Semantyka

Wykład z wykorzystaniem prezentacji w programie PP

Egzamin pisemny w aplikacji Forms

Treści programowe:

1. Wiedza o znaczeniach wyrazów a wiedza o świecie. Znaczenie (treść) wyrazu i zakres (oznaczanie).

2. Różne elementy znaczenia wyrazu: status presupozycji leksykalnej.

3. Znaczenie wypowiedzi. Znaczenie systemowe (konwencjonalne) a znaczenie kontekstowe (pragmatyczne ). Udział kontekstu w kształtowaniu znaczenia wypowiedzi - tzw. implikatury konwersacyjne. Mechanizmy odczytywania znaczeń implikowanych.

4. Struktura słownictwa. Pojęcie pola semantycznego: pole paradygmatyczne i syntagmatyczne.

5. Sposoby definiowania znaczeń. Wyrażenia niedefiniowalne (indefinibilia)

6. Kognitywistyczne ujęcie znaczenia. Analiza znaczenia jednostek języka - analizą struktur poznawczych (kognitywnych). Pojęcie językowego obrazu świata. Znaczenie sygnifikatywne (intelektualny komponent znaczenia) a znaczenie asocjacyjne (konotacje) . Opis konotacji semantycznych (leksykalnych) - na podstawie różnych operacji językowych . Wykorzystanie konotacji w tekstach użytkowych i artystycznych.

7. Zmiany semantyczne w zasobie leksykalnym – dawniej i współcześnie . Przyczyny zmian znaczenia wyrazów. Typy zmian znaczeniowych: specjalizacja (zawężenie znaczenia), generalizacja (uogólnienie, rozszerzenie znaczenia), przesunięcie (inaczej: przeniesienie) znaczenia ( w tym metaforyzacje i metonimizacje), melioryzacja i pejoratywizacja. Znaczenie etymologiczne i znaczenie realne. Zjawisko leksykalizacji.

8. Relacje semantyczne i formalne między wyrazami. Synonimia, hiponimia, komplementarność, antonimia właściwa, konwersja leksykalna. Różne oblicza niejednoznaczności: polisemia a homonimia. Źródła i typy homonimów. Typy polisemii. Znaczenie dosłowne a znaczenie przenośne. Znaczenie podstawowe i znaczenie poboczne.

9. Zjawisko mody językowej i jej wpływ na znaczenie wyrazów. Wpływ języków obcych na znaczenie wyrazów rodzimych.

Literatura obowiązkowa:

1. A. Markowski, Wykłady z leksykologii, Warszawa 2012.

2. R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca:

1. R. Tokarski, Światy za słowami: wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.

Przedmiot obejmuje wybrane zagadnienia z zakresu Lingwistycznych podstaw logopedii (w sylabusie tego przedmiotu uwzględniono nakład pracy studenta oraz punkty ECTS).

Wykład z wykorzystaniem prezentacji w programie PP

Egzamin pisemny w aplikacji Forms

Treści programowe:

1. Wiedza o znaczeniach wyrazów a wiedza o świecie. Znaczenie (treść) wyrazu i zakres (oznaczanie).

2. Różne elementy znaczenia wyrazu: status presupozycji leksykalnej.

3. Znaczenie wypowiedzi. Znaczenie systemowe (konwencjonalne) a znaczenie kontekstowe (pragmatyczne ). Udział kontekstu w kształtowaniu znaczenia wypowiedzi - tzw. implikatury konwersacyjne. Mechanizmy odczytywania znaczeń implikowanych.

4. Struktura słownictwa. Pojęcie pola semantycznego: pole paradygmatyczne i syntagmatyczne.

5. Sposoby definiowania znaczeń. Wyrażenia niedefiniowalne (indefinibilia)

6. Kognitywistyczne ujęcie znaczenia. Analiza znaczenia jednostek języka - analizą struktur poznawczych (kognitywnych). Pojęcie językowego obrazu świata. Znaczenie sygnifikatywne (intelektualny komponent znaczenia) a znaczenie asocjacyjne (konotacje) . Opis konotacji semantycznych (leksykalnych) - na podstawie różnych operacji językowych . Wykorzystanie konotacji w tekstach użytkowych i artystycznych.

7. Zmiany semantyczne w zasobie leksykalnym – dawniej i współcześnie . Przyczyny zmian znaczenia wyrazów. Typy zmian znaczeniowych: specjalizacja (zawężenie znaczenia), generalizacja (uogólnienie, rozszerzenie znaczenia), przesunięcie (inaczej: przeniesienie) znaczenia ( w tym metaforyzacje i metonimizacje), melioryzacja i pejoratywizacja. Znaczenie etymologiczne i znaczenie realne. Zjawisko leksykalizacji.

8. Relacje semantyczne i formalne między wyrazami. Synonimia, hiponimia, komplementarność, antonimia właściwa, konwersja leksykalna. Różne oblicza niejednoznaczności: polisemia a homonimia. Źródła i typy homonimów. Typy polisemii. Znaczenie dosłowne a znaczenie przenośne. Znaczenie podstawowe i znaczenie poboczne.

9. Zjawisko mody językowej i jej wpływ na znaczenie wyrazów. Wpływ języków obcych na znaczenie wyrazów rodzimych.

Literatura obowiązkowa:

1. A. Markowski, Wykłady z leksykologii, Warszawa 2012.

2. R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca:

1. R. Tokarski, Światy za słowami: wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.

Przedmiot obejmuje wybrane zagadnienia z zakresu Lingwistycznych podstaw logopedii (w sylabusie tego przedmiotu uwzględniono nakład pracy studenta oraz punkty ECTS).