Wprowadzenie do filozofii

I. Podstawowe zagadnienia filozofii

1) Pojęcia i terminy

2) Ontologia

3) Gnoseologia

4) Antropologia filozoficzna

II. Główne koncepcje ontologii i gnoseologii

1)Problem stałości i zmiany

2)Relacja umysłu i ciała

3)Wolna wola i determinizm

4)Rodzaje poznania

5)Klasyczna i nieklasyczne definicje prawdy

III. Filozofia praktyczna Sokratesa i idealizm Platona

1)Sokratejska dialektyka i intelektualizm etyczny

2)Teoria idei Platona

3)Platońska koncepcja państwa doskonałego i idei sprawiedliwości

IV. Etyka cnoty Arystotelesa oraz szkoły stoików i cyników.

1)Pojęcie formy i materii w metafizyce Arystotelesa

2)Klasyczna definicja prawdy i metody dochodzenia do prawdy

3)Pojęcie entelechii i zoon politicon

4)Teoria złotego środka i dzielności etycznej

5)Cnota w ujęciu stoickim

6)Cynicy i etyka indywidualizmu

V. Zagadnienia myśli filozoficznej średniowiecza

1)Ontologia i etyka św. Augustyna

2)Teoria predestynacji

3)Ontologia i etyka św. Tomasza z Akwinu

4) Dowody na istnienie Boga

VI. Racjonalizm Kartezjusza i

1)Znaczenie zasady cogito ergo sum

2)Dualizm ontologiczny Kartezjusza

VII. Teoria nauki F.Bacona

1)Metoda badania naukowego i teoria złudzeń w filozofii F.Bacona

2)Wiedza i władza oraz wizja społeczeństwa idealnego

VIII. . Renesansowa i nowożytna filozofia władzy

1)Koncepcja władzy i polityki N.Machiavellego

2)Koncepcja stanu natury, prawa naturalnego i umowy społecznej T.Hobbes’a

3)Empiryzm , teoria praw naturalnych i umowy społecznej J.Locke’

IX. . Dwa holistyczne systemy filozofii niemieckiej

1)I.Kant koncepcja sądów i stosunek do metafizyki

2)Etyka obowiązku

3)G.F.Hegel dialektyczna koncepcja dziejów

X. . Filozofia życia F.Nietzschego

1)Relatywizm poznawczy

2) Relatywizm moralny

3) Wola mocy, resentyment, nihilizm, dekadencja

XI. Zagadnienia psychoanalizy

1)Klasyczna psychoanaliza Z.Freuda.

2)Psychoanaliza humanistyczna E.Fromma

XII. Filozofia egzystencjalna

1)Koncepcja egzystencjalizmu S.Kierkegaarda

2)Wolność i odpowiedzialność w filozofii J.P.Sartre’a

XIII. Współczesne koncepcje sprawiedliwości

1)Teoria sprawiedliwości J.Rawlsa

2) Państwo minimalne według R.Nozicka

XIV. Koncepcja człowieka ponowoczesnego

1)Spór o szaleństwo w poglądach M.Foucault’a

2) Ponowoczesne wzory osobowe według Z.Baumana

XV. Koniec historii F. Fukuyama

1) Odwołanie do Platona i jego koncepcji duszy

2) Problem wolności u I. Kanta i W.G. Hegla

3) Koncepcja idealnej struktury społecznej – liberalna demokracja

Wiedza

Ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii w systemie nauk, jej powiązaniach z naukami pokrewnymi oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej.

Zna podstawową terminologię z zakresu filozofii.

Ma uporządkowaną wiedzę ogólną (obejmującą terminologię, teorie i metodologię) z zakresu filozofii.

Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową dotyczącą podstawowych nurtów i dyscyplin filozoficznych.

Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w filozofii.

Zna i rozumie podstawowe metody i pojęcia filozoficzne.

Umiejętności

Potrafi prawidłowo interpretować problemy filozoficzne.

Potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną do analizowania konkretnych problemów w zakresie filozofii.

Posiada umiejętność rozumienia i analizowania problemów filozoficznych.

Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania oraz formułowania wniosków.

Kompetencje społeczne

Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności.

Wykład

Sposoby pomiarów efektów kształcenia:

egzamin pisemny

Przedmiot ma na celu dostarczenie wiedzy o podstawowych nurtach i problemach filozoficznych podejmowanych w dziejach tej dziedziny refleksji. Przedstawiane zagadnienia zostały tak dobrane, by pozwolić na wykorzystanie tej wiedzy dla szerszego zrozumienia odbiorcy usług pedagogicznych/psychologicznych. Filozoficzne metody ekspresji problemów ogólnoludzkich, specyfika komunikacji, metody uprawomocniania wiedzy mają stanowić skuteczne narzędzia w profesjonalnej działalności w/w zawodach

Ayer, A.J.; 2003, Filozofia w XX wieku, Warszawa: PWN;

Bremer, J., 2005, Jak to jest być świadomym, Warszawa: IFiS PAN

Crosby, J., F., 2007, Zarys filozofii osoby, Kraków: WAM

Dennett, D., 1997, Natura umysłów, Warszawa: CIS

Haeffner, G., 2006, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Kraków:WAM

Miś, A., 2006, Filozofia współczesna – główne nurty, Warszawa: Scholar;

Miłkowski, M., Poczobut, R., (red.); 2008, Analityczna metafizyka umysłu. Najnowsze kontrowersje, Warszawa: IFiS PAN

Miłkowski, M., Poczobut, R., (red.); 2012, Przewodnik po filozofii umysłu, Kraków: WAM

Mizińska, J., 2010, Podnoszenie iskier, Lublin: Wyd. UMCS

Nagel, T., 1997, Pytania ostateczne, Warszawa: Aletheia

Przybysz, P.; Dziarnowska, W.; (red.); 2012, Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu, 6(1)

Klawiter, A.; (red.); 2008, Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. Emocje, percepcja, świadomość, Warszawa: PWN

Singer, P, 2003, Etyka praktyczna, Warszawa: Książka i Wiedza

Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu, t. 1-7

Szyszkowska, M., 2010, Filozofia codzienności w rzeczywistości neoliberalnej, Warszawa:Dom Wydawniczy Elipsa

Tatarkiewicz, W.; 2011, Historia filozofii, t. 1-3, Warszawa: PWN

White, N., 2008, Filozofia szczęścia od Platona do Skinnera, Kraków: WAM

1.egzamin

2.dyskusja na wykładzie

3. esej jako dodatkowa forma sprawdzenia wiedzy

1. T.Gadacz, Historia filozofii, Nurty, Znak 2009

2. E.Coreth, Filozofia XX wieku, Kęty 2004

3. E.Gilson, T.Langan, A.Mauer, Historia filozofii współczesnej od Hegla do czasów najnowszych, Warszawa 1979

4. W.Mackiewicz, Filozofia współczesna w zarysie, Warszawa 1996

5. A.Miś, Filozofia współczesna. Główne nurty, Warszawa 1995

6. A.Sarnowski, Świadomość i czas. O początkach filozofii współczesnej, Warszawa 1985

7. J.Woleński, Filozoficzna szkoła Lwowsko-Warszawska, Warszawa 1985

1. J.Górnicka-Kalinowska, Filozofia podmiotu, Warszawa 2001

2. A.MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, Warszawa 1996

3. J.Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 2006

4. C.Levi-Strauss, Antropologia strukturalna, Warszawa 1970

8. K.Popper, Logika odkrycia naukowego, Warszawa 1977

1. Przedmiot i zadania filozofii. Pochodzenie terminu filozofia. Podstawowe działy filozofii - metafizyka, epistemologia, etyka, estetyka, logika. Filozofia a wiedza potoczna oraz wiedza naukowa. Najważniejsze nurty myślowe w historii filozofii.

2. Wybrane problemy filozoficzne: Szczęście. Szczęście - pojęcie potoczne a perspektywa filozoficzna. Rozumienie szczęścia w ujęciu przedstawicieli starożytnych szkół filozoficznych, w filozofii nowożytnej, współczesnej oraz neurofilozofii. Szczęście a inne modusy ludzkiej egzystencji – problem pełni realizacji człowieczeństwa. Filozofowie wobec problemu osiągalności szczęścia.

3. Wybrane problemy filozoficzne: Osoba. Własności osobowe w perspektywie filozofii starożytnej: rozumność, cnotliwość i ich funkcja w autokreacji podmiotu. Wartości osobowe w ujęciu różnych szkół personalistycznych w dziejach filozofii: personalizmu fenomenologicznego i historycznego, personalizmu egzystencjalistycznego, personalizmu neotomistycznego, personalizmu filozoficzno-religijnego i personalizmu socjologicznego. Kategoria tożsamości osobowej i jej rezultaty dla rozwiązań w sporach bioetycznych. Osobowy a subosobowy poziom rozumienia człowieka w neurofilozofii - jaka definicja człowieka?

4. Wybrane problemy filozoficzne: Wolność. Wolność woli a wolność działania. Determinizm i indeterminizm - rodzaje i ich charakterystyka wraz implikacjami w starożytnych szkołach filozofii życia. Kompatybilizm i inkompatybilizm wobec problemu pogodzenia wolnej woli z determinizmem oraz rozwiązania proponowane w tym sporze przez wybranych filozofów. Współczesne badania nad podejmowaniem wolnych decyzji w cognitive science i ich implikacje dla filozoficznych ujęć przestrzeni ludzkiej wolności.

5. Wybrane problemy filozoficzne: Świadomość. Miejsce świadomości w charakterystyce istoty człowieka, wiedzy oraz kultury w wybranych nurtach filozoficznych. Rodzaje świadomości i ich funkcje w perspektywie przedstawicieli neurofilozofii: świadomość fenomenalna, dostępowa, monitorująca i samoświadomość. Problem redukowalności świadomości - misterianizm a zombizm. Hipotezy neuronaukowe nt biologicznych funkcje świadomości fenomenalnej.

6. Wybrane problemy filozoficzne: Inne umysły. Inny jako przedmiot poznania w ujęciu wybranych przedstawicieli filozofii. Epistemiczna asymetria w poznaniu Innego: dostępność wiedzy o zachowaniach a wiedzy o umyśle. Inny jako cudzy umysł w rozważaniach neurofilozoficznych. Nastawienie intencjonalne, mentalizacja i teoria umysłu jako modele mechanizmów poznawczych cudzych stanów mentalnych. Odzwierciedlanie cudzych umysłów - implikacje hipotezy neuronów lustrzanych dla filozofii Innego.

7. Wybrane problemy filozoficzne: Moralność. Kategoria dobra i zła w dyskusjach filozoficznych. Moralność - efekt konwencji społecznej, mechanizmów rozwoju osobniczego czy wrodzonej struktury moralnej? - poglądy wybranych przedstawicieli filozofii i neurofilozofii. Kompetencja moralna w perspektywie badań neuroetycznych - implikacje dla źródeł oraz roli norm moralnych w funkcjonowaniu człowieka oraz pojmowania zakresu moralnych powinności.

8. Wybrane problemy filozoficzne: Piękno. Esencjalistyczne a relatywistyczne ujęcie piękna w filozofii starożytnej. Rodzaje piękna: piękno estetyczne, piękno etyczne i piękno noetyczne. Doświadczenie estetyczne i mechanizmy odbioru dzieła sztuki w świetle badań fenomenologicznych i neuroestetycznych i wnioski dla rozważań nad istotą dzieła sztuki.

Metody i kryteria oceniania:

1. Egzamin pisemny;

2. Weryfikacja systematycznego udziału słuchaczy w wykładach;

2. Weryfikacja testowa zapoznania się z materiałami przedstawianymi na wykładach (prezentacje power point, obrazy filmowe);

3. Weryfikacja testowa zapoznania się z poleconą literaturą filozoficzną i naukową.

Nakład pracy studenta:

1. Udział w wykładach: 15 h

2. Opracowanie przedstawionych na wykładzie treści w oparciu o prezentacje power point i obrazy filmowe - 15 h

3. Zapoznanie się z wybraną literaturą filozoficzną i naukową - 30 h

4. Przygotowanie sie do egzaminu końcowego - 15 h

3 ECTS