Metodologia badań pedagogicznych i analiza tekstu naukowego

Celem nauczania jest przekazanie studentom podstawowych informacji na temat prowadzenia badań ilościowych i jakościowych a także rozwijanie umiejętności analizy i interpretacji wyników badań. Student zna poszczególne etapy procesu badawczego, podstawowe kategorie pojęciowe w metodologii badań oraz metody, techniki i narzędzia badawcze. Student potrafi opracować koncepcję badań, dobrać istniejące narzędzia badawcze a także zbudować własne (np. ankietę), zaprojektować i przeprowadzić eksperyment pedagogiczny. Student potrafi dokonać podstawowej analizy danych ilościowych i jakościowych oraz zinterpretować wyniki badań w publikacjach naukowych. Student zna zasady konstruowania raportów z badań ilościowych i tworzenia opisów narracyjnych z badań jakościowych.

- Specyfika badań ilościowych i jakościowych w pedagogice przedszkolnej i wczesnoszkolnej;

- etapy procesu badawczego; aspekty etyczne badań naukowych;

- zasady projektowania badań ilościowych i jakościowych w pedagogice;

- zmienne i jej rodzaje; operacjonalizacja zmiennych; tworzenie wskaźników; skale pomiarowe;

- rodzaje i zasady doboru prób badawczych w badaniach ilościowych;

- trafność i rzetelność pomiaru;

- dobór i tworzenie narzędzi pomiarowych w badaniach ilościowych i jakościowych;

- projektowanie i przeprowadzanie eksperymentu pedagogicznego;

- budowa skali/kwestionariusza/ testu psychologicznego/ pedagogicznego jako narzędzia badawczego;

- konstruowanie kwestionariusza ankiety; rodzaje pytań kwestionariuszowych, błędy w formułowaniu pytań kwestionariuszowych;

- wywiad jako narzędzie jakościowe;

- kodowanie danych ilościowych i jakościowych;

- podstawowa analiza danych ilościowych i jakościowych

- konstruowanie raportów z badań ilościowych i tworzenie opisów narracyjnych z badań jakościowych

- prezentacja wyników badań ilościowych.

Babbie, E. R. (2019). Badania społeczne w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Łobocki, M. (2006). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Pilch, T., & Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo „Zak.

Rubacha K. (2019). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Urbaniak-Zając D. (2019). Empiryczne badania jakościowe w pedagogice. [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Stosowane metody kształcenia:

-rozwiązywanie zadań (indywidualnie, w parach, w grupach)

-metoda stolików eksperckich (wymiana informacji między grupami eksperckimi)

-eksperyment pedagogiczny w klasie

-konstruowanie badania ilościowego i anonimowa ocena rówieśnicza

-konstruowanie kwestionariusza ankiety

-ocenianie gotowego kwestionariusza ankiety

- analiza danych jakościowych

-Zaplanowanie, przeprowadzenie i opis mini-badania ilościowego w postaci postera naukowego

Nakład pracy:

30 h kontaktowych

20 h przygotowanie się do testu

40 h przygotowanie projektu końcowego

TREŚCI PROGRAMOWE

Specyfika badań w pedagogice. Metody, techniki i narzędzia badawcze (konstruowanie kwestionariuszy, skal pomiarowych i testów pedagogicznych, arkuszy obserwacji, narzędzi socjometrycznych do badań na etapie wczesnej edukacji. Sposoby prezentacji wyników badań, zasady przygotowania i opracowania różnych rodzajów tekstów naukowych. Podstawowe zasady przeprowadzania badań, dylematy i wybory etyczne na różnych etapach procesu badawczego we wczesnej edukacji. Analiza tekstów empirycznych.

Specyfika badań w pedagogice. Metody, techniki i narzędzia badawcze (konstruowanie kwestionariuszy, skal pomiarowych i testów pedagogicznych, arkuszy obserwacji, narzędzi socjometrycznych do badań na etapie wczesnej edukacji. Sposoby prezentacji wyników badań, zasady przygotowania i opracowania różnych rodzajów tekstów naukowych. Podstawowe zasady przeprowadzania badań, dylematy i wybory etyczne na różnych etapach procesu badawczego we wczesnej edukacji. Analiza naukowych tekstów empirycznych.

J. Brzeziński – „Metodologia badań psychologicznych”, PWN, Warszawa 1996

A. Góralski (red) - „Metody badań pedagogicznych w zarysie”, Wyd. Universitas Rediviva. Warszawa 2009

M. Łobocki - „Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych”, Impuls, Kraków 2006

T. Pilch, T. Bauman - „Zasady badań pedagogicznych”, Wydawnictwo akademickie Żak, Warszawa 2001

Literatura uzupełniająca:

H.H. Kruger – „Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005

K. Rubacha – „Metodologia badań nad edukacją”, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

B. Śliwerski – „Pedagogika wobec edukacji, polityki oświatowej i badań naukowych” t.2, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2006

E. Babbie- „Podstawy badań społecznych”, PWN, Warszawa 2008

Nakład pracy:

30 h kontaktowych

20 h przygotowanie się do testu

40 h przygotowanie projektu końcowego

Warunek zaliczenia na ocenę: uzyskanie minimalnego wyniku końcowego 51% (średnia wyników uzyskanych z testu śródsemestralnego "open book" i z mini-projektu badawczego na koniec semestru).

Waga poszczególnych komponentów:

- test śródsemestralny typu "open book" (praca indywidualna) - 50% oceny końcowej;

- mini-projekt badawczy (praca w parach lub grupach 3-osobowych) - 50% oceny końcowej;

Skala ocen:

51% – 60% – dostateczny (3)

61% – 70% – dostateczny plus (3+)

71% – 80% – dobry (4)

81% – 90% – dobry + (4+)

91% – 100% – bardzo dobry (5)

- Metoda naukowa w edukacji

- Podejście ilościowe i jakościowe w badaniach społecznych

- Etapy procesu badawczego

- Gdzie szukać inspiracji do badań?

- Gdzie i jak szukać literatury przedmiotu?

- Typy i wiarygodność prac naukowych;

- Formułowanie pytań i hipotez badawczych

- Czym jest zmienna i jakie są jej rodzaje?

- Schematy badawcze;

- Operacjonalizacja zmiennych i tworzenia wskaźników zmiennych;

- Skale pomiarowe;

- Rzetelność i trafność pomiaru;

- Omówienie wybranych metod zbierania danych ilościowych i jakościowych (np., kwestionariusz ankiety, wywiad fokusowy)

- Próba i populacja;

- Wielkość i reprezentatywność próby;

- Techniki doboru próby;

- Raportowanie badań ilościowych;

- Struktura i charakterystyka artykułu naukowego;

Babbie, E. R. (2019). Badania społeczne w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Creswell, J. W., & Gilewicz, J. (2013). Projektowanie badań naukowych: metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jemielniak, D., & PWN, W. N. (Eds.). (2012). Badania jakościowe: Podejścia i teorie. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Łobocki, M. (2006). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Pilch, T., & Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo „Żak".

Rubacha K. (2019). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Urbaniak-Zając D. (2019). Empiryczne badania jakościowe w pedagogice. [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Warunek zaliczenia na ocenę i sposób oceniania efektów kształcenia podany będzie przez osoby prowadzące konkretne grupy ćwiczeniowe.

Specyfika badań w pedagogice. Metody, techniki i narzędzia badawcze (konstruowanie kwestionariuszy, skal pomiarowych i testów pedagogicznych, arkuszy obserwacji, narzędzi socjometrycznych do badań na etapie wczesnej edukacji. Sposoby prezentacji wyników badań, zasady przygotowania i opracowania różnych rodzajów tekstów naukowych. Podstawowe zasady przeprowadzania badań, dylematy i wybory etyczne na różnych etapach procesu badawczego we wczesnej edukacji. Analiza tekstów empirycznych.

Warunek zaliczenia: projekt zaliczeniowy

Projekt badawczy powinien zawierać:

-jasno sformułowany problem badawczy

-krótki opis badanego zjawiska wraz z adekwatną literaturą

-uzasadnienie wyboru metod(y) wraz z literaturą

-informację o sposobie doboru próby

-omówienie najważniejszych kwestii etycznych związanych z badaniem

-załączniki, np.: scenariusze (wywiadu, obserwacji itp.), kwestionariusze ankiety lub inne narzędzia badawcze.

Łącznie objętość tekstu nie powinna przekraczać 2000 słów (nie licząc strony tytułowej oraz bibliografii) +/- 10%.

Maksymalnie uzyskać można 15 punktów

14-15 pkt - ocena bardzo dobra

10-13 pkt - ocena dobra

9-8 pkt - ocena dostateczna

Zaliczenia nie uzyskają prace ocenione na mniej niż 7 punktów, zawierające plagiat lub prace niekompletne i bez wymaganych załączników.

Dodatkowe punkty (maksymalnie dwa) uzyskać można dzięki aktywności na zajęciach.

- Metoda naukowa w edukacji

- Podejście ilościowe i jakościowe w badaniach społecznych

- Etapy procesu badawczego

- Gdzie szukać inspiracji do badań?

- Gdzie i jak szukać literatury przedmiotu?

- Typy i wiarygodność prac naukowych;

- Formułowanie pytań i hipotez badawczych

- Czym jest zmienna i jakie są jej rodzaje?

- Schematy badawcze;

- Operacjonalizacja zmiennych i tworzenia wskaźników zmiennych;

- Skale pomiarowe;

- Rzetelność i trafność pomiaru;

- Omówienie wybranych metod zbierania danych ilościowych i jakościowych (np., kwestionariusz ankiety, wywiad fokusowy)

- Próba i populacja;

- Wielkość i reprezentatywność próby;

- Techniki doboru próby;

- Raportowanie badań ilościowych i jakościowych;

- Struktura i charakterystyka artykułu naukowego;

- Wyzwania etyczne w prowadzeniu badań z udziałem ludzi;

Babbie, E. R. (2019). Badania społeczne w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Creswell, J. W., & Gilewicz, J. (2013). Projektowanie badań naukowych: metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jemielniak, D., & PWN, W. N. (Eds.). (2012). Badania jakościowe: Podejścia i teorie. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Łobocki, M. (2006). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Pilch, T., & Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo „Żak".

Rubacha K. (2019). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Urbaniak-Zając D. (2019). Empiryczne badania jakościowe w pedagogice. [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Metody kształcenia:

- praca zespołowa (rozwiązywanie przykładowych problemów badawczych, przygotowanie pomysłów na przeprowadzenie badań)

- krytyczna analiza tekstu naukowego (literatura na zajęcia oraz umiejętność wyszczególnienia technicznych i formalnych elementów tekstu naukowego)

- debaty oksfordzkie i dyskusje w grupach

- elementy wykładowe

- moduły problemowe

- filmy edukacyjne

Nakład pracy osoby studiującej:

15 h - godziny kontaktowe

15 h - zapoznanie się z zalecaną literaturą przedmiotu; czytanie tekstów naukowych

15 h - przygotowanie do zajęć

25 h - przygotowanie projektu badawczego

Ocena efektów kształcenia:

- test na koniec semestru (praca indywidualna) - 50% oceny końcowej;

- mini-projekt badawczy (praca w parach lub grupach 3-osobowych) - 50% oceny końcowej;

Skala ocen:

51% – 60% – dostateczny (3)

61% – 70% – dostateczny plus (3+)

71% – 80% – dobry (4)

81% – 90% – dobry + (4+)

91% – 100% – bardzo dobry (5)

Specyfika badań ilościowych i jakościowych w pedagogice przedszkolnej i wczesnoszkolnej;

- etapy procesu badawczego, aspekty etyczne badań naukowych, rola paradygmatu w jakościowych badaniach pedagogicznych, założenia badań naukowych i konstytutywne cechy badań jakościowych;

- zasady projektowania badań ilościowych i jakościowych w pedagogice;

- zmienne i jej rodzaje; operacjonalizacja zmiennych; tworzenie wskaźników; skale pomiarowe;

- rodzaje i zasady doboru prób badawczych w badaniach ilościowych;

- dobór próby badawczej do badań jakościowych;

- trafność i rzetelność badań naukowych,

- wybór strategii badań, metod, technik i konstruowanie narzędzia do zbierania danych,

- analiza metod: etnografia, netnografia, voice-based research, arts-based research

- projektowanie i przeprowadzanie eksperymentu pedagogicznego;

- konstruowanie harmonogramu badań naukowych;

- konstruowanie kwestionariusza ankiety jako narzędzia ilościowego;

- konstruowanie matrycy wywiadu i kategorii analitycznych w badań jakościowych;

- wywiady indywidualne wywiady pogłębione IDI i fokusowe w badaniach jakościowych;

- kodowanie danych ilościowych i jakościowych;

- analiza danych ilościowych i jakościowych;

- konstruowanie raportu z badań naukowych i przedstawienie wyników z badań;

- struktura i charakterystyka artykułu naukowego;

- analiza artykułu naukowego

- szczegółowa analiza literatury metodologicznej.

Literatura obowiązkowa:

Babbie, E. R. (2019). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Creswell, J. W., & Gilewicz, J. (2013). Projektowanie badań naukowych: metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Literatura uzupełniająca:

Angrosino, M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Borowska-Beszta, B. (2005). Etnografia dla terapeutów (pedagogów specjalnych) – szkice metodologiczne. Kraków.

Ciechowska, M., & Szymańska, M. (2018). Wybrane metody jakościowe w badaniach pedagogicznych. Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie.

Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2009). Metody badań jakościowych (t. 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hammersley, M., & Atkinson, P. (2000). Metody badań terenowych. Poznań: Zysk i S-ka.

Jemielniak, D., & Wydawnictwo Naukowe PWN (Eds.). (2012). Badania jakościowe: Podejścia i teorie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kubinowski, D. (2010). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – Metodyka – Ewaluacja. Lublin.

Lichtman, M. (2006). Qualitative research in education: A user’s guide. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Łobocki, M. (2006). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Pilch, T., & Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo „Żak".

Rapley, T. (2013). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Rubacha, K. (2019). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych. W: Kwieciński, Z., & Śliwerski, B. (Red.), Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki (ss. 234-256). Warszawa: PWN.

Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych (M. Głowacka-Grajper & J. Ostrowska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Urbaniak-Zając, D. (2019). Empiryczne badania jakościowe w pedagogice. W: Kwieciński, Z., & Śliwerski, B. (Red.), Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki (ss. 345-367). Warszawa: PWN.

Stosowane metody kształcenia:

- rozwiązywanie zadań (indywidualnie, w parach, w grupach)

- metoda stolików eksperckich (wymiana informacji między grupami eksperckimi)

- eksperyment pedagogiczny, netnografia, etnografia, voice-based research, arts-based research

- konstruowanie badania w strategii badań jakościowych i ilościowych

- konstruowanie harmonogramu badań, kwestionariusza ankiety i matrycy wywiadu

- analiza metod i technik badawczych i triangulacja w badaniach naukowych

- aktywne uczestnictwo w wywiadzie: indywidualne wywiady pogłębione IDI i fokusowe

- obserwacja uczestnicząca

- analiza wyników z badań i opracowanie wyników badań

- holistyczna analiza literatury metodologicznej, połączona z jej omówieniem

Nakład pracy osób studiujących:

30 h - godziny kontaktowe

15 h - zapoznanie się z zalecaną literaturą przedmiotu; czytanie tekstów naukowych

10 h - przygotowanie do zajęć

15 h - przygotowanie projektu badawczego

20 h – przygotowanie do testu

Warunek zaliczenia na ocenę: uzyskanie minimalnego wyniku końcowego 51% (średnia wyników uzyskanych z testu i projektu badawczego na koniec semestru).

Waga poszczególnych komponentów:

• Test (praca indywidualna) - 50% oceny końcowej

• Projekt badawczy (praca w zespołach 4-osobowych) - 50% oceny końcowej

Skala ocen:

• 51% – 60% – dostateczny (3)

• 61% – 70% – dostateczny plus (3+)

• 71% – 80% – dobry (4)

• 81% – 90% – dobry plus (4+)

• 91% – 100% – bardzo dobry (5)

Przedmiot koncentruje się na kształtowaniu umiejętności prowadzenia badań społecznych i edukacyjnych, obejmując metody ilościowe i jakościowe oraz ich zastosowanie w praktyce. Studenci zdobywają wiedzę na temat poszczególnych etapów procesu badawczego, metod, technik i narzędzi badawczych, takich jak konstruowanie kwestionariuszy, skal pomiarowych, testów pedagogicznych, arkuszy obserwacji i narzędzi socjometrycznych, zwłaszcza w badaniach dotyczących wczesnej edukacji. Omawiane są sposoby prezentacji wyników badań oraz zasady przygotowywania różnych form tekstów naukowych.

Kurs kładzie nacisk na poznanie metodologicznych i kulturowych podstaw badań, paradygmatów badawczych oraz strategii stosowanych w badaniach społecznych i edukacyjnych. Studenci uczą się rozpoznawania i stosowania kryteriów jakości badań, takich jak trafność, rzetelność, reprezentatywność, oraz zasad triangulacji metod badawczych i źródeł danych.

Zajęcia obejmują również praktyczne aspekty redagowania tekstów naukowych, w tym wybór pola badawczego, analizę i selekcję literatury, opracowanie struktury argumentacji i interpretację wyników. Studenci nabywają umiejętności przygotowania prac dyplomowych oraz poznają zasady etyczne obowiązujące w badaniach i pisaniu prac naukowych.

Literatura obowiązkowa:

Łobocki, M. (2000). Metody i techniki badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Pilch, T., & Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo „Zak.

Literatura uzupełniająca:

Babbie, E. R. (2019). Badania społeczne w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Łobocki, M. (2006). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Oficyna Wydawnicza "Impuls".

Rubacha K. (2019). Metody zbierania danych w badaniach pedagogicznych [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Urbaniak-Zając D. (2019). Empiryczne badania jakościowe w pedagogice. [w:] Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 1. Podręcznik akademicki. Warszawa: PWN.

Elementy wykładowe

Dyskusje tematyczne

Analiza przypadków badawczych

Filmy edukacyjne

Praca zespołowa nad projektami badawczymi

Nakład pracy osoby studiującej:

Godziny kontaktowe: 15 h

Zapoznanie się z literaturą: 15 h

Przygotowanie do zajęć: 10 h

Przygotowanie projektu badawczego: 25 h

Przygotowanie do testu: 10 h