Podstawy psychologii

Po zakończeniu zajęć uczestnik

- w zakresie wiedzy: zna podstawowe obszary i metody badawcze psychologii oraz ich podstawowe twierdzenia, zna podstawowe różnice, zastrzeżenia i dylematy towarzyszące rozwojowi i ekspansji psychologii, w tym umie spojrzeć na psychologię „oczami” siostrzanych dyscyplin; wie, w jaki sposób wiedza o człowieku wypracowana przez psychologię współgra z tą uzyskiwaną przez inne nauki, zwłaszcza humanistyczne.

- w zakresie umiejętności: nabywa zdolność rozumnego, celowego, ukierunkowanego kwestionowania podawanych twierdzeń i zgłaszania twierdzeń konkurencyjnych, tj. posiada umiejętność formułowania wstępnych, konkurencyjnych hipotez.

- w zakresie kompetencji społecznych: zachowuje krytycyzm i łagodny sceptycyzm wobec mód intelektualnych, przynajmniej przyjmuje do wiadomości (jeśli nie wprost akceptuje) istnienie konkurencyjnych punktów widzenia i ma elementarną ciekawość proponowanych przez nie uzasadnień, ma podstawowy warsztat dobrego dyskutanta.

TEMAT 1

Czym jest psychologia, a czym nie jest?

• Metoda naukowa

• Sześć podstawowych perspektyw badawczych w psychologii

TEMAT 2

Rozwój człowieka w kolejnych fazach życia

• Uwarunkowania rozwoju człowieka

• Charakterystyka okresów rozwojowych

TEMAT 3

Procesy uczenia się i pamięci

• Koncepcje uczenia się

• Czynniki wpływające na proces uczenia się

• Funkcje pamięci

• Fazy procesu pamięciowego

• Rodzaje pamięci

TEMAT 4

Myślenie i rozwiązywanie problemów

• Struktura myślenia

• Myślenie produktywne i reproduktywne

• Myślenie w procesie rozwiązywania problemów

• Myślenie twórcze

TEMAT 5

Emocje i uczucia

• Podstawowe cechy emocji

• Czynniki wywołujące emocje

• Regulacyjne funkcje emocji

• Wpływ emocji na przebieg funkcji poznawczych

• Wpływ emocji na organizm

• Zasady kontrolowania emocji

TEMAT 6

Motywacja

• Charakterystyka procesu motywacyjnego

• Wpływ motywacji na procesy poznawcze

• Wpływ motywacji na działanie

TEMAT 7

Inteligencja

• Modele inteligencji

• Pomiar inteligencji

• Uwarunkowania i modele inteligencji

TEMAT 8

Temperament

• Typologia Hipokratesa - Galena

• Koncepcja typów C.G. Junga

• Konstytucjonalne typologie temperamentu

• Typologia G. Heymansa i D. Wiersmy

o Typologia R. Le Senne’a

• Typologia I. Pawłowa

• Temperament a osobowość

TEMAT 9

Osobowość

• Teoria psychodynamiczna

o Koncepcja psychoanalizy Freuda, poglądy jego następców i uczniów

o Teoria behawiorystyczna

o Koncepcja humanistyczna i egzystencjalna

o Koncepcja poznawcza

o Teorie osobowości oparte na pojęciu cechy

TEMAT 10

Funkcjonowanie człowieka w sytuacjach trudnych

• Kategorie i źródła trudności dezorganizujących działanie

• Rodzaje sytuacji trudnych

o Konflikty motywów

o Stres

o Frustracja

o Konflikty interpersonalne

LITERATURA PODSTAWOWA

Jankowska M., Podstawy psychologii, wyd. Wyższa Szkoła Działalności Gospodarczej w Warszawie, Warszawa 2003.

Zimbardo P., Johnson R., McCann V., Psychologia. Kluczowe koncepcje, t. 1, Podstawy psychologii, wyd. PWN, Warszawa 2010, s. 22-68.

LITERATURA POMOCNICZA

Studenci są zachęcani do poszukiwania dodatkowej literatury przedmiotu na własną rękę, prowadząca zajęcia służy wstępną konsultacją i oceną proponowanych przez studentów źródeł.

Sugerowana literatura dodatkowa:

Allport G., Osobowość a religia, IW PAX, Warszawa 1988.

Arendt H., Myślenie, wyd. Czytelnik, Warszawa 1991.

Brett G. S., Historia psychologii, PWN, Warszawa 1969.

Buczel A., „Pasjonat natchniony” w typologii LeSenne’a, Studia Philosophiae Christianae 24/2, 1988, s. 224-234.

Cyrulnik B., Ratuj się, życie wzywa, wyd. Czarna owca, Warszawa 2014.

Ilouz E., Uczucia w dobie kapitalizmu, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.

Jarymowicz M., Szuster A., Rozmowy o rozwoju osobowym, wyd. WUW, Warszawa 2015.

Napier A. Y., Whitaker C.A., Rodzinna karuzela, wyd. Znak, Kraków 2006.

Opoczyńska M. (red.), Wprowadzenie do psychologii egzystencjalnej, wyd. UJ, Kraków 1999.

Roth Walsh M., Kobiety, mężczyźni, płeć. Debata w toku, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003.

Schier K. (red.), Samotne ciało. Doświadczenie cielesności przez dzieci i ich rodziców, wyd. Scholar, Warszawa 2020.

Zagórska W., Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej kulturowo, wyd. Universitas, Kraków 2004.

Stosowane metody kształcenia:

metoda podawcza, praca z tekstem metodą analityczno-syntetyczną, prezentacje multimedialne, dyskusja i debata.

Nakład pracy studenta:

godziny kontaktowe - po 15 godzin ćwiczeń i wykładu

praca samodzielna - 25 godzin

lektura i przygotowanie do zaliczenia - 30 godzin

Podczas kursu uczestnicy zapoznają się z podstawowymi informacjami na temat psychologii jako nauki, podstawowe psychologiczne koncepcje człowieka oraz wybrane zagadnienia szczegółowe z zakresu różnych subdziedzin psychologii.

Psychologia jako nauka; Podstawowe metody badawcze w psychologii; Z historii psychologii: rozwój psychologii do początków XX wieku; Główne psychologiczne człowieka. Psychoanaliza; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia humanistyczna i egzystencjalna; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia poznawcza; Przywiązanie; Psychologia procesów poznawczych; Psychologia emocji i motywacji; Psychologia osobowości: temperament, charakter, tożsamość; Psychologia rozwoju: zmiana i ciągłość w cyklu życia; Psychologia stresu; Inteligencja; Psychologia śmierci

Campbell, J. B., Hall., C. S., Lindzey, G. (2006). Teorie osobowości. PWN.

Pieter, J. (1974). Historia psychologii. PWN

Selye, H. (1963). Stress życia. PZWL.

Zimbardo, P., Gerrig, R. (2008). Psychologia i życie. PWN.

Stosowane metody to wykład, studium przypadku, prezentacje multimedialne

Godziny kontaktowe 30

Przygotowanie się do egzaminu 30

Wprowadzenie w problematykę psychologii z uwzględnieniem wybranych zagadnień z zakresu podstaw psychologii ogólne, niezbędnych dla rozumienia złożonych mechanizmów leżących u podstaw prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania człowieka, oraz dla ukierunkowania pracy diagnostyczno-terapeutycznej.

TREŚCI PROGRAMOWE

Psychologia jako nauka; Podstawowe metody badawcze w psychologii; Główne psychologiczne człowieka. Behawioryzm; Główne psychologiczne człowieka. Psychoanaliza; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia humanistyczna i egzystencjalna; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia poznawcza; Psychologia procesów poznawczych; Przywiązanie; Osobowość: temperament, charakter, tożsamość, inteligencja, wartości; Psychologia rozwoju: zmiana i ciągłość w cyklu życia; Psychologia stresu; Emocje i motywacja; Psychologia śmierci;

Campbell, J. B., Hall., C. S., Lindzey, G. (2006). Teorie osobowości. PWN.

Pieter, J. (1974). Historia psychologii. PWN

Selye, H. (1963). Stress życia. PZWL.

Zimbardo, P., Gerrig, R. (2008). Psychologia i życie. PWN.

Literatura poszerzająca:

Hall, C., S., Lindzey, G., Campbell, J. B. (2006). Teorie osobowości. PWN.

Freud, S. (2019). Poza zasadą przyjemności. Vis-á-Vis/Etiuda.

Freud, A. (2012). Ego i mechanizmy obronne. PWN

Skinner, B. F. (1978). Poza wolnością i godnością. PIW.

Bandura, A. (2017). Teoria społecznego uczenia się. PWN.

May, R. (1995). O istocie człowieka. Szkice z psychologii egzystencjalnej. Rebis.

Rogers, C. (2002). O stawaniu się osobą. Rebis.

Piaget, J., Inhelder, B. (1996). Psychologia dziecka . Siedmiogród.

Bowlby, J. (2022). Przywiązanie. PWN.

Sękowski, M. (2020). Trauma przywiązaniowa i dezorganizacja przywiązania. Mechanizmy, terapia i profilaktyka. W: A. Senejko, A. Czapiga (red.), Oswojenie traumy. Przegląd zagadnień (s. 99-124). Impuls.

Sękowski, M. (2019). Postawa wobec śmierci w cyklu życia człowieka. Universitas.

METODY KSZTAŁCENIA:

Wykład, prezentacja multimedialna, studia przypaktów, dyskusja

NAKŁADY PRACY STUDENTA:

Godziny kontaktowe: 30 godzin

Przygotowanie do weryfikacji efektów uczenia się: 40 godzin

Łączna liczba godzin aktywności: 70 godzin

SPOSÓB WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

Egzamin - test jednokrotnego wyboru obejmujący treści poruszane na wykładzie

Kryteria oceniania:

3 - ponad 50% poprawnych odpowiedzi w teście (16-18 pkt)

3,5 - ponad 60% poprawnych odpowiedzi w teście (19-21 pkt)

4 - ponad 70% poprawnych odpowiedzi w teście (22-24 pkt)

4,5 - ponad 80% poprawnych odpowiedzi w teście (25-27 pkt)

5 - ponad 90% poprawnych odpowiedzi w teście (28-30 pkt)

LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3

Wprowadzenie w problematykę psychologii z uwzględnieniem wybranych zagadnień z zakresu podstaw psychologii ogólne, niezbędnych dla rozumienia złożonych mechanizmów leżących u podstaw prawidłowego i zaburzonego funkcjonowania człowieka, oraz dla ukierunkowania pracy diagnostyczno-terapeutycznej.

TREŚCI PROGRAMOWE

Psychologia jako nauka; Podstawowe metody badawcze w psychologii; Główne psychologiczne człowieka. Behawioryzm; Główne psychologiczne człowieka. Psychoanaliza; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia humanistyczna i egzystencjalna; Główne psychologiczne koncepcje człowieka. Psychologia poznawcza; Psychologia procesów poznawczych; Przywiązanie; Osobowość: temperament, charakter, tożsamość, inteligencja, wartości; Psychologia rozwoju: zmiana i ciągłość w cyklu życia; Psychologia stresu; Emocje i motywacja; Psychologia śmierci;

Campbell, J. B., Hall., C. S., Lindzey, G. (2006). Teorie osobowości. PWN.

Pieter, J. (1974). Historia psychologii. PWN

Selye, H. (1963). Stress życia. PZWL.

Zimbardo, P., Gerrig, R. (2008). Psychologia i życie. PWN.

Literatura poszerzająca:

Hall, C., S., Lindzey, G., Campbell, J. B. (2006). Teorie osobowości. PWN.

Freud, S. (2019). Poza zasadą przyjemności. Vis-á-Vis/Etiuda.

Freud, A. (2012). Ego i mechanizmy obronne. PWN

Skinner, B. F. (1978). Poza wolnością i godnością. PIW.

Bandura, A. (2017). Teoria społecznego uczenia się. PWN.

May, R. (1995). O istocie człowieka. Szkice z psychologii egzystencjalnej. Rebis.

Rogers, C. (2002). O stawaniu się osobą. Rebis.

Piaget, J., Inhelder, B. (1996). Psychologia dziecka . Siedmiogród.

Bowlby, J. (2022). Przywiązanie. PWN.

Sękowski, M. (2020). Trauma przywiązaniowa i dezorganizacja przywiązania. Mechanizmy, terapia i profilaktyka. W: A. Senejko, A. Czapiga (red.), Oswojenie traumy. Przegląd zagadnień (s. 99-124). Impuls.

Sękowski, M. (2019). Postawa wobec śmierci w cyklu życia człowieka. Universitas.

METODY KSZTAŁCENIA:

Wykład, prezentacja multimedialna, studia przypaktów, dyskusja

NAKŁADY PRACY STUDENTA:

Godziny kontaktowe: 30 godzin

Przygotowanie do weryfikacji efektów uczenia się: 40 godzin

Łączna liczba godzin aktywności: 70 godzin

SPOSÓB WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

Egzamin - test jednokrotnego wyboru obejmujący treści poruszane na wykładzie

Kryteria oceniania:

3 - ponad 50% poprawnych odpowiedzi w teście (16-18 pkt)

3,5 - ponad 60% poprawnych odpowiedzi w teście (19-21 pkt)

4 - ponad 70% poprawnych odpowiedzi w teście (22-24 pkt)

4,5 - ponad 80% poprawnych odpowiedzi w teście (25-27 pkt)

5 - ponad 90% poprawnych odpowiedzi w teście (28-30 pkt)

LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3