nowe technologie a aktywność społeczna osób z niepełnosprawnością.

Młynarczyk-Karabin, E. (2019). Nowe technologie a funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością w społeczeństwie, w: Kwartalnik Pedagogiczny, nr 3(253), ss. 239-251.

Wapiennik, E., Piotrowicz, R. (2002). Niepełnopsrawny-pełnoprawny obywatel Europy, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.

Tomczyszyn, D., Romanowicz, W. (red.). (2012). Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnością, PWSZ Biała Podlaska.

Szczupał, B., (2015). Sytuacja osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu na współczesnym rynku pracy - od bierności do aktywności, w: Duda M., Majerek B. (red.). Wyjechać czy pozostać? Wokół dylematów rynku pracy. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II.

Niedbalski, J., (2015). Sport osób niepełnosprawnych w przekazie i dyskursie medialnym w Polsce. "Przegląd Socjologii Jakościowej", XI/2, s. 130-159.

4. Uczeń zdolny (w tym z niepełnosprawnością) - jako uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Chrzanowska, I., (2015). Uczeń zdolny – uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uczniem uzdolnionym? Studia Edukacyjne. nr 34, s. 123-134.

Chrzanowska, I. (2014). Problematyka zdolności a niepełnosprawności, Studia Edukacyjne, nr 32, s. 21-30.

Woroniecka-Borowska, A. (2019). Prawne aspekty organizacji kształcenia ucznia zdolnego, Warszawa, ORE.

ORE – Wybrane definicje zdolności, uzdolnień, talentu

ORE – Wybrane metody i formy pracy z uczniem zdolnym

5. Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Systemy kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - system segregacyjny a system włączający (cele i zadania kształcenia specjalnego; typy systemów kształcenia uczniów z niepełnosprawnością; zasady funkcjonowania szkoły integracyjnej; edukacji włączającej; zasady funkcjonowania szkoły specjalnej). Rola pedagoga specjalnego. Kształcenie pedagogów specjalnych.

Olechowska, A. (2016). Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa, PWN.

Głodkowska, J. ( red.), (2011), Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Warszawa, APS.

Olechowska, A. (2016). Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi idzie do szkoły – czyli jak dobrze wybrać ogólnodostępną lub integracyjną szkołę podstawową dla dziecka z trudnościami w rozwoju, w: Kwiatkowski Stefan M. (red.), Wybierz szkołę podstawową dla swojego dziecka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Firkowska-Mankiewicz, A. (2012). Edukacja włączająca zadaniem na dziś polskiej szkoły, ORE.

Konieczna, I., Smolińska, K. (2017). Kompetencje pedagoga specjalnego. W: Kwiatkowski S. T., Walczak D. (red.). Kompetencje interpersonalne w pracy współczesnego nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwo APS, s. 272-281.

6. Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością sprzężoną (wielozakresową).

Paradowska, E. (2011). Praca z dzieckiem głuchoniewidomym. W: J. Głodkowska (red.) Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa, APS.

Walczak, G. ( 2011). Uczeń ze sprzężoną niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej. W: Głodkowska, J. ( red.) (2011). Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Warszawa, APS.

Marcinkowska, B. (2016). Sprzężona niepełnosprawność-próba analizy fenomenu, Niepełnosprawność, Nr 21, s. 9-19.

Bobik, B. (2017). Stymulacja dziecka ze sprzężoną niepełnosprawnością w elastycznym systemie edukacji. Zalecany model a rzeczywistość, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. Nr III (24).

7. Instytucjonalne i pozainstytucjonalne formy opieki i wsparcia osób dorosłych z niepełnosprawnością. Instytucje opiekuńcze i alternatywne formy życia w Polsce oraz w innych krajach Wybrane formy rehabilitacji społecznej i zawodowej osób z różnymi niepełnosprawnościami – przykłady dobrych praktyk.

Krause, A., Materny, K., Rzeźnicka-Krupa, J. (red.). (2010). Życie z niepełnosprawnością - wyzwania edukacyjne, rehabilitacyjne i normalizacyjne. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. Gdańsk: Instytut Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.

Prysak Dorota. (2015). Codzienność osoby z głęboką niepełnosprawnością intelektualną w domu pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Trochimiak, B., Wolan-Nowakowska, M. (Red.). (2017). Zatrudnienie wspomagane szansą na samodzielność osób z niepełnosprawnością. Warszawa: APS.

Wałachowska, M. (2018). Przygotowanie do życia w małżeństwie i rodzinie jako istotny aspekt inkluzji społecznej osób z niepełnosprawnością. W Ł. Koperski, Ł. Koperski (Red.), Niepełnosprawność w socjologii. Stan obecny i perspektywy rozwoju, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. s. 77–98.

Książkiewicz, I., Lejzerowicz, M. (2012). Osoba z niepełnosprawnością a instytucje pomocowe, Wrocław: Gaskor.

Krzemińska, D., Lindyberg, I. (2018). O (nie)studiowaniu i (nie)przygotowaniu do pracy w obszarze wsparcia dorosłych osób z niepełnosprawnością. Refleksja z doświadczeń nauczyciela akademickiego i badacza. Niepełnosprawność. Półrocznik Naukowy, (32), 99–114.

Zima-Parjaszewska, M. (2019). Prawo do niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami w praktyce instytucji pomocy społecznej. W E. Grudziewska, M. Mikołajczyk, J. Zozula, (Red.), Pomoc społeczna i praca socjalna w dobie dynamicznych przemian społecznych. s. 92–105.

8. Wybrane metody pedagogiki specjalnej.

Olechowska, A. (2013). Metody terapii pedagogicznej i przygotowanie specjalistów do ich stosowania - szanse i zagrożenia. W E. Jaszczyszyn, J. Górnikiewicz (Red.). Środowiskowe i językowe konteksty edukacji dziecka w rodzinie, przedszkolu i szkole. Polski Komitet Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego (OMEP). s. 165–190.

Szczupał, B. (2009). O literaturze dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością : Recepcja - edukacja - terapia - wsparcie – twórczość. Warszawa. Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa.

Kuracki, K. (2018). Biblioterapia i bajkoterapia w pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W E. Śmiechowska-Petrovskij, E. Kwiatkowska (Red.), Dzieci z trudnościami poznawczymi i emocjonalnymi w młodszym wieku. Terapia i wspieranie. s. 93–103.

Kulesza, E. M. (2018). Wpływ metody Weroniki Sherborne na funkcjonowanie dziecka ze sprzężoną niepełnosprawnością. W P. Boryszewski, H. Markiewicz (Red.), Między wyzwaniami a wartościami. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Potockiemu. s. 224–237.

Pągowska, M. (2011). Arteterapia. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, (3), 62–75.

9. Postawy społeczne wobec osób z niepełnosprawnością, ich konsekwencje dla procesu rewalidacji oraz normalizacja warunków życia osób z niepełnosprawnością i dostosowanie środowiska jako element wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością.

Szawarska, D. (2018). Ukryte/niewidoczne niepełnosprawności a polityka tożsamości i etykietowania w życiu codziennym, Przegląd Socjologii Jakościowej Tom XIV Numer 3

Rzeźnicka-Krupa, J. (2017). Za miłosierdzie dziękujemy. Ciało - tożsamość - (nie)normatywność i performatywne strategie oporu. W: E. Godlewska-Byliniak, J. Lipko-Konieczna (red.), Odzyskiwanie obecności: niepełnosprawność w teatrze i performansie. Warszawa: Fundacja Teatr 21. s. 233–247.

Gazdulska, M. (2008). Postawy społeczeństwa wobec osób z niepełnosprawnościami w ujęciu historycznym i współczesnym. Seminare. Poszukiwania naukowe, Tom 25, s. 281-288.

Garbat, M. (2013). Postawy społeczne wobec osób z niepełnosprawnością w epoce starożytnej. Rozprawy Społeczne, 1 (VII), s. 19-27.

Struck-Peregończyk, M., Kurek-Ochmańska, O. (2018). Wizerunek osób niepełnosprawnych w polskiej prasie opiniotwórczej na przykładzie tygodnika „Polityka” w latach 1997–2016. Przegląd Socjologii Jakościowej, 14(3), 48-71.

literatura uzupełniająca:

Woynarowska, A. (2015). Dyskursywne konstrukcje niepełnosprawności intelektualnej. Krytyczna analiza dyskursu w badaniach nad zjawiskiem niepełnosprawności intelektualnej. Rocznik Lubuski, 41/1, 131–141.

Rzeźnicka-Krupa, J. (2011). Obszary zainteresowań i nurty badawcze we współczesnych europejskich studiach nad niepełnosprawnością - refleksje z analizy dyskursu akademickiego. Niepełnosprawność. Półrocznik Naukowy, (5), 69–84.

Rzeźnicka-Krupa, J. (2009). Tożsamość i wykluczenie - fenomen niepełnosprawności na marginesach społecznej egzystencji? W: J. Rutkowiak, A. Krause (red.), Obszary społecznej marginalizacji – niepełnosprawność. Olsztyn. Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego. s. 19–29.

Kossewska J. (2003), Społeczeństwo wobec osób niepełnosprawnych – postawy i ich determinanty, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica I (2003)”, 14.

Kotlarska-Michalska, A. (1990). Człowiek niepełnosprawny jako „inny" w ujęciu koncepcji socjologicznych i w świetle badań socjologiczno-psychologicznych. Roczniki Socjologii Rodziny, tom 11, s. 87-100.

10. Sieroctwo społeczne jako problem pedagogiki specjalnej.

Kościelniak, M. (2014). Sieroctwo jako problem społeczny i pedagogiczny. W: red. M. Piorunek, J. Kozielska, A. Skowrońska-Pućka. Rodzina – młodzież – dziecko: szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej, Poznań. s 243-266.

Ruszkowska, M. (2008). Sieroctwo społeczne a możliwości jego kompetencji w rodzinnych formach opieki, Rozprawy naukowe, Tom 2, Warszawa, s 20-30.

11- 12 –13- 14. Wspólne i swoiste problemy osób z różnymi niepełnosprawnościami (od mikrodeficytów centralnego układu nerwowego po całościowe zaburzenia w rozwoju), osób z niedostosowaniem społecznym.

K. Bierzanowska, J. Dubanik, M. Kocejko, I. Sopalska-Rybak, M. Trojanowska, A. Wołowicz - Przychodzi baba do lekarza – dostępność usług ginekologicznych dla kobiet z niepełnosprawnościami – raport z badania.

Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej. Konteksty niepełnosprawności. Prawo – wsparcie – zmiana, nr 30.

E. Godlewska-Byliniak, J. Lipko-Konieczna. (red.). (2018). Niepełnosprawność i społeczeństwo: performatywna siła protestu. Warszawa: Fundacja Teatr. 21.

Antosz, W. (2018). „Normalność nienormalnych". Podmiotowość osób z niepełnosprawnością intelektualną w perspektywie filozofii Michela Foucaulta. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Kietlińska, B. (2019). Nie ma wolności bez samodzielności. Działanie Teatru 21 w perspektywie zmiany. Warszawa: Fundacja Teatr 21.

Zdrodowska, M. (2016). Między aktywizmem a akademią: studia nad niepełnosprawnością. Teksty Drugie nr 5. 384–403.

Pamuła, N., Szarota, M., Usiekniewicz, M. (2018). Nic o nas bez nas. Studia de Cultura 10(1). 252.

Podgórska-Jachnik D. (2016). Studia nad niepełnosprawnością (Disability Studies) i ruch włączający w społeczeństwie jako konteksty edukacji włączającej, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, 22/1, s. 15–33.

1. Środowisko rodzinne osób chorych przewlekle i niepełnosprawnych.

2. Twórcza aktywność osób z niepełnosprawnością.

3. Nowe technologie a aktywność społeczna osób z niepełnosprawnością.

4. Uczeń zdolny (w tym z niepełnosprawnością) - jako uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

5. Organizacyjne i dydaktyczne aspekty kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi. Rola pedagoga specjalnego jako nauczyciela wspierającego kształcenie. Kompetencje profesjonalne pedagoga specjalnego.

6. Rehabilitacja i edukacja osób z niepełnosprawnością sprzężoną (wielozakresową).

7. Instytucjonalne i pozainstytucjonalne formy opieki i wsparcia osób dorosłych z niepełnosprawnością. Instytucje opiekuńcze i alternatywne formy życia. Wybrane formy rehabilitacji społecznej i zawodowej osób z różnymi niepełnosprawnościami – przykłady dobrych praktyk.

8. Wybrane metody i techniki pracy dydaktycznej, wychowawczej, terapeutycznej w warsztacie pracy pedagoga specjalnego.

9. Postawy społeczne wobec osób z niepełnosprawnością, ich konsekwencje dla procesu rewalidacji oraz normalizacja warunków życia osób z niepełnosprawnością i dostosowanie środowiska jako element wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością.

10. Sieroctwo społeczne.

11. Normalizacja warunków życia i dostosowanie środowiska jako element wyrównywania szans osób z niepełnosprawnością.

dyskusja,

analiza materiałów źródłowych,

praca pisemna

Sposoby pomiaru efektów kształcenia:

ocena aktywności podczas zajęć,

ocena moderowanej dyskusji,

ocena pracy pisemnej.

grupa ćwiczeniowa dla I DMPC 11

kod do zespołu MS Teams: m015egz

link do zespołu MS Teams: https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aEwx70T-hqOBn5gntbMEgqNiHN_0Wr8Dqw3dcKeIs5YU1%40thread.tacv2/conversations?groupId=f9ef6b50-62ba-405c-bc32-6e66d90e94f2&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86