Zawodoznawstwo

WIEDZA

PE1_W15

- Charakteryzuje uczestników działalności:edukacyjnej (tj. uczniów, nauczycieli, z obszaru formalnego oraz pozaformalnego systemu kształcenia zawodowego), zawodowej (tj. pracownicy i pracodawcy)w kontekście ich funkcjonowania w relacji wychowanie-człowiek–praca.

PE1_W22

- Charakteryzuje koncepcje teoretyczne odnoszące się do procesu powstawania i ewolucji zawodów.

PE1_W24

- Ma wiedzę na temat społecznego, organizacyjnego i kulturowego kontekstu zawodów i specjalności.

UMIEJĘTNOŚCI

PE1_U01

- Potrafi zaobserwować i zinterpretować zjawiska społeczne związane z wykonywaniem zawodu doradcy zawodowego i nauczyciela.

PE1_U03

- Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych doradcy zawodowego i nauczyciela w odniesieniu do nauki o zawodach.

PE1_U04

- Potrafi posługiwać się narzędziami wyszukiwania informacji zawodowej oraz potrafi dokonywać krytycznej oceny i selekcji informacji o zawodach.

PE1_U08

- Posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów w obszarze zawodoznawstwa.

PE1_U15

- Potrafi realizować zadania i rozwiązywać problemy teoretyczne i praktyczne odnoszące się do nauki o zawodach.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

PE1_K01

- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności z zakresu zawodoznawstwa, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia.

PE_K08

- Odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne wykorzystując wiedzę o zawodach.

WYKŁAD

1. Zawodoznawstwo jako obszar badań pedagogiki pracy i zarazem interdyscyplinarna dziedzina naukowa. Przedmiot, zadania i obszary badawcze zawodoznawstwa. Podstawowe pojęcia zawodoznawstwa: zawód, specjalność, stanowisko pracy, zadanie zawodowe, praca zawodowa.

2. Wyodrębnianie zawodów. Zarys historyczny podziału pracy. Poziomy i pionowy podział pracy jako podstawowy czynnik konstytuujący zawody. Zawód jako fenomen kultury wynikły z podziału pracy. Kontekst pedagogiczny zawodu. Pedagogizacja czynności wytwórczych i usługowych.

3. Grupowanie zawodów według różnych kryteriów. Podstawowe kategorie zawodów. Analizowanie zawodów ze względu na dominujący przedmiot pracy, na treść pracy w zawodzie oraz wymagania stawiane kandydatom do zawodów. Opisywanie zawodów w różnych zakresach i dla różnych odbiorców tej wiedzy.

4. Klasyfikacje zawodów. Układ Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO. Struktura i zastosowania Klasyfikacji Zawodów i Specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego. Zasady klasyfikowania zawodów i specjalności. Badania tendencji rozwojowych w zawodach.

5. Kompetencje zawodowe a kwalifikacje zawodowe. Profil kompetencji zawodowych – struktura i procedura przygotowania. Opracowywanie i wykorzystywanie standardów kompetencji zawodowych.

6. Źródła informacji o zawodach. Dokumenty zawodoznawcze: opisy zawodów, charakterystyki zawodowe, standardy kompetencji/kwalifikacji zawodowych i inne.

7. Model Polskiej Ramy Kwalifikacji. Nowe ujęcie zawodu.

8. Najważniejsze czynniki wpływające na przemiany, zanikanie i powstawanie nowych zawodów. Wpływ postępu naukowo-technicznego na treść i charakter pracy w zawodach.

9. Mobilność zawodowa w trakcie kariery zawodowej. Struktura zawodowo – kwalifikacyjna osób pracujących we współczesnej gospodarce. Lokalny i globalny rynek pracy. Globalizacja a kariery zawodowe.

10. Etyka zawodowa/etyki zawodowe. Znaczenie moralności pracowniczej. Formalne i nieformalne regulatory zachowań zawodowych.

ĆWICZENIA

1. Geneza zawodu, w tym okres starożytny, średniowiecze, oświecenie i dzień dzisiejszy. Przemiany pojęciowe w definiowaniu zawodu, podziale pracy i procesie pracy zawodowej.

2. Terminologia w zawodoznawstwie.

3. Kwalifikacje zawodowe, w tym definicje kwalifikacji wg różnych autorów. Wykształcenie a kwalifikacje zawodowe. Podstawowy układ (4-poziomowy) kwalifikacji zawodowych. Cechy osobowości pracownika i budowanie „psychogramów”.

4. Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych (KSKZ), w tym przeznaczenie i budowa standardów kwalifikacji, model standardu i struktury kwalifikacji zawodowych.

5. Klasyfikacja Zawodów i Specjalności w Polsce (KZiS), w tym poznanie budowy i struktury klasyfikacji z roku 1957, 1995, 1999, 2002, 2004, 2010 i dalsze zmiany. Odczytywanie kodów i nazw zawodów oraz specjalności z wykorzystaniem budowy i struktury klasyfikacji zawodów.

6. Międzynarodowa klasyfikacja zawodów (MKZ), w tym budowa i struktura międzynarodowej klasyfikacji zawodów. Cechy wspólne i rozbieżne Klasyfikacji Zawodów i Specjalności w Polsce w stosunku do międzynarodowej klasyfikacji zawodów. Odczytywanie zawodów poprzez odkodowywanie symboli cyfrowych zawodów.

7. Klasyfikacja Zawodów Szkolnictwa Zawodowego w Polsce (KZSZ), w tym poznanie i budowa klasyfikacji z roku 1932, 1982, 1993, 1999, 2002, 2004, 2010 i dalszych zmian. Numeracja (kodowanie) i nazewnictwo zawodów szkolnictwa zawodowego. Przejście z Klasyfikacji Zawodów i Specjalności na kodowanie Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego w Polsce. Odczytywanie warunków i wymogów podjęcia nauki zawodów występujących w Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego.

8. Badanie pracy (czynności zawodowych na stanowisku pracy), w tym istota pracy i czynności zawodowych. Struktura analizy czynności zawodowych. Arkusz obserwacji i badania pracy zawodowej. Układ struktury czynności zawodowych (technologiczny, cybernetyczno-informacyjny).

9. Analiza zawodu (opis pracy w zawodzie), w tym struktura modeli analizy zawodu. Kategorie opisu zadań i czynności oraz opisu środowiska pracy w zawodzie, kształcenia i zatrudnienia w zawodzie.

10. Charakterystyki zawodów (źródła informacji o zawodzie), w tym charakterystyka zawodu jako dokument informacji o zawodzie. Charakterystyka zawodu szkolnego. Informacje o zawodach dla poradnictwa zawodowego. Teczki o zawodach.

11. Grupowanie zawodów dla informacji o zawodach, w tym grupowanie zawodów wg przedmiotu pracy, wg relacji człowiek – dane – ludzie; wg struktury zatrudnienia oraz procesów pracy.

12. Powstawanie nowych zawodów w obszarach intensywnego rozwoju, w tym czynniki motywujące powstawanie nowych zawodów, technologie i nowe zawody przyszłości; wprowadzanie nowych zawodów do klasyfikacji KZiS oraz KZSZ.

13. Prestiż zawodu w strukturze społecznej, w tym istota prestiżu. Hierarchia prestiżu w miejscu pracy i w społeczeństwie. Kryteria poważania społecznego.

METODY KSZTAŁCENIA

- wykład aktywizujący,

- dyskusja dydaktyczna,

- ćwiczenia praktyczne

- praca w zespołach

- analiza przypadków,

- metody aktywizujące

NAKŁAD PRACY STUDENTA

FORMA AKTYWNOŚCI (średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności)

Godziny kontaktowe (wykład, ćwiczenia): 45 godz.

Przygotowanie się do zajęć, lektury: 30 godz.

Przygotowanie się do egzaminu: 35 godz.

Przygotowanie referatu, eseju, prezentacji: 15 godz

Sumaryczna liczba punktów ECTS 5