Etyka społeczna

obowiązkowe

cele:

1. Zapoznanie studentów z europejską tradycją myśli społecznej, zawierającej takie podstawowe idee, jak demokracja, liberalizm czy dobro wspólne; 2. przygotowanie studentów do aktywnego uczestnictwa we współczesnych dyskusjach o tematyce społecznej; 3. Kształcenie umiejętności stawiania diagnoz dotyczących współczesnego życia społecznego zarówno w skali kraju, jak i w skali globalnej; 4. Rozwijanie poczucia moralnych zobowiązań, jakie stawia przed nami uczestnictwo w życiu społecznym; 5. Przedstawienie alternatyw dla dominującego systemu aksjonormatywnego takich jak etyka biznesu czy ekonomia społeczna.

Treści

Etyka społeczna w rozumieniu tradycyjnym. Określanie pola relacji doniosłych etycznie z perspektywy etyki społecznej. Etyka społeczna jako tworzenie norm porządkujących życie społeczne w układzie międzyjednostkowym i instytucjonalnym. Etyka społeczna jako dyscyplina etyki. Istota etyki społecznej. Narodziny etyki społecznej; Sofiści, Platon i Arystoteles. Nowożytne ujęcia problematyki etyki społecznej egoizm, utylitaryzm altruizm.

Idea ładu społecznego opartego na uniwersalnych wartościach. Traktowanie społeczeństwa jako całości opartej na uniwersalnych zasadach i podległej uniwersalnym regułom. Chrześcijańska etyka społeczna wieków średnich: Tomasz z Akwinu. Etyka społeczna jako zespół zasad regulujących życie społeczne w duchu odchodzącego od absolutystycznych założeń humanizmu. Nowe problemy wynikające z przekraczania absolutystycznych kodeksów etycznych

Niepokoje egzystencjalne jako punkt wyjścia etyki społecznej (A.Giddens)

Obiektywne uspołecznienie etyki jako wynik rozwoju cywilizacji współczesnej . Etyka społeczna wobec rozwoju cywilizacji technologicznej i postępów globalizacji. Współczesne rozumienie etyki społecznej. (H.Jonas; G.Picht)

Prawa człowieka i europejski uniwersalizm. Pytanie o źródła międzyludzkiej solidarności a pytanie o źródła społecznego zła.

Etyka społeczna wobec wyzwań globalizacji. Od relacji: ja – grupa, ja – wspólnota do relacji ja – ludzkość. Wymiar etyczny problemów globalnych. Społeczne nierówności i wykluczenia. Sprawiedliwość i wymiar sprawiedliwości.

Etyka społeczna a etyka życia gospodarczego. Odpowiedzialność człowiek za przyszłość stworzonej przez siebie cywilizacji, własne człowieczeństwo. Odpowiedzialność człowieka za przyszłość życia na planecie.

Wybór fragmentów z :

H. Arendt, Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, Kraków 1987.

A. Basińska, Nierówności w dostępie do wiedz . Stare i nowe problemy/w:/ Spór o społeczne znaczenie społecznych nierówności, red K. Podemski, Poznań 2009.

Z. Bauman, Z. Bauman, Praca konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Warszawa 2006.

M. Foucault, Nadzorować i karać, Warszawa 1993.

E. Fromm, Anatomia ludzkiej destrukcyjności, Poznań 2005.

A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa 2001.

H. Jonas, Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, Kraków 1995.

M. Kula, Krótki raport o użytkowaniu historii, Warszawa 2004.

L. Kołakowski, Szukanie barbarzyńcy/w:/ Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków 2006.

G. Picht, Odwaga utopii, Warszawa 1981.

R. Rorty , Przygodność , ironia, solidarność, Warszawa 2009.

L. Wacquarnt, Więzienia nędzy, Warszawa 2009.

I. Wallerstein, Europejski uniwersalizm: retoryka władzy, Warszawa 2007.

A. Gawkowska, Biorąc wspólnotę poważnie? Komunitarystyczne krytyki liberalizmu, Wyd. IFiS PAN Filozofii, Warszawa 2004.

Komunitarianie. Wybór tekstów, Wybór P. Śpiewak, Fundacja Aletheia, Warszawa 2004

P. Singer, Jeden świat. Etyka globalizacji, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa 2006.

J. Teichman, Etyka społeczna. Podręcznik dla studentów, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002, Część I i II.

M. Waltzer . Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości, Wyd. UW, Warszawa 2007

Wiedza

K_W04

K_W15

Zna zasady wyodrębniania zagadnień etyki społecznej z szerszego kontekstu zagadnień etycznych i moralnych.

Zna zasadnicze problemy, wokół których ogniskują się dyskusje o zasadach współżycia społecznego.

Zna główne stanowiska w dyskusjach etycznych dotyczących zagadnień społecznych.

Zna najważniejsze etyki podejmujące te zagadnienia.

Zna wartości etyczne i normy moralne regulujące życie społeczne.

Zna etyczny wymiar zjawisk i procesów społecznych.

Umiejętności

K_U08

Potrafi rozróżniać moralność społeczną od etyki społecznej.

Potrafi określić zasadnicze problemy moralne i etyczne w życiu społecznym.

Potrafi zidentyfikować zasadnicze stanowiska wobec konfliktów wartości we współczesnym życiu społecznym.

Potrafi rozpoznać konflikty wartości etycznych, które występują w życie społecznym oraz porównać ze sobą diagnozy sytuacji społecznej dostrzegając ich etyczne uwarunkowania.

Kompetencje społeczne

K_K03

K_K04

Wykazuje zrozumienie dla etycznego wymiaru życia społecznego i wagę kwestii etycznych w życiu społecznym.

Potrafi poddać etycznej ocenie różne zjawiska społeczne.

Potrafi dostrzec, jakie wartości etyczne mają wpływ na jego ocenę problemów społecznych.

Metody: analiza tekstów, dyskusja, praca w grupach.

Kryteria oceniania: aktywny udział w zajęciach, znajomość i zdolność do dyskutowania na temat omawianych tekstów, obecność.