Wprowadzenie do filozofii [20-3F-WDF] Semestr zimowy dla niestacjonarnych 2019/2020
Wykład, grupa nr 1

Wł. Tatarkiewicz; Historia filozofii t.1-3; W-wa: PWN; 1990;

G. Reale; Historia filozofii starożytnej t.1,2; Lublin: KUL; 2012

Z. Kuderowicz; Filozofia nowożytnej Europy; W-wa: PWN; 1989;

A. Miś; Filozofia współczesna. Głowne nurty; W-wa: Scholar; 2006;

E. Martens, H. Schnadelbach (red.); Filozofia. Podstawowe pytania; W-wa: Wiedza Powszechna; 1991;

R. Scruton; Przewodnik po filozofii dla inteligentnych; W-wa: PWN; 2000;

K. Ajdukiewicz; Zagadnienia i kierunki filozofii; W-wa: Aletheia; 2003;

T. Nagel; Co to wszystko znaczy? Bardzo krótkie wprowadzenie do filozofii; W-wa: Aletheia; 2006

Wykład:

1. Przedmiot i zadania filozofii. Pochodzenie terminu filozofia. Podstawowe działy filozofii - metafizyka, epistemologia, etyka, estetyka, logika. Filozofia a wiedza potoczna oraz wiedza naukowa. Najważniejsze nurty myślowe w historii filozofii.

2. Wybrane problemy filozoficzne: Szczęście. Szczęście - pojęcie potoczne a perspektywa filozoficzna. Rozumienie szczęścia w ujęciu przedstawicieli starożytnych szkół filozoficznych, w filozofii nowożytnej, współczesnej oraz neurofilozofii. Szczęście a inne modusy ludzkiej egzystencji – problem pełni realizacji człowieczeństwa. Filozofowie wobec problemu osiągalności szczęścia.

3. Wybrane problemy filozoficzne: Osoba. Własności osobowe w perspektywie filozofii starożytnej: rozumność, cnotliwość i ich funkcja w autokreacji podmiotu. Kategoria tożsamości osobowej i jej rezultaty dla rozwiązań w sporach bioetycznych. Osobowy a subosobowy poziom rozumienia człowieka w neurofilozofii - jaka definicja człowieka?

4. Wybrane problemy filozoficzne: Wartości osobowe w ujęciu różnych szkół personalistycznych w dziejach filozofii: personalizmu fenomenologicznego i historycznego, personalizmu egzystencjalistycznego, personalizmu neotomistycznego, personalizmu filozoficzno-religijnego i personalizmu socjologicznego.

5. Wybrane problemy filozoficzne: Świadomość. Miejsce świadomości w charakterystyce istoty człowieka, wiedzy oraz kultury w wybranych nurtach filozoficznych. Rodzaje świadomości i ich funkcje w perspektywie przedstawicieli neurofilozofii: świadomość fenomenalna, dostępowa, monitorująca i samoświadomość. Problem redukowalności świadomości - misterianizm a zombizm. Hipotezy neuronaukowe nt biologicznych funkcje świadomości fenomenalnej.

6. Wybrane problemy filozoficzne: Wolność. Wolność woli a wolność działania. Determinizm i indeterminizm - rodzaje i ich charakterystyka wraz implikacjami w starożytnych szkołach filozofii życia. Kompatybilizm i inkompatybilizm wobec problemu pogodzenia wolnej woli z determinizmem oraz rozwiązania proponowane w tym sporze przez wybranych filozofów. Współczesne badania nad podejmowaniem wolnych decyzji w cognitive science i ich implikacje dla filozoficznych ujęć przestrzeni ludzkiej wolności.

7. Wybrane problemy filozoficzne: kryzys egzystencjalny. Elementy filozofii egzystencjalistycznej i filozofii życia. Specyfika idei egzystencji u przedstawicieli nurtu. Kryzys egzystencjalny, sytuacje graniczne, rzucenie w świat jako podstawa ludzkiej egzystencji. Filozofia jako rozjaśnianie egzystencji. Antyesencjalizm i krytyka europejskiej kultury . Antynaturalizm metodologiczny i ontologiczny. Intuicjonizm.

8. Wybrane problemy filozoficzne: Inne umysły. Inny jako przedmiot poznania w ujęciu wybranych przedstawicieli filozofii. Epistemiczna asymetria w poznaniu Innego: dostępność wiedzy o zachowaniach a wiedzy o umyśle. Inny jako cudzy umysł w rozważaniach neurofilozoficznych. Nastawienie intencjonalne, mentalizacja i teoria umysłu jako modele mechanizmów poznawczych cudzych stanów mentalnych. Odzwierciedlanie cudzych umysłów - implikacje hipotezy neuronów lustrzanych dla filozofii Innego.

9. Wybrane problemy filozoficzne: Moralność. Kategoria dobra i zła w dyskusjach filozoficznych. Moralność - efekt konwencji społecznej, mechanizmów rozwoju osobniczego czy wrodzonej struktury moralnej? - poglądy wybranych przedstawicieli filozofii i neurofilozofii. Kompetencja moralna w perspektywie badań neuroetycznych - implikacje dla źródeł oraz roli norm moralnych w funkcjonowaniu człowieka oraz pojmowania zakresu moralnych powinności.

10. Wybrane problemy filozoficzne: Piękno. Esencjalistyczne a relatywistyczne ujęcie piękna w filozofii starożytnej. Rodzaje piękna: piękno estetyczne, piękno etyczne i piękno noetyczne. Doświadczenie estetyczne i mechanizmy odbioru dzieła sztuki w świetle badań fenomenologicznych i neuroestetycznych i wnioski dla rozważań nad istotą dzieła sztuki.

11. Z zagadnień filozofii codzienności. Dialog, przyjaźń, tolerancja jako podstawy bycia we wspólnocie w ujęciu. Wolność, twórczość i samorealizacja jako możliwość życia spełnionego. Równość, preferencyjność i bezwzględność w życiu publicznym.

13. Z zagadnień filozofii codzienności. Przyroda jako dziedzina refleksji filozoficznej. Postawy wobec przyrody - przyroda zastana, wymagająca ochrony lub podporządkowana.

14. Z zagadnień filozofii codzienności. Kultura a natura i cywilizacja w refleksji filozoficznej. Kultura jako wyalienowanie. Alienacja jako kultura. Umoralnienie, estetyzacja i biologizacja kultury.

Metody kształcenia:

1. Metoda podająca wraz z prezentacjami najważniejszych treści w Power point (do użytku słuchaczy).

2. Wskazywanie egzemplifikacji filozoficznych pojęć z zakresu wybranej problematyki w codziennym funkcjonowaniu i myśleniu człowieka oraz jego sferze społecznej i politycznej.

3. Prezentacja filmowa - fragmenty wykładów światowej sławy myślicieli i badaczy w odniesieniu do dyskutowanych kwestii.

1. Egzamin pisemny (weryfikacja testowa zapoznania się z materiałami przedstawianymi na wykładach - prezentacje power point, obrazy filmowe i

z poleconą literaturą filozoficzną i naukową).

2. Weryfikacja systematycznego udziału słuchaczy w wykładach.

warunek