Kulturowe aspekty życia rodzinnego

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Egzamin ustny. Studenci losują trzy pytania z listy zagadnień. Pytania otwarte i zamknięte.

W związku z epidemią następuje zmiana formy zaliczenia na zaliczenie przez prace pisemne. Oceny z poszczególnych prac złożą się na ocenę końcową (uśrednienie ocen cząstkowych).

15 czerwca 2020: oceny w usos. Możliwe omówienie prac pisemnych podczas indywidualnych konsultacji online.

Celem kursu jest przygotowanie studentów do analizy obserwowanych przemian rozumienia rodziny i dyskusji tych zagadnień przy użyciu stosownego instrumentarium pojęciowego przez pogłębienie wiedzy o historycznej i kulturowej zmienności organizacji form życia rodzinnego. Takie podejście wynika z systemowego rozumienia rodziny. Absolwent kursu winien posiadać rozumiejącą orientację w bieżących wydarzeniach życia społecznego dotyczącego rodziny. Student jest zachęcany do takiego zajęcia stanowiska wobec obserwowanych kwestii, które zakłada wysoką kulturę argumentacyjną, klarowność wywodu oraz dobrą znajomość zróżnicowanych, w tym opozycyjnych, argumentów.

Zajęcia są próbą ułożenia mozaiki z różnych elementów, które w ciągu dziejów i uwzględniając zróżnicowane konteksty kulturowe wpływały na rodzinę i rozumienie jej roli. Podejmują zwłaszcza zagadnienia kultury zachodniej i kultur niezachodnich we współczesności w obszarze rodziny i relacji płci. Kontekstem teoretycznym jest systemowa teoria rodziny, która podkreśla kwestie otoczenia kulturowego w rozumieniu rodziny i pracy z nią.

Ogólny zakres tematyczny spotkań:

1. Możliwość antropologii historycznej (w ujęciu Gernota Böhme) na przykładzie historii incestu. Przemiany intymności i współczesnej rodziny w społeczeństwach zachodnich (Anthony Giddens).

2. Kultura chrześcijańska i rodzina. Rodzina w katolicyzmie.

3. Rodzina w islamie. Współczesne przemiany społeczeństw muzułmańskich, hipoteza alfabetyzacji.

4. Problem: Płeć, klasa, rasa a wspólnota ludzka. Zagadnienia: czy istnieje wspólnota doświadczeń ludzkich (kobiecych i męskich), przekraczających różnice klasy i statusu społecznego (Mary Roth Walsh).

9. 05. 2020 - zadania na maj przesłane mailem. W maju ukierunkowana lektura i omówienie pisemne kwestii kulturowych i historycznych w "Liście do nienarodzonego dziecka" Oriany Fallaci. W ramach spotkań 15, 22 i 29 maja następujące zadania:

Tydzień pierwszy - lektura pierwszego fragmentu "Listu".

Tydzień drugi - lektura drugiego fragmentu "Listu".

Tydzień trzeci - uzupełnienie tabeli, w której mają być zacytowane wypowiedzi ilustrujące problem kultury w "Liście...".

Termin przesłania wypełnionej tabelki, to 1 czerwca.

17.04.2020 – PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWEJ PRACY ZDALNEJ

Komunikacja przez pocztę mail.

1. Pierwsze zadanie dotyczyło zapoznania się w klasyczną definicją „obyczaju” (http://www.ptta.pl/pef/pdf/o/obyczaj.pdf) i odniesienia jej do kultury rodzinnej współczesnego Iranu na podstawie filmu „Rozstanie” w reż. Farhadiego. Podstawą analizy są zagadnienia ukierunkowujące pracę, pytania wymagające odpowiedzi pisemnej. Prace przyjęto. Informację zwrotną przekazano.

2. Drugie zadanie wymaga zapoznania się z filmem dokumentalnym „Kamienna cisza” i opracowania ukierunkowanej notatki analogicznie do zadania 1. Termin złożenia prac zostanie ustalony mailowo.

3. Możliwość indywidualnej pomocy i konsultacji dla osób, które chciałyby z nich skorzystać w celach związanych z wykonaniem w/w poleceń.

#

W czasie epidemii kontakt mailowy.

Aktualne zadania, to:

1. Obejrzeć irański film "Rozstanie" z 2011 roku, w reż. Asghara Farhadiego.

Film dostępny w Internecie. Zapoznać się z definicją obyczaju: http://www.ptta.pl/pef/pdf/o/obyczaj.pdf

2. Wykonać następujące zadania:

1. Pole problemowe: rodzina a obyczaj, prawo, religia.

a. Proszę zapoznać się z załączoną definicją obyczaju. Przestudiować ją, przemyśleć, poddać rozumnej krytyce, zapamiętać główne jej tezy.

b. Proszę obejrzeć film „Rozstanie” wynotowując obyczaje związane z kulturowymi uwarunkowaniami funkcjonowania rodziny. 5 przykładów

c. Poddać analizie relacje i interferencje obyczaju i religii w rozumieniu kwestii rodzinnych w filmie.

d. Poddać analizie relacje i interferencje obyczaju i prawa stanowionego w rozumieniu kwestii rodzinnych w filmie.

e. Poddać analizie relacje i interferencje obyczaju, religii i prawa stanowionego w rozumieniu kwestii rodzinnych w filmie.

2. Pole problemowe: role płciowe.

a. Scharakteryzuj podstawowe role kobiece w filmie. (Zdefiniuj rozumienie „roli” i jej funkcji w społeczeństwie).

b. Scharakteryzuj podstawowe role męskie w filmie.

3. Pole problemowe: relacje międzypokoleniowe.

a. Scharakteryzuj relacje międzypokoleniowe w filmie. Wynotuj twierdzenia i deklaracje dotyczące powinności członków rodziny względem siebie.

Poniższa literatura nie jest już aktualna ze względu na epidemię. Potrzebne materiały są grupie przesyłane.

Mead M. (1986). Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych (s. 25-237). Warszawa: PIW.

Roth-Walsh M. (2003) Kobiety, mężczyźni i płeć. Debata w toku. (s. 67-95). Warszawa: IFiS PAN.

Youssef C., Emmanuel T. (2009). Spotkanie cywilizacji. Kraków: wyd. UJ.

Literatura pomocnicza:

Khidayer E. (2012). Arabski świat. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Na zajęciach wykorzystywane są również materiały poglądowe ilustrujące historyczną i bieżącą dynamikę dyskusji o rodzinie.

METODY KSZTAŁCENIA

Metoda podawcza, pokaz, dyskusja.

W czasie epidemii: ćwiczenia i zadania pisemne w oparciu o zadaną i przesłaną literaturę, praca na materiale video.

NAKŁAD PRACY STUDENTA

Godziny kontaktowe – 30 godzin

Przygotowanie do zajęć – 20 godzin

Przygotowanie do zaliczenia – 25 godzin

Łączna liczba godzin aktywności - 75 godzin

LICZBA ECTS – 3

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Egzamin ustny. Studenci losują trzy pytania z listy zagadnień. Pytania otwarte i zamknięte.

ZAGADNIENIA DYSKUTOWANE:

1. Zagadnienia wstępne: pytanie o naturę ludzką z perspektywy antropologii i historii, na tym tle zarysowana psychologia historyczna ze szczególnym uwzględnieniem problemu rodziny i obyczaju.

2. Incest: ujęcie historyczne. Przejście od kwestii historycznych do psychologicznych (casus Christine Angot w perspektywie psychologii historycznej).

3. Rodzina w kulturze islamu.

4. Rodzina w kulturze żydowskiej.

5. Rodzinna – obyczaj – prawo w kulturze perskiej.

6. Konfucjanizm jako podstawa moralności w Chinach.

7. Płeć, rasa i klasa społeczna – znaczenie ich „intersekcji” w odniesieniu do życia rodzinnego i ról społecznych.

8. Rodzina a „homo ludens” – pytanie o grę, zabawę i mit w praktykach rodzinnych (z odniesieniem do badań psychologicznych).

LITERATURA PODSTAWOWA:

Dymkowski M., Z rozważań psychologa o myśleniu historycznym, Historyka. Studia Metodologiczne Historyka, T. XLIII, 2013, s. 5-17.

Fox-Genovese E., Scarlett O'Hara: The Southern Lady as New Woman,

American Quarterly, Vol. 33, No. 4 (Autumn, 1981), pp. 391-411.

Herman E., Supervising Spoiled Selfhood: Inquiry and Interpretation in the History of Modern American Child Adoption, Osiris, Vol. 22, No. 1, The Self as Project: Politics and the Human Sciences (2007), pp.158-179.

Krasnowolska A., Konformizm i bunt w kulturze i literaturze Iranu, w: J. Danecki, J. Flis (red.) Wartości Wschodu i Zachodu. Spotkania cywilizacji, Universitas, Kraków 2005, ss. 135-148.

Kunstler J.M., Konfucjanizm jako podstawa moralności w Chinach, w: J. Danecki, J. Flis (red.) Wartości Wschodu i Zachodu. Spotkania cywilizacji, Universitas, Kraków 2005, ss. 109-134.

Prostko – Prostyński J. (2011) Uwagi o zakazie incestum na karolińskich synodach IX wieku. W: Stawoska-Jundziłł B. (red). Kultura, edukacja, rodzina, gender studies. T. 2. Bydgoszcz: wyd. UKW (brak stron).

Problem zróżnicowania: czy rasa, klasa społeczna i płeć kulturowa odgrywają porównywalne role w powstawaniu nierówności, w: M. Roth-Walsh (red.), Kobiety, mężczyźni i płeć. Debata w toku, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003, s. 67-94.

Courbage Y., Todd E., Spotkanie cywilizacji, wyd. UJ, Warszawa 2009.

Zagórska W., Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej kulturowo. Doświadczenie, funkcje psychologiczne, wyd. Universitas, Kraków 2004, ss. 21-76.

MATERIAŁY VIDEO:

Film dokumentalny „Kamienna cisza”, 2007, reż. K. Kopczyński

Film obyczajowy „Rozstanie”, 2011, reż. A. Farhadi

Film obyczajowy „Viviane chce się rozwieść”, 2014, reż. R. Elkabetz, S. Elkabetz

LITERATURA POMOCNICZA:

Borowska S., Ślub pod chupą, wyd. Pasca, Warszawa 2020.

Dymkowski M., Szkice psychologa o historii, Avalon, Warszawa 2020.

Dymkowski M., Wprowadzenie do psychologii historycznej, GWP, Gdańsk 2003.

Kołakowski L., Obecność mitu, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.

Misztal-Konecka J., Zakaz kazirodztwa w prawie rzymskim i prawodawstwie kościelnym (III – VI w.), Zeszyty Prawnicze (2011) 11/1, s. 215-233.

Pieniądz A., Kazirodztwo w społeczeństwie wczesnego Średniowiecza, Przegląd Historyczny (2007) 98/3, s. 351-367.

METODY KSZTAŁCENIA

Metoda podawcza, pokaz, dyskusja.

NAKŁAD PRACY STUDENTA

Godziny kontaktowe – 30 godzin

Przygotowanie do zajęć – 20 godzin

Przygotowanie do zaliczenia – 25 godzin

Łączna liczba godzin aktywności - 75 godzin

LICZBA ECTS – 3

SPOSOBY POMIARU EFEKTÓW:

Wiedza: Kolokwium zaliczeniowe (20 pytań: 15 pytań zamkniętych; 5 pytań otwartych); dyskusje moderowane, dyskusja;

Umiejętności: operacjonalizacja wiedzy; umiejętność analizy literatury i faktów z zakresu kulturowych aspektów życia rodzinnego;

Kompetencje: reflektowanie w obszarze kulturowych aspektów życia rodzinnego;Prezentuje i uzasadnia w sposób dojrzały własne stanowisko wobec kwestii dotyczących społecznej percepcji problemów rodzinnych.

Stosuje poznane kategorie do analizy bieżących zjawisk życia społecznego.

TREŚĆ WYKŁADÓW:

1. Rodzina w ujęciu definicyjnym, jej funkcje oraz wpływ na rozwój i funkcjonowanie jednostki w podejściu nauk społecznych;

2. Rodzina jako wartość we współczesnym świecie,

3. Rodzina y w mediach i przestrzeni publicznej,

4. Kapitał kulturowy i jego znaczenie w procesie wychowania,

4.1. odmienność kulturowa a funkcjonowanie rodziny,

4.2. różny obraz rodziny i jego wpływ na kształtowanie się kulturowej tożsamości jednostki,

4.3. płeć, rasa i klasa społeczna – znaczenie ich „intersekcji” w odniesieniu do życia rodzinnego i ról społecznych.

5. Rodzina w świecie arabskim,

6. Rodzina chrześcijańska,

7. Rodzina w kulturze żydowskiej.

H. Augustyniak, Rola rodziny w transmisji kultury regionalnej i jej wpływ na prokreację, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”; I. Błaszczyk, Rola przodków w kształtowaniu powszechnie akceptowanych wzorów zachowań [w] B. Stawoska - Jundziłł (red.) W kręgu zagadnień przeszłości życia rodzinnego, T. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2007, s.13 - 22,

E. Budzyńska, Rodzina jako wartość? Dylematy socjologia [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.21 - 37,

W. Danilewicz, Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej. Trans Humana, Białystok 2010,

R. Jusiak, Społeczne elementy pedagogiki chrześcijańskiej [w] R. Jusiak, A. Łuczyński, L. Pietruszka, T. Wach (red.) Szkice z pedagogiki, opieki międzyludzkiej, pracy resocjalizacyjnej i pedagogiki chrześcijańskiej, Wydawnictwo KUL, Liblin 2015, s.273 - 305,

A. M. Piwko, Kobieta w Islamie. Muzułmański feminizm?, Warszawskie Studia Pastoralne UKSW Rok X 2015 Nr 4 (29);

A. M. Piwko, Rodzina muzułmańska wobec wyzwań współczesności, Studia Theologica Varsaviensia UKSW 1/2015;

J. Tomiło, Kapitał kulturowy jako determinanta wychowania w rodzinie [w] H. Marzec, K. Szymczyk (red.) Refleksje o rodzinie. Konteksty demograficzne i cybernetyczne, T.1., Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2017, s.33 - 52,

W. Majkowski, Rodzina w systemie wartości Polaków: pomiędzy teorią a praxis [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.58 - 73,

E. Wysocka, Dylematy i wyzwania w obszarze wychowania moralnego w świecie ponowoczesnym [w] J. Baniak (red.) Między nakazem a wyborem. Moralne dylematy małżeństw i rodzin w Polsce. NOMOS, Kraków 2012, s.29 - 48,

MATERIAŁY VIDEO:

Film dokumentalny „Kamienna cisza”, 2007, reż. K. Kopczyński

Film obyczajowy „Rozstanie”, 2011, reż. A. Farhadi

Film obyczajowy „Viviane chce się rozwieść”, 2014, reż. R. Elkabetz, S. Elkabetz

Metody kształcenia:

wykład, prezentacja multimedialna, dyskusja akademicka, analiza wybranych tekstów źródłowych

Liczba punktów ECTS: 1

Nakład pracy studenta:

liczba godzin kontaktowych: 30,

przygotowanie się do zajęć: 5 godzin,

przygotowanie się do egzaminu: 15 godzin

Warunkiem zaliczenia wykładu jest przystąpienie do pisemnego egzaminu i otrzymanie z niego oceny pozytywnej

Celem wykładów jest analiza problematyki rodziny w kontekście rozważań antropologicznych oraz historycznych warunkujących jej kulturowe aspekty.

Zagadnienia poruszane podczas wykładów skupiają się wokół kulturowego obrazu związanego z funkcjonowaniem rodziny, zwyczajów i tradycji rodzinnych oraz sposobu realizowania funkcji przypisanych rodzinie.

Omówione zostaną następujące zagadnienia:

* rodzina w ujęciu definicyjnym, jej funkcje oraz wpływ na rozwój i funkcjonowanie jednostki,

* rodzina jako wartość we współczesnym świecie,

* różny obraz rodziny kształtowany w mediach i przestrzeni publicznej,

* kapitał kulturowy i jego znaczenie w procesie wychowania,

* odmienność kulturowa a funkcjonowanie rodziny,

* różny obraz rodziny i jego wpływ na kształtowanie się kulturowej tożsamości jednostki,

* rodzina w świecie arabskim,

* rodzina chrześcijańska,

* rodzina transnarodowa,

I. Błaszczyk, Rola przodków w kształtowaniu powszechnie akceptowanych wzorów zachowań [w] B. Stawoska - Jundziłł (red.) W kręgu zagadnień przeszłości życia rodzinnego, T. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2007, s.13 - 22,

E. Budzyńska, Rodzina jako wartość? Dylematy socjologia [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.21 - 37,

W. Danilewicz, Rodzina ponad granicami. Transnarodowe doświadczenia wspólnoty rodzinnej. Trans Humana, Białystok 2010,

R. Jusiak, Społeczne elementy pedagogiki chrześcijańskiej [w] R. Jusiak, A. Łuczyński, L. Pietruszka, T. Wach (red.) Szkice z pedagogiki, opieki międzyludzkiej, pracy resocjalizacyjnej i pedagogiki chrześcijańskiej, Wydawnictwo KUL, Liblin 2015, s.273 - 305,

J. Tomiło, Kapitał kulturowy jako determinanta wychowania w rodzinie [w] H. Marzec, K. Szymczyk (red.) Refleksje o rodzinie. Konteksty demograficzne i cybernetyczne, T.1., Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski 2017, s.33 - 52,

W. Majkowski, Rodzina w systemie wartości Polaków: pomiędzy teorią a praxis [w] W. Muszyński (red.) Rodzina jako wartość: wzory - modele - redefinicje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s.58 - 73,

E. Wysocka, Dylematy i wyzwania w obszarze wychowania moralnego w świecie ponowoczesnym [w] J. Baniak (red.) Między nakazem a wyborem. Moralne dylematy małżeństw i rodzin w Polsce. NOMOS, Kraków 2012, s.29 - 48,

Metody kształcenia:

wykład, prezentacja multimedialna, dyskusja akademicka, analiza wybranych tekstów źródłowych

Liczba punktów ECTS: 1

Nakład pracy studenta:

liczba godzin kontaktowych: 15,

przygotowanie się do zajęć: 5 godzin,

przygotowanie się do egzaminu: 15 godzin