Dydaktyka specjalna

obowiązkowe

PC1_KK_W02 Nazywa związki dydaktyki specjalnej z dydaktyką ogólną, pedagogiką specjalną.

PC1_KK_W03 Zna podstawowe pojęcia z zakresu dydaktyki specjalnej jako subdyscypliny pedagogicznej.

PC1_KK_W04 Wymienia obszary, którymi zajmuje sie dydaktyka specjalna.

PC1_KK_W12 Zna postacie pedagogów związanych z dydaktyką specjalną i określa ich wkład w rozwój dydaktyki specjalnej.

PC1_KK_W07 Zna aktualny system kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w Polsce i w wybranych państwach.

PC1_KK_W09 Zna cele, treści, zasady, metody, formy kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_W10 Zna regulacje prawne kształcenia uczniów ze secjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_W10 Zna podstawowe założenia i metody wspierania rodziny z osobą niepełnosprawną.

PC1_KK_W14 Zna kompetencje zawodowe do pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_U01 Umie wykazać interdyscyplinarność dydaktyki specjalnej.

PC1_KK_U01 Wyjaśnia implikacje wybranych stanowisk dydaktycznych dla dydaktyki specjalnej.

PC1_KK_U02 Potrafi omówić potrzeby i możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_U01 Potrafi analizować aktualne wzorce dydaktyki specjalnej.

PC1_KK_U03 Potrafi operacjonalizować cele, konstruować rozwiązania dydaktyczne w odniesieniu do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_U02 Umie analizować przebieg procesu dydaktycznego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

PC1_KK_K01 Przejawia zainteresowania dydaktyką specjalną jako obszarem teoretycznym i praktycznym.

PC1_KK_K01 Przejawia potrzebę samodzielnego formułowania problemów dydaktycznych oraz ich analizowania i rozwiązywania.

PC1_KK_K01 Przejawia zachowania kreatywne w budowaniu kontekstów edukacyjnych.

Sposób pomiaru efektów kształcenia: Egzamin pisemny – test wielokrotnego wyboru.

WYKŁAD:

1.Dydaktyka specjalna jako nauka teoretyczna i empiryczna. Podział dydaktyki specjalnej.

2.Dydaktyka specjalna w kontekście porównawczym i interdyscyplinarnym.

3.Neurodydaktyka- neurologiczne podstawy funkcjonowania intelektualnego i kształcenia specjalnego.

4.Dydaktyka specjalna w kontekście tematycznym i metodologicznym dydaktyki ogólnej i pedagogiki specjalnej, psychologii, socjologii, pedeutologii. Psychologia różnic indywidualnych jako przesłanka dydaktyki specjalnej.

5.Dydaktyka specjalna a humanistyczne koncepcje kształcenia i pedagogiczne standardy europejskie.

6.Koncepcje i systemy dydaktyczne kształcenia specjalnego.

7.Wzorce edukacyjne a dydaktyka specjalna.

8.Dydaktyka specjalna a metodyki nauczania na poszczególnych etapach edukacji.

9.Podział dydaktyki specjalnej: dydaktyka korekcyjna, dydaktyka resocjalizacyjna, dydaktyka wspierająca uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, oligofrenodydaktyka, surdodydaktyka, tyflodydaktyka.

10.Zasady, metody, proces kształcenia w aspekcie trudności związanych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

11.Ewaluacja i efektywność w kształceniu specjalnym. Miejsce i rola dydaktyki specjalnej w szkolnictwie ogólnodostępnym.

ĆWICZENIA:

1.Metoda projektów (historia, rodzaje, wymiar dydaktyczny metody, walory wychowawcze metody projektów). Opracowanie projektu.

2.Gry interakcyjne – jako sposób budowania pozytywnych relacji w zespole (zasady gier, cechy charakterystyczne, cele gier interakcyjnych, etapy wprowadzania, walory gier interakcyjnych). Konstruowanie gier interakcyjnych.

3.Gry i zabawy dydaktyczne (rodzaje gier, etapy wprowadzania gier dydaktycznych, sposoby konstruowania, gry i zabawy w nauczaniu początkowym). Konstruowanie przykładowych gier dydaktycznych.

4.Aspekt wychowawczy (praktyka pozytywna, autokorekcja, hiperkorekcja, modelowanie).

5.Metody aktywizujące (metody wspierające rozwój grupy, techniki asertywne, metody i techniki uczenia się, metody i techniki rozwiązywania problemów).

6.Mind mapping. Konstruowanie przykładowych map myśli.

7.Techniki Freineta – rozwijanie twórczego myślenia uczniów. Przygotowanie przykładowych pomocy dydaktycznych.

8. Metoda baśniowych spotkań. Konstruowanie scenariuszy.

Byers R., Rose R., Jak zaplanować pracę z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, APS, Warszawa 2002

Baranowicz K. (2006). Pozadydaktyczne efekty edukacji integracyjnej dzieci niepełnosprawnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Chrzanowska I., Z badań nad ocenianiem uczniów szkół podstawowych dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, WSPS, Warszawa 1997

Głodkowska J. (red.) Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Gruszczyk- Kolczyńska E. (2004). Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Warszawa: WSiP.

Dykcik W. (red.), Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych, Eruditus, Poznań 1996

Niemierko B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.

METODY: Wykład, metody aktywizujące, projekt.

Godziny kontaktowe: wykład i ćwiczenia - 45

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15

Przygotowanie się do egzaminu - 20

Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji - 5

Inne formy - 15

Sumaryczna liczba punktów ECTS 4

Sposoby pomiaru efektów kształcenia:

- Egzamin pisemny (pytania otwarte i zamknięte).

- Prace zaliczeniowe grupowe: mapa myśli, projekt edukacyjny, gry dydaktyczne, gry interakcyjne, przygotowanie pomocy dydaktycznych.

- Obserwacja aktywności słuchaczy podczas ćwiczeń (teoretyczne i praktyczne przygotowanie do zajęć).

TREŚCI WYKŁADÓW:

Wykład 1.

• Podstawy terminologiczne i analizy porównawcze dydaktyki specjalnej. Związek dydaktyki specjalnej z kontekstem tematycznym i metodologicznym: dydaktyki ogólnej, pedagogiki specjalnej. Terminologia z zakresu pedagogiki specjalnej: rehabilitacja, rewalidacja, reedukacja, resocjalizacja.

• Dydaktyka specjalna a pedagogika specjalna i jej subdyscypliny.

• Elementy systemu dydaktyczno-wychowawczego.

• Dydaktyka specjalna i jej interdyscyplinarny wymiar (biologia, medycyna, psychologia, socjologia, prawo).

• Podział dydaktyki specjalnej: dydaktyka korekcyjna, dydaktyka resocjalizacyjna, dydaktyka wspierająca uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, dydaktyka niepełnosprawnych intelektualnie (oligofrenodydaktyka), surdodydaktyka, tyflodydaktyka (wg. J. Pańczyka)

• Podmiot dydaktyki specjalnej – uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Regulacje prawne kształcenia uczniów ze SPE (pojęcie specjalnych potrzeb edukacyjnych, wsparcie edukacyjne, podstawa programowa kształcenia uczniów ze SPE, diagnoza i klasyfikacja do form kształcenia specjalnego).

• Dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb uczniów z niepełnosprawnością.

Wykład 2.

• Modele edukacji uczniów ze SPE (edukacja włączająca, kształcenie integracyjne, kształcenie specjalne). Wzorce dydaktyki specjalnej wg J. Głodkowskiej. Jakość edukacji niepełnosprawnych warunkiem ich skutecznej rehabilitacji - analiza przykładowych badań empirycznych.

• Cele, treści, zasady i formy nauczania specjalnego (dydaktyki specjalnej).

• Rozwiązania dydaktyczne w kształceniu uczniów ze SPE (proces nauczania i uczenia, kierunki oddziaływania dydaktycznego, obudowa metodyczna kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi).

Wykład 3.

• Sytuacje trudne w procesie nauczania uczniów ze specjalnymi potrzebami. Planowanie oddziaływań wychowawczych: koncepcja poznawcza, psychodynamiczna, humanistyczna, behawioralna – zaburzenia wpływające na osiągnięcia szkolne uczniów, postępowanie dydaktyczne.

Wykład 4.

• Pedagog specjalny w kształceniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Kompetencje i osobowość pedagoga specjalnego, doskonalenie zawodowe, modele rozwoju zawodowego, motywy wyboru zawodu.

• Rodzina ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Wykład 5.

• Egzamin pisemny

• Swoistość metodologiczna dydaktyki specjalnej. Podejście jakościowe w procesie poznania dydaktycznego a podejście ilościowe, wybrane aspekty poznania dydaktycznego.

TREŚCI ĆWICZEŃ:

1. Metoda projektów (historia, rodzaje, wymiar dydaktyczny metody, walory wychowawcze metody projektów). Opracowanie projektu.

2. Gry interakcyjne – jako sposób budowania pozytywnych relacji w zespole (zasady gier, cechy charakterystyczne, cele gier interakcyjnych, etapy wprowadzania, walory gier interakcyjnych). Konstruowanie gier interakcyjnych.

3. Gry i zabawy dydaktyczne (rodzaje gier, etapy wprowadzania gier dydaktycznych, sposoby konstruowania, gry i zabawy w nauczaniu początkowym). Konstruowanie przykładowych gier dydaktycznych.

4. Aspekt wychowawczy (praktyka pozytywna, autokorekcja, hiperkorekcja, modelowanie).

5. Metody aktywizujące (metody wspierające rozwój grupy, techniki asertywne, metody i techniki uczenia się, metody i techniki rozwiązywania problemów).

6. Mind mapping. Konstruowanie przykładowych map myśli.

7. Techniki Freineta – rozwijanie twórczego myślenia uczniów. Przygotowanie przykładowych pomocy dydaktycznych.

Literatura obowiązkowa do wykładów:

Głodkowska, J.(red). (2010). Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: podręcznik akademicki. Warszawa: APS. (Rozdział I, Rozdział II, Rozdział IV, Rozdział V, Rozdział VII – G. Walczak: Obudowa metodyczna kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; Rozdział XI).

Pągowska, M.(2017). Dydaktyka specjalna – teoretyczne i empiryczne podstawy kształcenia uczniów wymagających specjalnej realizacji ich potrzeb edukacyjnych. W: J. Głodkowska (red.), Dydaktyka specjalna. Od systematyki do projektowania dydaktyk specjalistycznych. Warszawa: PWN.

Szumski, G.(2016). Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych. Warszawa: PWN (Rozdział 3. Kiedy kształcenie niepełnosprawnych nie jest segregacyjne? s. 97-157).

Rozporządzenia MEN:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym....

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Literatura do ćwiczeń:

1. Kubiczek B., Metody aktywizujące. Jak nauczyć uczniów uczenia się.

2. Vopel K.W. Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży, Kielce, Jedność; cz. 1,2,3,4; (s.5 – 16).

3. Chałas K. , Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce, Warszawa,

4. Goźlińska E., Jak skonstruować grę dydaktyczną, WSiP, Warszawa

5. Haring N.G., Schiefelbusch R.L. (red.), Nauczanie specjalne, PWN, Warszawa, rozdział 10 pt. Podsumowanie: Szkoła Super

6. Nathan H. Azrin i Viktoria A. Besalel, Jak stosować praktykę pozytywną, autokorekcję i hiperkorekcję, S. Striefel, Jak uczyć przez modelowanie i imitację

7. Semenowicz H., Freinet w Polsce, WSiP, Warszawa, Kłosińska T. , Droga do twórczości. Wdrażanie technik Celestyna Freineta, Kraków, Impuls.

8. Kapica G. Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym, Warszawa

9. Buzan, B. Buzan, Mapy twoich myśli, Wydawnictwo RAVI, ŁÓDŹ

Metody kształcenia: Wykład, prezentacje wykładowcy, metody aktywizujące, projekty grupowe, gry dydaktyczne, gry interakcyjne, praca z tekstem źródłowym.

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe (wykład, ćwiczenia) - 30;

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 25;

Przygotowanie się do egzaminu - 20;

Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji - 15;

Inne formy - 15;

Sumaryczna liczba punktów ECTS 4.