Pedagogika ogólna

Wiedza

Zna genezę pedagogiki jako dyscypliny naukowej.

Zna i rozumie podstawowe kwestie związane ze współczesnym statusem naukowym pedagogiki jako nauki.

Zna i rozumie powiązanie pedagogiki z innymi dyscyplinami.

Rozumie ewolucję pedagogiki, potrafi wyjaśniać jej związek ze zmianami kulturowymi oraz ewolucją modelu nauki.

Zna główne pojęcia pedagogiki jako dyscypliny naukowej z uwzględnieniem ich odniesienia do praktyki wychowania.

Ma wiedzę wprowadzającą w zakresie wybranych wykładni teoretycznych głównych pojęć pedagogicznych, z uwzględnieniem ich odniesienia do praktyki wychowania.

Rozumie uwarunkowania edukacji, miejsca powstawania relacji edukacyjnych, kultury, ideologii, zagadnienie ekonomii w kontekście edukacji, zmiany i wyzwania edukacyjne XXI wieku.

Umiejętności

Potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin do analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych.

Kompetencje społeczne

Odznacza się świadomością potrzeby poszerzania swojej wiedzy teoretycznej z zakresu pedagogiki i nauk z nią powiązanych.

TREŚCI PROGRAMOWE

Pytania o pedagogikę:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. -

- Nowożytne rozumienie nauki. Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki. Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości. Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

- Nauki pedagogiczne dotyczące okresów rozwojowych człowieka oraz przedmiotu praktyki pedagogicznej. Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności. Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

- Działy pedagogiki współczesnej. Pedagogika a nauki z nią współpracujące. Zakresy współpracy pedagogiki z filozofią, psychologią i socjologią.

Podstawowe pojęcia pedagogiczne.

Pytania o wychowanie

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu. Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Geneza wychowania – wychowanie w różnych kulturach i porządkach życia społecznego.

- Charakterystyka procesu wychowania. Struktura procesu wychowania.

- Działanie edukacyjne a wychowanie. Wychowanie a kształcenie. Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia). Funkcje i nurty wychowania.

- Funkcje: społeczna (zachowawcza i rozwojowa), indywidualna (adaptacyjna i kompensacyjna) oraz kreacyjna. Nurty wychowania: naturalny na tle socjalizacji; celowy – instytucjonalny; intencjonalnych wpływów społecznych; samowychowania.

- Celowość procesu wychowania . Aksjologiczny i teleologiczny wymiar wychowania. Wartości a cele wychowania (relacje). Cele ostateczne (finalne), pośrednie a cele konkretne i zadania wychowania.

- Podmioty wychowania. Wychowawca – wobec wartości, kompetencje osobiste i społeczne pedagoga oraz ich doskonalenie; wychowanek - ujawniający i rozwijający swą podmiotowość przez wychowanie. Relacje wychowawca – wychowanek; style wychowania.

Pytania o granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania.

- Wychowanie uprzedmiatawiające. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody.

- Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

Pytania o rzeczywistość: społeczno-kulturowe konteksty wychowania.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Problemy regionalne i ich implikacje dla edukacji.

- Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

- Problemy ładu aksjonormatywnego. Edukacja upodmiatawiająca przygotowująca do świadomego uczestnictwa, odpowiedzialności i podmiotowej komunikacji.

Pytania o współczesne środowiska i praktyki wychowawcze.

- Rodzina. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „mikro” – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie. Współczesne koncepcje oddziaływań wychowawczych w rodzinie (swoboda czy posłuszeństwo): A. Adler, T. Gordon., S. Sławiński

- Szkoła. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „mezo” – szkoły. Krytyczna analiza codzienności szkoły. Relacje społeczne w szkole – czynniki poprawiające i psujące relacje. Funkcje adaptacyjne i emancypacyjne szkoły i praktyki ich realizacji. Edukacja domowa jako alternatywa dla edukacji szkolnej. Przykłady

- Instytucje kultury. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „makro” – kultury. Edukacja kulturalna w świecie kultury urynkowionej.

WYMAGANIA

1. Znajomość literatury podstawowej.

2. Przepracowanie kursu e-learningowego z wynikiem wyższym niż 50% (szkolenie na wykładzie 7.10.2019r, 25.01.2020r. zamknięcie kursu).

3. Uczestnictwo w ćwiczeniach i prezentacja własnej mapy pojęć pedagogicznych, słownika pedagogicznego lub uargumentowanej tezy pedagogicznej na forum grupy.

4. Zdanie egzaminu końcowego (egzamin zerowy - do ustalenia, pierwszy termin egzaminu - do ustalenia, egzamin poprawkowy do ustalenia)

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

Samodzielna praca z kursem pedagogiki umieszczonym na platformie APS.

Dla aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 30,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 20,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 18,

liczba godzin przeznaczonych e-learning: 10,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie mapy pojęć: 5,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 83 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS)

TREŚCI PROGRAMOWE

Pytania o pedagogikę:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. -

- Nowożytne rozumienie nauki. Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki. Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości. Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

- Nauki pedagogiczne dotyczące okresów rozwojowych człowieka oraz przedmiotu praktyki pedagogicznej. Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności. Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

- Działy pedagogiki współczesnej. Pedagogika a nauki z nią współpracujące. Zakresy współpracy pedagogiki z filozofią, psychologią i socjologią.

Podstawowe pojęcia pedagogiczne.

Pytania o wychowanie

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu. Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Geneza wychowania – wychowanie w różnych kulturach i porządkach życia społecznego.

- Charakterystyka procesu wychowania. Struktura procesu wychowania.

- Działanie edukacyjne a wychowanie. Wychowanie a kształcenie. Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia). Funkcje i nurty wychowania.

- Funkcje: społeczna (zachowawcza i rozwojowa), indywidualna (adaptacyjna i kompensacyjna) oraz kreacyjna. Nurty wychowania: naturalny na tle socjalizacji; celowy – instytucjonalny; intencjonalnych wpływów społecznych; samowychowania.

- Celowość procesu wychowania . Aksjologiczny i teleologiczny wymiar wychowania. Wartości a cele wychowania (relacje). Cele ostateczne (finalne), pośrednie a cele konkretne i zadania wychowania.

- Podmioty wychowania. Wychowawca – wobec wartości, kompetencje osobiste i społeczne pedagoga oraz ich doskonalenie; wychowanek - ujawniający i rozwijający swą podmiotowość przez wychowanie. Relacje wychowawca – wychowanek; style wychowania.

Pytania o granice swobody i przymusu w wychowaniu – ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania.

- Wychowanie uprzedmiatawiające. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody.

- Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

Pytania o rzeczywistość: społeczno-kulturowe konteksty wychowania.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Problemy regionalne i ich implikacje dla edukacji.

- Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

- Problemy ładu aksjonormatywnego. Edukacja upodmiatawiająca przygotowująca do świadomego uczestnictwa, odpowiedzialności i podmiotowej komunikacji.

Pytania o współczesne środowiska i praktyki wychowawcze.

- Rodzina. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „mikro” – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie. Współczesne koncepcje oddziaływań wychowawczych w rodzinie (swoboda czy posłuszeństwo): A. Adler, T. Gordon., S. Sławiński

- Szkoła. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „mezo” – szkoły. Krytyczna analiza codzienności szkoły. Relacje społeczne w szkole – czynniki poprawiające i psujące relacje. Funkcje adaptacyjne i emancypacyjne szkoły i praktyki ich realizacji. Edukacja domowa jako alternatywa dla edukacji szkolnej. Przykłady

- Instytucje kultury. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie „makro” – kultury. Edukacja kulturalna w świecie kultury urynkowionej.

WYMAGANIA

1. Znajomość literatury podstawowej.

2. Przepracowanie kursu e-learningowego z wynikiem wyższym niż 50% (szkolenie na wykładzie 19.10.2019r, 16.02.2020r. zamknięcie kursu).

3. Uczestnictwo w ćwiczeniach i prezentacja własnej mapy pojęć pedagogicznych, słownika pedagogicznego lub uargumentowanej tezy pedagogicznej na forum grupy.

4. Zdanie egzaminu końcowego (egzamin zerowy - do ustalenia, pierwszy termin egzaminu - do ustalenia, egzamin poprawkowy do ustalenia)

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

Samodzielna praca z kursem pedagogiki umieszczonym na platformie APS.

Dla aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 21,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 20,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 27,

liczba godzin przeznaczonych e-learning: 10,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie mapy pojęć: 5,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 83 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS)