Zapobieganie zachowaniom problemowym okresu dzieciństwa i dorastania

obowiązkowe

Studenci poznają zagadnienia dotyczące zachowań problemowych (ryzykownych) dzieci i młodzieży, ich podstawowych form, uwarunkowań (czynników ryzyka i czynników ochronnych) oraz mechanizmów psychospołecznych działających w różnych okresach rozwoju. Zdobywają też umiejętność konstruowania i realizacji programów profilaktycznych.

Przedmiot obejmuje podstawy profilaktyki zachowań problemowych oraz ryzykownych, skierowanej do dzieci i młodzieży, opartej na psychologicznej wiedzy o mechanizmach i zależnościach pomiędzy kontekstem środowiskowym (rodzina, szkoła, grupa, społeczność), uwarunkowaniami osobowościowymi i temperamentalnymi a skłonnością do zachowań społecznie nieakceptowanych, stanowiących ryzyko dla życia lub zdrowia jednostki.

LITERATURA OBOWIAZKOWA Łuszczyńska A. (2004). Zmiana zachowań zdrowotnych. Dlaczego dobre chęci nie wystarczą? Gdańsk: GWP.

McWhriter J., i in. (2001). Zagrożona młodzież. Warszawa, PARPA.

Pilecka W. (2011). Psychologia zdrowia dzieci i młodzieży. Kraków: Wyd. UJ.

Szymańska J. (2012). Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa, ORE.

Woronowicz B. (2009). Uzależnienia. Warszawa, Parpamedia.

Woynarowska B. (red) (2007). Edukacja zdrowotna. Warszawa, PWN.

Zaleśkiewicz T. (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka. Gdańsk. GWP. (Część I i II)

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Borkowska A., Szymańska J., Witkowska M. (2012). Przeciwdziałanie agresji w szkole. Warszawa, ORE.

Brzezińska A., Hornowska E. (red.) (2004). Dzieci i młodzież wobec agresji przemocy. Warszawa, Scholar.

Gaś Z.B. (2006). Profilaktyka w szkole, Warszawa, WSiP.

Goszczyńska M, Studenski R. (red.) (2006). Psychologia zachowań ryzykownych. Warszawa, Żak.

Jarczyńska J. (2009). Picie alkoholu przez młodzież w okresie dorastania a wybrane czynniki w środowisku rodzinnym. Warszawa, Parpamedia.

Jędrzejko M. (red.) (2009). Współczesne teorie uzależnień od substancji psychoaktywnych. Pułtusk-Warszawa, Akad. Hum. im. A. Gieysztora.

Kozaczuk F. (red.) (2003). Młodzież wobec współczesnych zagrożeń. Rzeszów, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Maisto S.A., Galizio M., Connors J.D. (2000). Uzależnienie: zażywanie i nadużywanie. Warszawa, Karan.

Ostaszewski K. (2003). Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa, Scholar.

Pospiszyl I. (2009). Patologie społeczne. Warszawa, PWN.

Pyżalski J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków, Impuls.

Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków, UJ.

Wolańczyk T., Komender J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa, PZWL.

Zadworna-Cieślak M., Ogińska-Bulik N. (2011). Zachowania zdrowotne młodzieży – uwarunkowania podmiotowe i rodzinne. Warszawa, Diffin.

Wiedza:

Student zna i rozumie pojęcie „zachowania problemowe” na tle charakterystyki okresu dorastania i wczesnej dorosłości.

Rozumie pojęcia i rolę czynników ochronnych oraz czynników ryzyka, potrafi podać przykłady dotyczące różnych zachowań problemowych.

Zna założenia podstawowych modeli wyjaśniających podejmowanie przez młodzież zachowań problemowych i zmiany zachowań zdrowotnych oraz koncepcji dotyczących czynników ochronnych.

Ma pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia podejmowania zachowań problemowych.

Zna teoretyczne podstawy działań profilaktycznych w zakresie właściwym dla psychologii.

Ma uporządkowaną wiedzę o patologiach i zaburzeniach związanych ze sferą zachowania człowieka oraz o ich biologicznych, społecznych i indywidualnych uwarunkowaniach.

Rozumie mechanizmy, które decydują o podejmowaniu przez młodzież zachowań problemowych, w tym wczesnej inicjacji i aktywności seksualnej, używania substancji psychoaktywnych, hazardu, zachowań antyspołecznych.

Zna behawioralne, psychologiczne i fizjologiczne wskaźniki uzależnienia.

Zna zasady promocji zdrowia i zdrowego trybu życia w aspekcie psychologicznym.

Umiejętności:

Student potrafi ułożyć program w zakresie profilaktyki pierwszo- lub drugorzędowej.

Potrafi przeprowadzić zajęcia z dotyczące profilaktyki zachowań problemowych.

Kompetencje społeczne:

Student współpracuje w grupie zadaniowej.

Odznacza się dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań w zakresie profilaktyki zachowań problemowych.

Sposób pomiaru

Egzamin pisemny – test wiadomości

Ocena wypowiedzi ustnej w trakcie zajęć.

Ocena opracowanego wraz z 3-4-osobową grupą scenariusza zajęć

dotyczących profilaktyki zachowań problemowych

Ocena na podstawie opracowania i zrealizowania zajęć z profilaktyki zachowań problemowych

Ocena na podstawie obserwacji pracy grupowej

Test.

Rozmowa.

Przygotowanie prezentacji multimedialnej.

Obserwacja.