Historia wychowania

Wiedza

Zna genezę i źródła czynności wychowawczych człowieka w oparciu o działania pedagogiczne podejmowane w okresie antyku i kolejnych epokach, co pozwala na uporządkowanie wiedzy dotyczącej wychowania i kształcenia na przestrzeni wieków.

Ma orientację w podstawowych koncepcjach filozofów i pedagogów, dotyczących istoty wychowania i kształtowania osobowości wychowanka w skali rozwoju cywilizacji europejskiej do XX wieku.

Ma wiedzę o tradycjach pedagogiki polskiej w poszczególnych okresach historycznych, rozumie jej rozwój i konteksty kulturowe wyróżniające ją od koncepcji ogólnoeuropejskich.

Zna najwybitniejszych przedstawicieli polskiej i europejskiej pedagogiki zarówno w zakresie teorii jak i praktyki. Zna genezę i rozwój instytucji edukacyjnych oraz zakres ich kompetencji w kontekście historycznym.

Umiejętności

Potrafi powiązać wiedzę historyczną na temat genezy i rozwoju instytucji oświatowo-wychowawczych z innymi obszarami pedagogiki w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i pomocowych.

Umie zaprezentować swoje poglądy, zgłosić wątpliwości i dobrać stosowną argumentację, wspartą wybranymi perspektywami teoretycznymi i poglądami różnych autorów.

Kompetencje społeczne

Właściwie ocenia poziom swojej wiedzy i zdobytych umiejętności, rozumie znaczenie ciągłego doskonalenia swych umiejętności i pogłębiania wiedzy związanej z wychowaniem i kształceniem.

Zdaje sobie sprawę ze znaczenia dziedzictwa kulturowego własnego kraju, szanuje jego tradycję i historię.

Opis treści programowych:

Wykład:

Historia wychowania jako nauka, jej zakres i cele.

Wychowanie spartańskie i ateńskie. Wychowanie w starożytnym Rzymie w okresie republiki i cesarstwa.

Wychowanie i oświata w średniowieczu: wychowanie stanowe; Karol Wielki i jego wpływ na rozwój oświaty; powstanie uniwersytetów w Europie zachodniej i południowej.

Odrodzenie w Europie Zachodniej i w Polsce (Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Rej); reformacja i jej skutki dla oświaty; szkolnictwo różnowiercze w Europie zachodniej (Jan Sturm) i w Polsce.

Próba reformy państwa przez wychowanie klasy panującej (Stanisław Konarski i Collegium Nobilium; Szkoła Rycerska).

Komisja Edukacji Narodowej.

Kierunki rozwoju oświaty europejskiej w XIX wieku (Pestalozzi, Herbart, Spencer).

Początki wychowania przedszkolnego (August Cieszkowski, Fryderyk Froebel, Edmund Bojanowski).

Oświata pod zaborem rosyjskim: Uniwersytet Wileński – Jan i Jędrzej Śniadeccy; Liceum Krzemienieckie – Tadeusz Czacki i Hugo Kołłątaj.

Oświata w Księstwie Warszawskim: Izba Edukacyjna i jej działalność na polu upowszechniania szkoły elementarnej.

Rusyfikacja szkolnictwa w Królestwie Polskim po Powstaniu Listopadowym; reforma szkolna Aleksandra Wielopolskiego; wybuch Powstania Styczniowego i ponowna rusyfikacja; strajk szkolny 1905 roku.

Oświata polska pod zaborem pruskim; Kulturkampf, strajk dzieci we Wrześni.

Oświata w zaborze austriackim i działalność Józefa Dietla.

Szkolnictwo i wychowanie w Polsce w okresie XX-lecia międzywojennego: ustawa szkolna Janusza Jędrzejewicza, wychowanie narodowe i państwowe – założenia, przedstawiciele.

Ćwiczenia:

Myśl pedagogiczna w starożytności: Platon, Arystoteles, Kwintylian.

Założenie Akademii Krakowskiej.

Casa Giocosa Vittorina da Feltre. Kontrreformacja, Ignacy Loyola, kolegia jezuickie i Ratio studiorum.

Racjonalizm, realizm i naturalizm w wychowaniu: myśl pedagogiczna Jana Amosa Komeńskiego, Johna Locke’a, Jana Jakuba Rousseau.

Wizja szkolnictwa dla ludu w koncepcji Grzegorza Piramowicza.

Polska myśl pedagogiczna 1 połowy XIX wieku (Stanisław Staszic, Jędrzej Śniadecki, Klementyna Hoffmanowa).

Polska myśl pedagogiczna 2 połowy XIX wieku (pozytywizm warszawski).

Pedagodzy Nowego Wychowania: Janusz Korczak, Maria Grzegorzewska.

Opis metod kształcenia:

wykład - metoda podająca, ćwiczenia - czytanie i omawianie tekstów źródłowych, metody aktywizujące

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe - wykład i ćwiczenia - 45

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15

Przygotowanie się do egzaminu - 30

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3

Opis treści programowych:

Wykład:

Historia wychowania jako nauka, jej zakres i cele.

Wychowanie spartańskie i ateńskie. Myśl pedagogiczna w Atenach (sofiści, Sokrates, Platon i Arystoteles). Wychowanie w starożytnym Rzymie (republika i cesarstwo rzymskie)

Średniowiecze a Renesans. Uniwersytety w średniowieczu.

Humanizm renesansowy wobec edukacji: poglądy pedagogiczne Jana Ludwika Vivesa, Erazma z Rotterdamu, Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Mikołaja Reja.

Szkolnictwo renesansowe: szkoły średnie wyznaniowe (gimnazja protestanckie, kolegia jezuickie).

Upadek kultury w Polsce w I poł. XVIII w. i próby ratowania państwa przez wychowanie elit (Collegium Nobilium, reforma kolegiów pijarskich, Szkoła Rycerska).

Myśl pedagogiczna Stanisława Konarskiego. Komisja Edukacji Narodowej i Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych.

Zróżnicowanie szkolnictwa na ziemiach polskich pod zaborami. Szkolnictwo polskie pod zaborem rosyjskim: Uniwersytet Wileński i Liceum Krzemienieckie. Oświata w Księstwie Warszawskim; oświata w Królestwie Polskim do wybuchu Powstania Styczniowego (reforma Aleksandra Wielopolskiego); pozytywizm warszawski.

Oświata pod zaborem pruskim: Kulturkampf. Oświata pod zaborem austriackim: Rada Szkolna Krajowa.

Szkolnictwo i wychowanie w Polsce w okresie XX-lecia międzywojennego (ustawa szkolna Janusza Jędrzejewicza, istota wychowania narodowego i państwowego). Pedagodzy Nowego Wychowania: Janusz Korczak, Maria Grzegorzewska.

Ćwiczenia:

Kalokagathia grecka a polskie szkolnictwo XXI wieku. Metoda majeutyczna Sokratesa i sokratejski optymizm poznawczy – możliwości wykorzystania myśli Sokratesa we współczesnej pedagogice.

Poglądy pedagogiczne Marka Fabiusza Kwintyliana: szkoła czy dom, bić czy nie bić; współczesne nam realia dotyczące edukacji szkolnej i domowej oraz przemocy nauczycieli wobec uczniów.

Metody wychowawcze stosowane w gimnazjach protestanckich i w kolegiach jezuickich w XVI-XVIII w. Renesansowa szkoła dworska: Casa Giocosa Vittorina da Feltre.

Nowożytna myśl pedagogiczna: twórczość Jana Amosa Komeńskiego, Johna Locke'a, Jana Jakuba Rousseau.

Myśl pedagogiczna Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i wychowanie polskich dziewcząt w XIX wieku („hodowla aniołów”).

XIX-wieczna poezja moralizująca dla dzieci (Stanisław Jachowicz, Heinrich Hoffmann).

Opis metod kształcenia:

wykład - metoda podająca, ćwiczenia - czytanie i omawianie tekstów źródłowych, metody aktywizujące

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe - wykład i ćwiczenia - 24

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 21

i>Przygotowanie się do egzaminu - 30

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3

Opis treści programowych:

Wykład:

Historia wychowania jako nauka, jej zakres i cele.

Wychowanie spartańskie i ateńskie. Wychowanie w starożytnym Rzymie w okresie republiki i cesarstwa.

Wychowanie i oświata w średniowieczu: wychowanie stanowe; Karol Wielki i jego wpływ na rozwój oświaty; powstanie uniwersytetów w Europie zachodniej i południowej.

Odrodzenie w Europie Zachodniej i w Polsce (Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Rej); reformacja i jej skutki dla oświaty; szkolnictwo różnowiercze w Europie zachodniej (Jan Sturm) i w Polsce.

Próba reformy państwa przez wychowanie klasy panującej (Stanisław Konarski i Collegium Nobilium; Szkoła Rycerska).

Komisja Edukacji Narodowej.

Kierunki rozwoju oświaty europejskiej w XIX wieku (Pestalozzi, Herbart, Spencer).

Początki wychowania przedszkolnego (August Cieszkowski, Fryderyk Froebel, Edmund Bojanowski).

Oświata pod zaborem rosyjskim: Uniwersytet Wileński – Jan i Jędrzej Śniadeccy; Liceum Krzemienieckie – Tadeusz Czacki i Hugo Kołłątaj.

Oświata w Księstwie Warszawskim: Izba Edukacyjna i jej działalność na polu upowszechniania szkoły elementarnej.

Rusyfikacja szkolnictwa w Królestwie Polskim po Powstaniu Listopadowym; reforma szkolna Aleksandra Wielopolskiego; wybuch Powstania Styczniowego i ponowna rusyfikacja; strajk szkolny 1905 roku.

Oświata polska pod zaborem pruskim; Kulturkampf, strajk dzieci we Wrześni.

Oświata w zaborze austriackim i działalność Józefa Dietla.

Szkolnictwo i wychowanie w Polsce w okresie XX-lecia międzywojennego: ustawa szkolna Janusza Jędrzejewicza, wychowanie narodowe i państwowe – założenia, przedstawiciele.

Ćwiczenia:

Myśl pedagogiczna w starożytności: Platon, Arystoteles, Kwintylian.

Założenie Akademii Krakowskiej.

Casa Giocosa Vittorina da Feltre. Kontrreformacja, Ignacy Loyola, kolegia jezuickie i Ratio studiorum.

Racjonalizm, realizm i naturalizm w wychowaniu: myśl pedagogiczna Jana Amosa Komeńskiego, Johna Locke’a, Jana Jakuba Rousseau.

Wizja szkolnictwa dla ludu w koncepcji Grzegorza Piramowicza.

Polska myśl pedagogiczna 1 połowy XIX wieku (Stanisław Staszic, Jędrzej Śniadecki, Klementyna Hoffmanowa).

Polska myśl pedagogiczna 2 połowy XIX wieku (pozytywizm warszawski).

Pedagodzy Nowego Wychowania: Janusz Korczak, Maria Grzegorzewska.

Opis metod kształcenia:

wykład - metoda podająca, ćwiczenia - czytanie i omawianie tekstów źródłowych, metody aktywizujące

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe - wykład i ćwiczenia - 45

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 15

Przygotowanie się do egzaminu - 30

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3

Link do grupy 1 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a6cde89eebd9e489a97cae8e7be43242b%40thread.tacv2/conversations?groupId=9b8ec7f5-2398-4b97-8f11-ff2869a439da&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 2 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ad483d89d30b84b7ca41976e214472d09%40thread.tacv2/conversations?groupId=8be24c57-3593-4de7-b030-fd75a5643779&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 3 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a3a15d9fe4aa146d8bf1dc009e18a8034%40thread.tacv2/conversations?groupId=657f9d1d-53bd-429a-8080-582f2a9759fd&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 4 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a4c5444ff049f4e0299e54c01e968971c%40thread.tacv2/conversations?groupId=031604d3-4aa9-4aa6-a76f-ffdcd0e3cd12&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 5 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ab43337217f9e433184bb7f403551974d%40thread.tacv2/conversations?groupId=2e3f5b93-b272-434f-a4d5-c636a5777208&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 6 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a30c609d6d6ac4aaa8673e201dcac6fbd%40thread.tacv2/conversations?groupId=f6cac64c-6497-4036-b3ca-38b97b80e050&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 7 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a0ad4364e38cf4f4a944db44e710fb7f8%40thread.tacv2/conversations?groupId=681a4341-5a4c-4d21-b191-ddd51817f5eb&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 8 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a6d9efcb2c0e147859ad5bfcce46259bd%40thread.tacv2/conversations?groupId=728abde0-e143-4b10-9c5c-cdbd9c29191b&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 9 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3ae6befcc4b92a48dfacaf17381c4778a2%40thread.tacv2/conversations?groupId=d731633b-5bb7-4820-adfb-69baf180f482&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 10 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a62bd05ff9e264037987bb6ec69da6bbc%40thread.tacv2/conversations?groupId=b956e94e-2abf-4fb6-9b4e-0e11ac1fd03f&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 11 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a3afcee0a8c254401b64ca3d0e2f3de54%40thread.tacv2/conversations?groupId=97d773b2-d85e-4111-9c8c-767894730f3c&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do wykładu - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3abaebc19a7a5d41d6b0f66dd374c838a9%40thread.tacv2/conversations?groupId=dfe21148-1f88-4035-bc86-3f1e7b1877e5&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Opis treści programowych:

Wykład:

Historia wychowania jako nauka, jej zakres i cele. Wychowanie spartańskie i ateńskie. Myśl pedagogiczna w Atenach (sofiści, Sokrates, Platon i Arystoteles). Wychowanie w starożytnym Rzymie.

Średniowiecze a Renesans. Uniwersytety w średniowieczu. Humanizm renesansowy wobec edukacji: poglądy pedagogiczne Jana Ludwika Vivesa, Erazma z Rotterdamu, Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Mikołaja Reja. Szkolnictwo renesansowe: szkoły dworskie (Casa Giocosa Vittorina da Feltre).

Nowożytna myśl pedagogiczna: twórczość Jana Amosa Komeńskiego, Johna Locke'a, Jana Jakuba Rousseau (w skrócie).

Upadek kultury w Polsce w I poł. XVIII w. i próby ratowania państwa przez wychowanie elit (Collegium Nobilium, reforma kolegiów pijarskich, Szkoła Rycerska). Myśl pedagogiczna Stanisława Konarskiego.

Komisja Edukacji Narodowej i Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych.

Zróżnicowanie szkolnictwa na ziemiach polskich pod zaborami.

Szkolnictwo polskie pod zaborem rosyjskim: Uniwersytet Wileński i Liceum Krzemienieckie. Oświata w Księstwie Warszawskim; oświata w Królestwie Polskim do wybuchu Powstania Styczniowego (reforma Wielopolskiego); pozytywizm warszawski. Oświata pod zaborem pruskim: Kulturkampf, strajk dzieci we Wrześni. Oświata pod zaborem austriackim: Józef Dietl i Rada Szkolna Krajowa.

Początki wychowania przedszkolnego: Fryderyk Franciszek Fröbel. Początki nowoczesnego szkolnictwa elementarnego: Jan Henryk Pestalozzi.

Szkolnictwo i wychowanie w Polsce w okresie XX-lecia międzywojennego (Sejm Nauczycielski, ustawa szkolna Janusza Jędrzejewicza).

Pedagodzy Nowego Wychowania: Celestyn Freinet, Maria Montessori, Janusz Korczak, Maria Grzegorzewska.

Ćwiczenia:

Kalokagathia grecka a polskie szkolnictwo XXI wieku. Metoda majeutyczna Sokratesa i sokratejski optymizm poznawczy – możliwości wykorzystania myśli Sokratesa we współczesnej pedagogice.

Poglądy pedagogiczne Marka Fabiusza Kwintyliana: szkoła czy dom, bić czy nie bić; współczesne nam realia dotyczące edukacji szkolnej i domowej oraz przemocy nauczycieli wobec uczniów.

Szkolnictwo renesansowe: szkoły średnie wyznaniowe (gimnazja protestanckie, kolegia jezuickie). Metody wychowawcze stosowane w gimnazjach protestanckich i w kolegiach jezuickich w XVI-XVIII w.

Nowożytna myśl pedagogiczna: twórczość Jana Amosa Komeńskiego, Johna Locke'a, Jana Jakuba Rousseau (szczegóły).

Myśl pedagogiczna Klementyny z Tańskich Hoffmanowej i wychowanie polskich dziewcząt w XIX wieku („hodowla aniołów”).

XIX-wieczna poezja moralizująca dla dzieci (Stanisław Jachowicz, Heinrich Hoffmann).

Opis metod kształcenia:

wykład - metoda podająca (z prezentacją), ćwiczenia - czytanie i omawianie tekstów źródłowych, metody aktywizujące

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe - wykład i ćwiczenia - 24

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 21

Przygotowanie się do egzaminu - 30

Sumaryczna liczba punktów ECTS - 3

Link do grupy 1 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aa4203a84628a49d694134debf9b5b60c%40thread.tacv2/conversations?groupId=7d35ac83-6055-4f68-9121-456264e1a709&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 2 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a86c589157ddb480a94e46b0f68380a97%40thread.tacv2/conversations?groupId=68baebbd-498a-4929-93c0-1127d0e75ab8&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do grupy 3 - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a0cced9138e1942dfab27d47d0c70daf1%40thread.tacv2/conversations?groupId=31cf09fe-c6be-4f89-bad0-5f4658aa98e4&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Link do wykładu - https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a05d1730c4ea54578815c8979d4d84724%40thread.tacv2/conversations?groupId=86b04964-8889-4472-834a-b2ed99b0067f&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86