Filozofia z elementami logiki [AK-0F-FEL] Semestr zimowy 2021/2022
Wykład, grupa nr 5

Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 2003.

Nagel T., Co to wszystko znaczy? Bardzo krótkie wprowadzenie do filozofii, Warszawa 1998.

Russell B., Dzieje filozofii zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000 (wybrane fragmenty).

Scruton R., Przewodnik po filozofii dla inteligentnych, Warszawa 2000.

Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1-3, PWN, Warszawa 2003 (wybrane fragmenty).

Wieczorek K. (red.), Podstawy filozofii dla uczniów i studentów, Chorzów 2018 (wybrane fragmenty).

1. Zagadnienia wstępne. Dziedziny i zagadnienia filozofii. Przedstawienie podstawowych dziedzin filozofii: logiki, metafizyki epistemologii oraz aksjologii (etyki i estetyki) oraz głównych zagadnień współczesnej filozofii analitycznej (filozofii logiki, języka, umysłu oraz nauki) – 2h

2. Filozofia starożytna. Filozofowie jońscy, eleaci i atomiści. Omówienie zmian w rozumieniu metafizycznego pojęcia arche i ich konsekwencji epistemologicznych. Przedstawienie teorii wiedzy według Parmenidesa. Omówienie metafizycznej koncepcji atomistów. Protagoras i sofiści. Przedstawienie głównych postulatów filozofii sofistów oraz stanowisk relatywizmu poznawczego oraz relatywizmu etycznego. Sokrates. Omówienie reakcji Sokratesa na filozofię sofistów. Wyjaśnienie pojęcia cnoty (arete) oraz przestawienie stanowiska intelektualizmu etycznego. Omówienie pojęcia dialektyki – 2h

3. Filozofia starożytna. Platon. Scharakteryzowanie pojęcia idei. Przedstawienie genezy stanowiska skrajnego realizmu pojęciowego (skrajnego idealizmu metafizycznego) oraz wyjaśnienie metafizycznej koncepcji podziału rzeczywistości na dziedzinę idei oraz dziedzinę ciał zmysłowych. Wyjaśnienie pojęć: wiedza pewna (episteme) oraz mniemanie (doksa). Przedstawienie stanowiska skrajnego racjonalizmu. Arystoteles. Arystotelesowska logika: wyjaśnienie pojęcia sylogizmu oraz przedstawienie dwóch typów sylogizmów: typu dedukcyjnego oraz typu indukcyjnego. Wskazanie, które dyscypliny naukowe są według Arystotelesa systemami sylogizmów typu dedukcyjnego, a które są systemami sylogizmów typu indukcyjnego. Arystotelesowska metafizyka: przedstawienie stanowiska umiarkowanego realizmu pojęciowego. Wyjaśnienie pojęć: substancja pierwsza, substancja druga (wtórna), forma oraz materia. Arystotelesowska etyka: wyjaśnienie pojęć: dobro, najwyższe dobro, szczęście (eudaimonia), cnota (arete), cnoty praktyczne, cnoty teoretyczne. Omówienie przykładów tych cnót. Wyjaśnienie zasady „złotego środka” – 4h

4. Starożytne szkoły filozoficzne. Epikurejczycy, stoicy i nurt sceptyczny. Przedstawienie koncepcji etyki epikurejczyków oraz stoików – 2h

5. Filozofia średniowieczna. Omówienie poglądów filozofów chrześcijańskich (m.in. św. Augustyn, Orygenes), a także omówienie losów filozofii po upadku Cesarstwa Rzymskiego – 2h

6. Filozofia średniowieczną. Przedstawienie tzw. sporu o uniwersalia i wyjaśnienie pojęć realizm, nominalizm i konceptualizm. Omówienie poglądów Tomasza z Akwinu. Wyjaśnienie tzw. zasady „brzytwy Ockhama”. Wskazanie, które teorie naukowe są według Ockhama lepsze – 2h

7. Filozofia nowożytna. Kartezjusz. Przedstawienie metody analitycznej, sceptycyzmu metodycznego oraz omówienie wniosku, do którego sceptycyzm metodyczny prowadzi. Wyjaśnienie metafizycznej koncepcji dualizmu duszy (umysłu) i ciała. Tomasz Hobbes. Koncepcja społeczeństwa i państwa. G. W. Leibniz. Pojęcie monady, harmonii przedustawnej. Oświecenie angielskie: J. Locke, G. Berkeley i D. Hume – 4h

8. Filozofia nowożytna. Oświecenie francuskie. Filozofowie francuscy XVIII wieku. Omówienie pojęć: minimalizmu, materializmu, mechanicyzmu, determinizmu oraz pozytywizmu. Przedstawienie roli filozofii na gruncie koncepcji pozytywistycznej – 2h

9. Filozofia nowożytna. I. Kant. Omówienie reakcji Kanta na filozofię Hume’a. Wyjaśnienie pojęć: sąd analityczny a priori, sąd syntetyczny a posteriori oraz sąd syntetyczny a priori. Podanie przykładów tych sądów na gruncie filozofii Kanta. Wskazanie, które dyscypliny naukowe są według Kanta systemami sądów analitycznych a priori, a które są systemami sądów syntetycznych a posteriori oraz syntetycznych a priori? Przedstawienie podstawowych pojęć filozofii Kanta: idealizm transcendentalny (fenomenalizm, umiarkowany idealizm epistemologiczny), naoczność zmysłowa, intelekt, rozum, formy zmysłowości, kategorie intelektu, idee regulatywne. Podanie przykładów form zmysłowości, kategorii intelektu oraz idei regulatywnych na gruncie filozofii Kanta – 2h

10. Filozofia współczesna. Narodziny filozofii współczesnej. A. Comte i F. Nietzsche. Dalszy rozwój stanowisk skupionych wokół pozytywizmu (współczesna filozofia analityczna; przedstawienie stanowisk pozytywizmu logicznego oraz logicyzmu; scharakteryzowanie programu logiczno-filozoficznego Koła Wiedeńskiego; wskazanie na wkład polskich logików i filozofów szkoły lwowsko-warszawskiej w rozwój logiki i filozofii języka) i tzw. filozofii życia – 4h

11. Filozofia współczesna. Omówienie nurtów filozofii współczesnej: fenomenologia, pragmatyzm, egzystencjalizm – 4h

Omówienie, wspomagane prezentacją PowerPoint, głównych idei, myśli i teorii filozoficznych oraz logicznych.

Omówienie, wspomagane prezentacją PowerPoint, poglądów najważniejszych filozofów.

Elementy interaktywne: minidyskusje, eksperymenty myślowe, rozmowa.

Materiały pomocnicze zostaną udostępnione w Zespole na platformie MS Teams, link do zespołu:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a-FtT_0udb0xVIS6WlN2Tunw7YT2BZJMaKLwu5Z5_1-M1%40thread.tacv2/conversations?groupId=70c58549-6513-4d82-ab33-61bd014a20cc&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Egzamin ustny:

Studentka/Student otrzymuje ocenę na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu ustnego. Egzamin będzie przeprowadzony zgodnie z aktualnymi wytycznymi i zasadami egzaminacyjnymi obowiązującymi na APS. Egzamin będzie przeprowadzony w formie zdalnej z wykorzystaniem platformy MS Teams.

Termin egzaminu w sesji egzaminacyjnej 02.02.2022 od godz. 8.00 (kolejność wejścia na egzamin według listy przekazanej przez starostę/starościnę roku)

Termin egzaminu poprawkowego 15.02.2022 od godz. 12.00

Kryteria oceniania:

Na egzaminie ustnym studentka/student będzie losowała/losował 3 pytania (zestaw) z 30 pytań (10 zestawów). Pytania nie będą znane wcześniej studentom. Studentka/Student będzie miał 10 minut na odpowiedź. Jedna pozytywna i poprawna odpowiedz skutkuje oceną dostateczną (3). Kolejno dwie i trzy poprawne odpowiedzi skutkują oceną dobrą (4) i bardzo dobrą (5)

gr wyk I DZPS