Zapobieganie zachowaniom problemowym okresu dzieciństwa i dorastania

obowiązkowe

Przedmiot obejmuje podstawy profilaktyki zachowań problemowych oraz ryzykownych, skierowanej do dzieci i młodzieży, opartej na psychologicznej wiedzy o mechanizmach i zależnościach pomiędzy kontekstem środowiskowym (rodzina, szkoła, grupa, społeczność), uwarunkowaniami osobowościowymi i temperamentalnymi a skłonnością do zachowań społecznie nieakceptowanych, stanowiących ryzyko dla życia lub zdrowia jednostki.

Wykład kończy się egzaminem testowym (z częścią opisową), ćwiczenia wymagają od studentów opracowania scenariusza zajęć profilaktycznych w ramach zaliczenia zajęć.

Zachowania problemowe okresu dzieciństwa, dorastania i wczesnej dorosłości – podstawowe pojęcia, definicje i uwarunkowania

Rodzaje i charakterystyka głównych form zachowań problemowych w okresie dzieciństwa i adolescencji z uwzględnieniem okresów rozwojowych oraz kontekstu społecznego.

Czynniki kontekstualne zachowań problemowych: rodzina, grupa rówieśnicza, czynniki osobowościowe.

Zachowania problemowe dzieci i młodzieży jako efekt doświadczeń kryzysowych i traumatycznych.

Uzależnienia: rodzaje, przyczyny i mechanizmy podtrzymujące.

Zachowania antyspołeczne w okresie dorastania (przemoc, agresja, podejmowanie ryzyka, przestępczość nieletnich).

Zmiana zachowania i czynniki ochronne. Psychopatologia zachowania jako efekt utrwalonych zachowań problemowych.

PODSTAWOWA

Bakiera, L. (2009). Czy dorastanie musi być trudne?. Warszawa: Scholar,

Wolińska, J.M. (2010). Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS

Janicka, I., Liberska, H. (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN (cz. I rozdz. 6, cz. II rozdz. 4, 5, 6)

Jędrzejko, M.Z., Rosik, B.P., Kowalski, M. (red) (2015). Uzależnienia behawioralne. Pułtusk-Warszawa: Wyd. Akademii Humanistycznej i Centrum Profilaktyki Społecznej

Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wyd. UJ

Strelau, J., Zawadzki, B, Kaczmarek, M. (red)(2009). Konsekwencje psychiczne traumy. Warszawa: Scholar (rozdz. 2, 7 i 11)

UZUPEŁNIAJĄCA

Skwarek,B., Wulbach, E., Lewicka, I. (2014). Patologie i uzależnienia. Warszawa, Łódź: Wyd. AGH

Goszczyńska M, Studenski R. (red.) (2006). Psychologia zachowań ryzykownych. Warszawa, Żak.

Schaffer, H.R. (2005). Psychologia dziecka. Warszawa: PWN,

Brzezińska A., Hornowska E. (red.) (2004) Dzieci i młodzież wobec agresji przemocy. Warszawa

Minahan, J., Rappaport, N. (2014). Kod zachowania. Jak rozszyfrować i zmienić najtrudniejsze zachowania. Warszawa: Wyd. Fraszka Edukacyjna,

Woronowicz B. (2009). Uzależnienia. Warszawa: Parpamedia

Aouil B.,Czerwiński, K., Wosik-Kawala, D. (2014). Internet w psychologii. Psychologia w internecie. Toruń: Wyd. Adam Marszałek

Flannery D.J., Huff C.R (1999). Youth violence: prevention, intervention and social policy, Washington: American Psychiatric Press

Wiedza

Student zna i rozumie pojęcie „zachowania problemowe” na tle charakterystyki okresu dorastania i wczesnej dorosłości.

Rozumie pojęcia i rolę czynników ochronnych oraz czynników ryzyka, potrafi podać przykłady dotyczące różnych zachowań problemowych.

Zna założenia podstawowych modeli wyjaśniających podejmowanie przez młodzież zachowań problemowych i zmiany zachowań zdrowotnych oraz koncepcji dotyczących czynników ochronnych.

Ma pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i o rządzących nimi prawidłowościach istotnych z punktu widzenia podejmowania zachowań problemowych.

Zna teoretyczne podstawy działań profilaktycznych w zakresie właściwym dla psychologii.

Ma uporządkowaną wiedzę o patologiach i zaburzeniach związanych ze sferą zachowania człowieka oraz o ich biologicznych, społecznych i indywidualnych uwarunkowaniach.

Rozumie mechanizmy, które decydują o podejmowaniu przez młodzież zachowań problemowych, w tym wczesnej inicjacji i aktywności seksualnej, używania substancji psychoaktywnych, hazardu, zachowań antyspołecznych.

Zna behawioralne, psychologiczne i fizjologiczne wskaźniki uzależnienia.

Zna zasady promocji zdrowia i zdrowego trybu życia w aspekcie psychologicznym.

Umiejętności

Student potrafi ułożyć scenariusz pracy z grupą w zakresie profilaktyki pierwszo- lub drugorzędowej.

Potrafi przeprowadzić zajęcia z dotyczące profilaktyki zachowań problemowych.

Kompetencje społeczne

Student współpracuje w grupie zadaniowej.

Odznacza się dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań w zakresie profilaktyki zachowań problemowych.

- Uczestnictwo w wykładach i ćwiczeniach;

- Przygotowanie się do zajęć, lektury;

- Przygotowanie się do egzaminu;

- Przygotowanie scenariusza zajęć.