Podstawy filozofii

obowiązkowe

Wykład:

Sposoby pomiarów efektów kształcenia: egzamin pisemny.

1.Dziedziny i zagadnienia filozofii. Przedstawienie podstawowych dziedzin filozofii: logiki, metafizyki epistemologii oraz aksjologii (etyki i estetyki) oraz głównych zagadnień współczesnej filozofii analitycznej (filozofii logiki, języka, umysłu oraz nauki).

2.Filozofowie jońscy, eleaci i atomiści. Omówienie zmian w rozumieniu metafizycznego pojęcia arche i ich konsekwencji epistemologicznych. Przedstawienie teorii wiedzy według Parmenidesa. Omówienie metafizycznej koncepcji atomistów.

3.Protagoras i sofiści. Przedstawienie głównych postulatów filozofii sofistów oraz stanowisk relatywizmu poznawczego oraz relatywizmu etycznego.

Sokrates. Omówienie reakcji Sokratesa na filozofię sofistów. Wyjaśnienie pojęcia cnoty (arete) oraz przestawienie stanowiska intelektualizmu etycznego. Omówienie pojęcia dialektyki.

4.Platon. Scharakteryzowanie pojęcia idei. Przedstawienie genezy stanowiska skrajnego realizmu pojęciowego (skrajnego idealizmu metafizycznego) oraz wyjaśnienie metafizycznej koncepcji podziału rzeczywistości na dziedzinę idei oraz dziedzinę ciał zmysłowych. Wyjaśnienie pojęć: wiedza pewna (episteme) oraz mniemanie (doksa). Przedstawienie stanowiska skrajnego racjonalizmu.

5.Arystoteles. Arystotelesowska logika: wyjaśnienie pojęcia sylogizmu oraz przedstawienie dwóch typów sylogizmów: typu dedukcyjnego oraz typu indukcyjnego. Wskazanie, które dyscypliny naukowe są według Arystotelesa systemami sylogizmów typu dedukcyjnego, a które są systemami sylogizmów typu indukcyjnego. Arystotelesowska metafizyka: przedstawienie stanowiska umiarkowanego realizmu pojęciowego. Wyjaśnienie pojęć: substancja pierwsza, substancja druga (wtórna), forma oraz materia.

6.Arystoteles. Arystotelesowska etyka: wyjaśnienie pojęć: dobro, najwyższe dobro, szczęście (eudaimonia), cnota (arete), cnoty praktyczne, cnoty teoretyczne. Omówienie przykładów tych cnót. Wyjaśnienie zasady „złotego środka”. Cynicy oraz stoicy. Przedstawienie koncepcji etyki cyników oraz stoików.

7.Średniowiecze. Omówienie tzw. sporu o uniwersalia i wyjaśnienie pojęć realizm, nominalizm i konceptualizm. Wyjaśnienie tzw. zasady „brzytwy Ockhama”. Wskazanie, które teorie naukowe są według Ockhama lepsze.

8.Kartezjusz. Przedstawienie metody analitycznej, sceptycyzmu metodycznego oraz omówienie wniosku, do którego sceptycyzm metodyczny prowadzi. Wyjaśnienie metafizycznej koncepcji dualizmu duszy (umysłu) i ciała.

9.Filozofowie francuscy XVIII wieku. Omówienie pojęć: minimalizmu, materializmu, mechanicyzmu, determinizmu oraz pozytywizmu. Przedstawienie roli filozofii na gruncie koncepcji pozytywistycznej.

10.J. Locke. Przedstawienie roli epistemologii w filozofii Locke’a. Wyjaśnienie pojęcia empiryzmu. Scharakteryzowanie pojęcie idei według Locke’a.

11.G. Berkeley. Wyjaśnienie pojęcia sensualizmu. Scharakteryzowanie pojęcia idei według Berkeleya oraz przedstawienie skrajnego idealizmu epistemologicznego. Przedstawienie stanowiska Berkeleya względem abstraktów.

12.D. Hume. Przedstawienie roli logiki w filozofii Hume’a. Wyjaśnienie pojęć: sąd, sąd o stosunkach między ideami oraz sąd o faktach. Wskazanie, które dyscypliny naukowe są według Hume’a systemami sądów o stosunkach między ideami, a które są systemami sądów o faktach?

13.I. Kant. Omówienie reakcji Kanta na filozofię Hume’a. Wyjaśnienie pojęć: sąd analityczny a priori, sąd syntetyczny a posteriori oraz sąd syntetyczny a priori. Podanie przykładów tych sądów na gruncie filozofii Kanta. Wskazanie, które dyscypliny naukowe są według Kanta systemami sądów analitycznych a priori, a które są systemami sądów syntetycznych a posteriori oraz syntetycznych a priori?

14.I. Kant. Przedstawienie podstawowych pojęć filozofii Kanta: idealizm transcendentalny (fenomenalizm, umiarkowany idealizm epistemologiczny), naoczność zmysłowa, intelekt, rozum, formy zmysłowości, kategorie intelektu, idee regulatywne. Podanie przykładów form zmysłowości, kategorii intelektu oraz idei regulatywnych na gruncie filozofii Kanta.

15.Współczesna filozofia analityczna. Omówienie dalszych losów „sporu” Hume-Kant. Przedstawienie stanowisk pozytywizmu logicznego oraz logicyzmu. Scharakteryzowanie programu logiczno-filozoficznego Koła Wiedeńskiego. Wskazanie na wkład polskich logików i filozofów szkoły lwowsko-warszawskiej w rozwój logiki i filozofii języka.

Wykład:

1.K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 2003.

2.W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I-III (wybrane fragmenty), Warszawa 1993.

PC1_KK_W05 Zna i rozumie rolę refleksji filozoficznej kształtowaniu osobowości człowieka i kultury.

PC1_KK_W05 Ma wiedzę na temat głównych kierunków filozoficznych i rozumie zależności zachodzące między tymi kierunkami a wiedza pedagogiczną

PC1_KK_W01 Wyjaśnia podstawową terminologię filozoficzną

PC1_KK_U01 Wykorzystuje wiedzę filozoficzną w formułowaniu hipotez i konstruowaniu krytycznych argumentacji PC1_KK_U02 Wykrywa zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i określa relacje między tymi zależnościami

PC1_KK_U05 Formułuje w mowie i piśmie problemy filozoficzne oraz krytycznie je komentuje

PC1_KK_K01 Zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się

PC1_KK_K04 Dostrzega i formułuje problemy filozoficzno-etyczne związane z pracą i życiem społecznym oraz wykazuje aktywność w rozwiązywaniu tych problemów

Egzamin pisemny.