Socjologia wizualna

obowiązkowe

Socjologię wizualną interesuje wizualny aspekt kultury i życia społecznego. Badając je stara się lepiej zrozumieć mechanizmy życia społecznego oraz uchwycić te jego aspekty, które wymykają się innym metodom badawczym. Socjologia wizualna jest bowiem zarazem subdyscypliną socjologii, jak i jakościową techniką badawczą, której celem jest analiza i interpretacja materiałów wizualnych takich jak zdjęcia, filmy, prasa, Internet.

Wiedza

student/ka właściwe rozumie i posługuje się głównymi terminami, między innymi: obraz, analiza treści obrazów, analiza dyskursu, konotacja i denotacja obrazu

student/ka ma wiedzę na temat zastosowania metod badań socjologicznych w badaniach obrazów, np. analiza treści obrazów, analiza dyskursu

student/ka ma wiedzę na temat zastosowania obrazów w badaniach socjologicznych, np. wywiady z użyciem fotografii

student/ka zapoznał/a się z głównymi kierunkami, obszarami i przedmiotami badań obrazów, np. badania kampanie społeczne, badania prasy, badania wizerunków, badania procesów przemian kulturowych

Umiejętności

student/ka posiada umiejętności samodzielnego konceptualizowania badań z wykorzystaniem obrazów, min. zadawania pytań badawczych w zależności od celu badania

student/ka posiada umiejętności realizacji badań z wykorzystaniem materiałów wizualnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na dobór źródeł i jednostek badawczych

student/ka posiada umiejętności analizy zebranych materiałów (analiza treści, analiza dyskursu)

Kompetencje społeczne

student/ka umie współpracować w grupie i przygotowywać wspólne projekty badawcze

student/ka umie dyskutować i przedstawiać argumenty w dyskusji na wybrany temat

student/ka potrafi samodzielnie myśleć i krytycznie analizować zastosowanie obrazów w badaniach

student/ka potrafi wykorzystać socjologiczną wiedzę ogólną (teoretyczną i metodologiczną) do krytycznej analizy zjawisk życia społecznego

Sposób pomiaru

1. udział w dyskusjach prowadzonych na zajęciach;

2. wykonywanie i prezentowanie prac domowych;

3. realizacja własnego projektu badawczego na zaliczenie zajęć

Socjologię wizualną interesuje wizualny aspekt kultury i życia społecznego. Badając je stara się lepiej zrozumieć mechanizmy życia społecznego oraz uchwycić te jego aspekty, które wymykają się innym metodom badawczym. Socjologia wizualna jest bowiem zarazem subdyscypliną socjologii, jak i jakościową techniką badawczą, której celem jest analiza i interpretacja materiałów wizualnych takich jak zdjęcia, filmy, prasa, Internet.

W trakcie zajęć poruszymy następujące problemy:

1. Zwrot obrazowym, zwrot ikoniczny, socjologia wizualna jako dyscyplina

2. Fotografia jako narzędzie badawcze

3. Społeczne rozumienie fotografii i filmu

4. Rodzaje fotografii i jej społeczne funkcje

5. Przejrzystość fotografii

6. Kontekst jako klucz do zrozumienia znaczenia obrazów

7. Obrazy cierpienia w mediach

8. Fotografie Holocaustu i Gułagu

9. Poetyka przedstawień

10. Fotografia etnograficzna

11. Fotografia cyfrowa

Literatura obowiązkowa:

Banks Marcus, Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009.

Barthes Roland, Światło obrazu: uwagi o fotografii, Wydaw.KR, Warszawa 1995.

Baudrillard Jean, Fotografia, czyli świetlny zapis, w: P. Sztompka, M. Boguni-Borowska, Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wydawnictwo znak, Kraków 2012, s. 380-386.

Boguni-Borowska Małgorzata, Piotr Sztompka, Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Znak, Kraków 2012.

Bourdieu Pierre, Społeczna definicja fotografii, w: P. Sztompka, M. Boguni-Borowska, Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wydawnictwo znak, Kraków 2012, s. 239-264.

Jarecka Urszula, Okaleczone dzieci. Propagandowe wykorzystanie wizerunków dzieci rannych i niepełnosprawnych [w:] „Kultura Współczesna” nr 1(59)2009, ss. 99-114

Olechnicki Krzysztof, Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.

Sontag Susan, Widok cudzego cierpienia, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2010. (wybrane fragmenty)

Sontag Susan, O fotografii, Karakter, Kraków 2009.

Literatura uzupełniająca:

Bartuszek Joanna, Między reprezentacją a martwym papierem. Znaczenie i funkcja chłopskiej fotografii rodzinnej, Warszawa 2005

Didi-Huberman G., Obrazy mimo wszystko, Universitas, Kraków 2012.

Przylipiak M., Poetyka filmu dokumentalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2000

Sikora Sławomir, Fotografia. Między dokumentem a symbolem, Izabelin 2004

Sulima Roch, Album "cieni". Słowo i fotografia w kulturze ludowej, [w:] w tegoż, Słowo i etos. Szkice o kulturze, Zakład Wydawniczy FA ZMW "Galicja", Kraków 1992 .

Sztandara Magdalena, Fotografia etnograficzna i „etnograficzność” fotografii, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2009.

Wright T, Antropolog jako artysta: fotografie Malinowskiego z Trobriandów, "Konteksty" 1-2/1997

Young M., Kiriwina Malinowskiego. Wprowadzenie (fragmenty), przeł. S. Sikora, "Konteksty. Polska Sztuka Ludowa", nr 1-4/2000

Metody kształcenia:

1. dyskusje tematyczne powiązane z tekstami

2. wykorzystywanie prezentacji multimedialnych

3. omawianie licznych fotografii i artystów

4. konsultacje dotyczące projektów studenckich