Techniki terapii i pomocy psychologicznej dzieciom i młodzieży

obowiązkowe

Wykłady

1. Wprowadzenie – specyfika udzielania pomocy psychologicznej dzieciom i młodzieży, podstawowe zjawiska, zagadnienia etyczne

2. Terapia i pomoc psychologiczna skierowana do dzieci i młodzieży w ujęciu różnych podejść teoretycznych – rys historyczny

3/4. Terapia zabawą w ujęciu różnych podejść teoretycznych– założenia, zasady, stosowane techniki

5. Specyfika terapii i pomocy psychologicznej skierowanej do dzieci z wybranych grup klinicznych (niemowlęta, dzieci z trudnościami w uczeniu się, dzieci w obliczu rozwodu rodziców, młodzież w sytuacji kryzysowej)

6 i 7. Pomoc skierowana do rodziców - rola rodziców w procesie terapii dzieci; formy pomocy psychologicznej skierowane do rodziców (filial therapy, warsztaty psychoedukacyjne, klub rodzica).

Podstawowe zagadnienia omawiane na ćwiczeniach

1. Specyfika poszczególnych faz rozwojowych z perspektywy psychologii klinicznej

2. Podejście rozwojowe, nozologiczne i kliniczne do zaburzeń okresu dzieciństwa i dorastania

3.Wybrane szkoły terapeutyczne a obserwacja i terapia dzieci i młodzieży

4. Świat widziany oczami dziecka - znaczenie terapeutyczne różnych form zabawy i aktywności dziecka, zawieranie z dzieckiem kontraktu

5. Techniki diagnostyczno-terapeutyczne – test stosunków rodzinnych, CAT, test stosunków szkolnych, test niedokończonych zdań Rottera

6. Zabawowe techniki terapeutyczne – wybrane metody

7. Rysunek w psychoterapii dzieci – rys rozwojowy (etapy kształtowania się zdolności rysowania), wybrane techniki rysunkowe

8. Terapeutyczne oddziaływanie literatury – opowiadania, baśnie, bajki terapeutyczne (relaksacyjne, psychoedukacyjne, psychoterapeutyczne)

9. Behawioralno-poznawcze techniki terapeutyczne skierowane do dzieci z zaburzeniami eksternalizacyjnymi

10. Behawioralno-poznawcze techniki terapeutyczne skierowane do dzieci z zaburzeniami internalizacyjnymi

11/12.Wybrane techniki terapii zabawą – rozumienie zasad, tracking, odzwierciedlanie emocji, parafrazowanie

13/14. Rola rodziców w procesie terapii dzieci – rozmowa kliniczna z rodzicami, reprezentacja dziecka w umyśle rodziców

15. Kończenie terapii z dziećmi, podsumowanie zajęć

Literatura obowiązkowa:

1. Biała, M. (1994). Teoria zabawy według koncepcji D. W. Winnicotta, Nowiny Psychologiczne, 4, 25-28.

2. DC:0-3R (2005). Klasyfikacja diagnostyczna. Warszawa: Wyd. „Fundament”.

3. Grzesiuk, L., Suszek, H. (2011). Psychoterapia. Praktyka. (roz. 1, 2, 8, 9, 20, 21)

4. Grzesiuk, L., Suszek, H. (2011). Psychoterapia. Problemy pacjentów (roz. 16, 17, 18, 19, 20)

5. Kaduson, H., Schaefer, Ch. (2001). Zabawa w psychoterapii, Gdańsk: GWP. (roz. 6, 22, 34, 67, 72)

6. Kazdin, A. E., Weisz, J. R. (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Kraków: Wyd. UJ. (roz. 1, 5, 6, 11, 22)

7. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańsk: GWP.

8. Kendall, P. (2010). Terapia dzieci i młodzieży. Procedury behawioralno-poznawcze. Kraków. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (roz. 1, 4, 5, 7)

9. Kołakowski, A., Pisula, A. (2014). Sposób na trudne dziecko. Przyjazna terapia behawioralna. Sopot: GWP.

10. Kozłowska, A. (1996). Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego, Warszawa: Wyd. „Żak”.

11. Kmita, G., Kaczmarek, T. (2004). Wczesna interwencja-miejsce psychologa w opiece nad małym dzieckiem i jego rodziną, Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t.2.

12. Kościelska, M. (1988). Studia z psychologii klinicznej dziecka. Warszawa:WSiP (część III).

13. Molicka, M. (2002). Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii. Poznań: Media Rodzina. (wybrane fragmenty)

14. Oster G., Gould P. (1999) Rysunek w psychoterapii, Gdańsk: GWP.

15. Wolańczyk ,T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL

16. Zalewska M. ( 1998) Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą, Warszawa: Santorski & Co, (roz. 2 i 3)

Literatura uzupełniająca

1. Kmita, G. (2007). Małe dziecko i jego rodzina – z teorii i praktyki wczesnej interwencji psychologicznej. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t.5.

2. Landreth. G. (2012). Play therapy. New York, London: Routledge Taylor & Francis Group.

3. Maryniak, A., Świecicka, M. (2006). Problemy tożsamości i etyki zawodowej dziecięcego psychologa klinicznego. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t.4.

4. Reczek, E., Miś, L. (2001). Z teoretycznych i metodologicznych zagadnień Wideotreningu Komunikacji, Kraków: Wyd. Instytut Socjologii UJ.

5. Schier K. (2015). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wyd. Scholar

6. Stallard, P. (2006). Czujesz tak jak myślisz. Praktyczne zastosowania terapii poznawczo – behawioralnej w pracy z dziećmi i młodzieżą. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-Ka.

7. Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2006). Wywiad psychologiczny. Tom I (s. 31-89; 90- 116; 117-128; 129- 149; 179- 197 oraz Aneks), tom II ( rozdz. Pytania i inne instrumenty konwersacyjne...), tom III (s. 131- 165; 291-340), Warszawa: Wydawnictwo PTP/PTP.

8. Święcicka, M., Maryniak, A. (2015). Trudności rodzicielstwa. Psychologia Kliniczna Dziecka i Rodziny, Warszawa: Wydawnictwo „Paradygmat”

9. Zalewska, M. (2008). Zaburzenia rozwoju z perspektywy relacji. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t.6.

Wykład, prezentacje multimedialne, analiza materiału klinicznego, prace warsztatowe w małych grupach, symulacje procesu terapeutycznego, dyskusje dydaktyczne, końcowy egzamin pisemny