Podstawy diagnozy środowiskowej i rodzinnej

obowiązkowe

Wiedza

Zna elementarną terminologię używaną w pracy socjalnej i rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie dyscyplin pokrewnych.

Posiada podstawową wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia, etapach rozwoju rodziny i jednostki w rodzinie, rodzajach więzi społecznych (rodzinnych, towarzyskich, kulturalnych, zawodowych, organizacyjnych i terytorialnych) i o rządzących nimi prawidłowościach.

Posiada wiedzę o sposobach wpływania na ludzi i wie jak oddziaływać na klientów pomocy społecznej, na rzecz rozwiązywania ich własnych problemów.

Ma elementarną wiedzę, dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego z klientami pomocy społecznej, ich prawidłowości i zakłóceń.

Zna metodologię badań społecznych, na poziomie umożliwiającym prowadzenie i interpretowanie badań w obszarze pracy socjalnej.

Posiada wiedzę z zakresu nauk o rodzinie, psychologii, etyki, prawa, polityki społecznej w kontekście pracy socjalnejWie jak badać i rozpoznawać zapotrzebowanie na usługi społeczne dla jednostek, grup i rodzin oraz społeczności lokalnych.

Umiejętności

Skutecznie komunikuje się werbalnie i niewerbalnie – w mowie i na piśmie w języku polskim

Opracowuje diagnozę społeczną oraz plan działań w odniesieniu do jednostek, rodzin i społeczności lokalnych wykluczonych społecznie.

Kompetencje

Zachowuje otwartość na rozwiązywanie konfliktów na drodze mediacji i negocjacji.

Przejawia empatyczną postawę względem innych ludzi, szczególnie klientów pomocy społecznej.

Jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach społecznych oraz w pracy socjalnej.

Celem zajęć jest zapoznanie studenta z podstawami teoretycznymi i praktycznymi postępowania diagnostycznego oraz przygotowanie do etycznego i metodologicznego badania diagnostycznego.

Efekty kształcenia:

a) w zakresie wiedzy:

Posiada wiedzę na temat interpretowania wyników badań dotyczących diagnozy środowiskowej i rodzinnej.

Zna podstawowe pojęcia i zasady związane z procesem diagnozy.

Wie, jak łączyć elementy poszczególnych metod w zakresie odpowiadającym sytuacji osoby i rodziny.

Zna zakresy ingerencji w osobiste życie klienta.

b) w zakresie umiejętności:

Potrafi formułować diagnozę socjalną i plan działań pomocowych w odniesieniu do rodziny.

Umie opracowywać rozwiązania na potrzeby swoich klientów. Potrafi sporządzić studium rodziny, prowadzić obserwację i interpretować werbalne i niewerbalne zachowania, z wykorzystaniem metod diagnostycznych.

Potrafi zdobywać informacje i zestawiać dane istotne dla przygotowania historii przypadku, historii rodziny, diagnozy, raportu.

c) w zakresie kompetencji społecznych:

Postępuje zgodnie z kodeksem etycznym.

Bierze aktywny udział w działaniach podejmowanych przez grupę. Posiada zdolność nawiązywania kontaktu i utrzymywania go, reaguje w sposób wspierający w emocjonalnie drażliwych lub kryzysowych sytuacjach.

WYKŁAD

I. Omówienie podstawowych pojęć dla przedmiotu.

II. Diagnoza – ogólne założenia, rodzaje diagnoz i ich specyfika.

III. Ogólne zasady postępowania diagnostycznego. Etyczny, merytoryczny i osobowościowy profesjonalizm diagnosty.

3.1. Profesjonalizm relacji. Relacyjne kompetencje merytoryczne i osobiste.

3.2. Etyka zbierania i interpretowania danych oraz przekazywania wyników badania.

3.3. Zasady postępowania diagnostycznego.

IV. Interakcyjny charakter rozmowy. Relacja i kontakt diagnostyczny.

4.1. Kompetencje interpersonalne diagnosty.

4.2. Postawa klienta wobec badania.

4.3. Pojęcie i cechy kontaktu diagnostycznego (Nawiązanie kontaktu. Zasady i strategie podtrzymania kontaktu. Trudności w kontakcie. Opór badanego jako przejaw zaburzeń w kontakcie diagnostycznym.

V. Taktyka rozmowy. Podstawowe interwencje i formy zadawania pytań.

5.1. Przebieg rozmowy.

5.2. Formy zadawania pytań.

5.3. Inne interwencje służące zwiększeniu dostępności i jakości informacji.

5.4. Zachowanie niewerbalne jako źródło danych diagnostycznych.

5.5. Błędy popełniane przez diagnostę.

5.6. Podstawowe narzędzia wykorzystywane w procesie diagnostycznym : rozmowa, wywiad - konstrukcja pytań.

VI. Środowisko rodzinne jako przedmiot diagnozy – podstawowe zasady poznawania rodziny.

6.1. Specyfika diagnozy rodziny.

6.2. Obszary analizy sytuacji rodzinnej.

6.3. Techniki diagnostyczne.

6.4. Projektowanie i ewaluacja zmian w środowisku rodzinnym.

ĆWICZENIA

1. Wprowadzanie do tematyki zajęć.

2. Diagnoza i diagnozowanie w polityce społecznej i pracy socjalnej.

3. Diagnozowanie potencjału środowiskowego i rozwojowego oraz zasobów i problemów społecznych w polskich regionach

4. Diagnozowanie i kalkulowanie „kosztów zaniechania” w pomocy społecznej

5. Diagnozowanie problemów związanych ze zróżnicowaniem społecznym

6. Diagnozowanie problemów współczesnej rodziny

7. Diagnoza środowiska wychowawczego rodziny

8. Diagnozowanie zasobów i możliwości rodziny

9. Diagnoza środowiska wychowawczego rodziny

10. Znaczenie diagnozy w tworzeniu indywidualnych ścieżek rozwoju

11. Techniki projekcyjne w diagnozowaniu sytuacji rodzinnej

12. Znaczenie ewaluacji w badaniach diagnostycznych

13. Diagnozowanie rozwoju społecznego w różnych skalach i na tle strategii rozwoju gospodarczego

Banaszak S., Śmietańska J., Diagnoza w wymiarze jednostkowym i społecznym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.

Grudziewska E., Sędzicki M., Praktyka pracy socjalnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2018.

Filipiak M., Paluchowski W.J., Zalewski B., Tarnowska M., Diagnoza psychologiczna: kompetencje i Standardy. Wydawnictwo PTP, Warszawa 2015.

Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 2006.

Lipowicz E., Praca socjalna z rodziną. Diagnoza, projektowanie, zmiana, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2014.

Strategia Europa 2020 https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester/framework/europe-2020-strategy_pl

Milenijne Cele Rozwoju http://www.polskapomoc.gov.pl/Milenijne,cele,rozwoju,53.html

Wskaźniki zrównoważonego rozwoju https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/Wskazniki_SDI.pdf

Szatur-Jaworska B., Diagnozowanie w polityce społecznej, Wydawnictwo APRA, Warszawa 2005.

Suchańska A., Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej, WAiP, Warszawa 2007.

Metody dydaktyczne:

- metody podaniowe,

- metody problemowe,

- metody aktywizujące: metoda przypadków, metoda sytuacyjna, dyskusja dydaktyczna,

Warunki zaliczenia:

- obecność na zajęciach;

- aktywność i przygotowanie do zajęć

- praca indywidualna i praca w grupie

- kolokwium

Celem zajęć jest zapoznanie studenta z podstawami teoretycznymi i praktycznymi postępowania diagnostycznego oraz przygotowanie do etycznego i metodologicznego badania diagnostycznego.

Efekty kształcenia:

a) w zakresie wiedzy:

Posiada wiedzę na temat interpretowania wyników badań dotyczących diagnozy środowiskowej i rodzinnej.

Zna podstawowe pojęcia i zasady związane z procesem diagnozy.

Wie, jak łączyć elementy poszczególnych metod w zakresie odpowiadającym sytuacji osoby i rodziny.

Zna zakresy ingerencji w osobiste życie klienta.

b) w zakresie umiejętności:

Potrafi formułować diagnozę socjalną i plan działań pomocowych w odniesieniu do rodziny.

Umie opracowywać rozwiązania na potrzeby swoich klientów. Potrafi sporządzić studium rodziny, prowadzić obserwację i interpretować werbalne i niewerbalne zachowania, z wykorzystaniem metod diagnostycznych.

Potrafi zdobywać informacje i zestawiać dane istotne dla przygotowania historii przypadku, historii rodziny, diagnozy, raportu.

c) w zakresie kompetencji społecznych:

Postępuje zgodnie z kodeksem etycznym.

Bierze aktywny udział w działaniach podejmowanych przez grupę. Posiada zdolność nawiązywania kontaktu i utrzymywania go, reaguje w sposób wspierający w emocjonalnie drażliwych lub kryzysowych sytuacjach.

WYKŁAD

I. Omówienie podstawowych pojęć dla przedmiotu.

II. Diagnoza – ogólne założenia, rodzaje diagnoz i ich specyfika.

III. Ogólne zasady postępowania diagnostycznego. Etyczny, merytoryczny i osobowościowy profesjonalizm diagnosty.

3.1. Profesjonalizm relacji. Relacyjne kompetencje merytoryczne i osobiste.

3.2. Etyka zbierania i interpretowania danych oraz przekazywania wyników badania.

3.3. Zasady postępowania diagnostycznego.

IV. Interakcyjny charakter rozmowy. Relacja i kontakt diagnostyczny.

4.1. Kompetencje interpersonalne diagnosty.

4.2. Postawa klienta wobec badania.

4.3. Pojęcie i cechy kontaktu diagnostycznego (Nawiązanie kontaktu. Zasady i strategie podtrzymania kontaktu. Trudności w kontakcie. Opór badanego jako przejaw zaburzeń w kontakcie diagnostycznym.

V. Środowisko rodzinne jako przedmiot diagnozy – podstawowe zasady poznawania rodziny.

5.1. Specyfika diagnozy rodziny.

5.2. Obszary analizy sytuacji rodzinnej.

5.3. Techniki diagnostyczne.

5.4. Projektowanie i ewaluacja zmian w środowisku rodzinnym.

ĆWICZENIA

1. Wprowadzanie do tematyki zajęć.

2. Diagnoza i diagnozowanie w polityce społecznej i pracy socjalnej.

3. Diagnozowanie potencjału środowiskowego i rozwojowego.

6. Diagnozowanie problemów współczesnej rodziny

7. Diagnoza środowiska wychowawczego rodziny. Diagnozowanie zasobów i możliwości rodziny. Diagnoza środowiska wychowawczego rodziny

8. Diagnozowanie rozwoju społecznego w różnych skalach i na tle strategii rozwoju gospodarczego

Banaszak S., Śmietańska J., Diagnoza w wymiarze jednostkowym i społecznym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.

Grudziewska E., Sędzicki M., Praktyka pracy socjalnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2018.

Filipiak M., Paluchowski W.J., Zalewski B., Tarnowska M., Diagnoza psychologiczna: kompetencje i Standardy. Wydawnictwo PTP, Warszawa 2015.

Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 2006.

Lipowicz E., Praca socjalna z rodziną. Diagnoza, projektowanie, zmiana, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2014.

Strategia Europa 2020 https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/eu-economic-governance-monitoring-prevention-correction/european-semester/framework/europe-2020-strategy_pl

Milenijne Cele Rozwoju http://www.polskapomoc.gov.pl/Milenijne,cele,rozwoju,53.html

Wskaźniki zrównoważonego rozwoju https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/Wskazniki_SDI.pdf

Metody dydaktyczne:

- metody podaniowe,

- metody problemowe,

- metody aktywizujące: metoda przypadków, metoda sytuacyjna, dyskusja dydaktyczna,

Warunki zaliczenia:

- obecność na zajęciach;

- aktywność i przygotowanie do zajęć

- praca indywidualna i praca w grupie

- kolokwium