Dydaktyka specjalna [PC-2F-DYS] Semestr letni dla niestacjonarnych 2020/2021
Ćwiczenia, grupa nr 5

1. MAPY MYŚLI = MINDMAPPING

Buzan, T, Buzan B. (2003 i nast.). Mapy twoich myśli. Łódź. Wydawnictwo: Ravi.

2. METODY I TECHNIKI PAMIĘCIOWE

Buzan, T. (2014). Pamięć na zawołanie: metody i techniki pamięciowe. Wydawnictwo Aha!

3. TECHNIKI C. FREINETA

H. Semenowicz (1980). Freinet w Polsce. Warszawa: WSiP.

H. Semenowicz- Nowoczesna szkoła francuska Technik Freineta (2002). Polskie Stowarzyszenie AnimatorówPedagogiki Celestyna Freineta. (Też wcześniejsze wydania - inni wydawcy).

4. „SZKOŁA SUPER” – eksperyment w szkolnictwie amerykańskim

N. O. Harring i R. L. Schiefelbusch: Metody pedagogiki specjalnej, Warszawa 1984.)

Hopkins, B. L. i Conrad R. J. (1982). Podsumowanie: Szkoła Super. W: Haring, N. G. i Schuefelbusch, R. L. (red.). (1982). Nauczanie specjalne. Wydawnictwo PWN

5. METODY AKTYWIZUJĄCE

B. Kubiczek (2007). Metody aktywizujące. Jak nauczyć uczniów uczenia się? Opole: Wydawnictwo : Nowik

6. GRY I ZABAWY INTERAKCYJNE

Vopel, K. W. (2009). Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży. Część I i II. Kielce: wydawnictwo Jedność.

7. GRY I ZABAWY DYDAKTYCZNE

G. Kapica (1990 i nowsze). Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym. Warszawa, Wydawnictwo: WSiP

E. Goźlińska (2004). Jak skonstruować grę dydaktyczną. Warszawa, Wydawnictwo: WSiP

8. METODA PROJEKTÓW

Chałas, K. (2000). Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo „Nowa Era”.

9. TWÓRCZA WIZUALIZACJA

Day,J. (1997)(. Twórcza wizualizacja dla dzieci. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

10. ASPEKT WYCHOWAWCZY W KSZTAŁCENIU

Azrin, N. H. i Besalel, V. A. (2000). Jak stosować praktykę pozytywną, autokorekcję i hiperkorekcję. Seria: Jak kierować zachowaniem. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.

Striefel, S. (2000). Jak uczyć przez modelowanie i imitację. Seria: Jak kierować zachowaniem. Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym.

11. METODA BAŚNIOWYCH SPOTKAŃ

Głodkowska, J. (2001). Zabawa i nauka w kręgu baśni. Warszawa, Wydawnictwo APS.

12. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - TRENING KREATYWNOŚCI

Szmidt, K. K. (2013). Trening kreatywności. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

13. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - DRAMA W NAUCZANIU I WYCHOWANIU

Gudro-Homicka, M. (2015). Jak rozwijać aktywność twórczą dzieci i młodzieży: drama w nauczaniu, wychowaniu i biblioterapii. Warszawa: Difin.

1. ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE

2. MAPY MYŚLI = MINDMAPPING

Zagadnienia szczegółowe:

• Pojęcie kartografii umysłu (mózgu)

• Proces (etapy) tworzenia map myśli w ujęciu indywidualnym

• Proces (etapy) tworzenia map myśli w ujęciu grupowym

• Proces tworzenia map myśli w tandemie

• Zasady dotyczące tworzenia map myśli - technika i forma (szczegółowe omówienie)

• Zalecenia dotyczące tworzenia map myśli

• Rodzaje map myśli –> wg. różnych kryteriów (ze względu na złożoność -liczbę ramion; za względu na cel-czemu służy)

• Zakres możliwych zastosowań mindmappingu

• Zalety (+) i wady (?-) techniki map myśli

• Przykłady wybranych Map myśli T. Buzana+ ich analiza

3. METODY I TECHNIKI PAMIĘCIOWE

Pamięć krótko - i długotrwała, znaczenie lewej i prawej półkuli mózgowej oraz ich współpracy w zapamiętywaniu, zasady zapamiętywania/elementy „żywego obrazu”, pamięciowe słowa-klucze, podstawowe systemy pamięciowe - narzędzia pamięci krótkoterminowej: łańcuchowa metoda skojarzeń oraz zakładkowa metoda zapamiętywania, główny system pamięciowy - zaawansowane narzędzie pamięci długoterminowej, jego zasady i zastosowanie; ćw praktyczne.

4. TECHNIKI C. FREINETA

• Pojęcie szkoły alternatywnej – jej przykłady w Europie i Ameryce.

• Pedagogika Freineta :

-praktyka a założenia teoretyczne pedagogiki Freineta,

-na jakim gruncie powstała koncepcja pedagogiczna Freineta,

- podstawowa zasada w procesie nauczania i wychowania

- cel wychowania w szkole frenetowskiej,

- podstawowe zagadnienia/elementy w pedagogice Freineta,

• Praktyka funkcjonowania szkoły Freineta

• Organizacja klasy – pracowni w szkole frenetowskiej.

• Nauczyciel w szkole frenetowskiej – pożądane cechy.

• Koncepcja technik Freineta - aktualne przykłady stosowania w szkole Technik Freineta (w Polsce i na świecie).

5. „SZKOŁA SUPER” – eksperyment w szkolnictwie amerykańskim

• Powody pojęcia eksperymentu

• Cele eksperymentu SZKOŁA SUPER

• Uczniowie szkoły super

• Naczelna zasada stosowana w SZKOLE SUPER

• Metoda główna wykorzystana w trakcie eksperymentu SZKOŁA SUPER

• Metody nauczania w SZKOLE SUPER

• Metody radzenia sobie ze specyficznymi trudnościami

• Metody zbierania i zapisu danych o postępach dydaktyczno – wychowawczych ucznia

• Wyniki eksperymentu SZKOŁA SUPER

6. METODY AKTYWIZUJĄCE

• Zasadniczy cel stosowania metod i technik aktywizujących

• Czynniki efektywnego uczenia się

• Pojęcie metod i technik aktywizujących

• Metody aktywizujące a metody tradycyjne (model encyklopedyczny a model generatywny - porównanie; cechy metod aktywizujących w kontekście metod tradycyjnych - porównanie/tabelka)

• Rola nauczyciela pracującego metodami aktywizującymi

• Stadia w procesie uczenia się

• Omówienie wybranych technik aktywizujących

7. GRY I ZABAWY INTERAKCYJNE

• Gry interakcyjne a konwencjonalne metody uczenia

• Cele (znaczenie/zalety) zastosowania gier interakcyjnych w praktyce pedagogicznej

• zalety stosowania gier i zabaw interakcyjnych w praktyce pedagogicznej;

- cele nauczania realizowane przez zastosowanie gier i zabaw interakcyjnych

- etapy pracy dydaktycznej przy użyciu gier i zabaw interakcyjnych.

8. GRY I ZABAWY DYDAKTYCZNE

• Def. pojęć: rozrywka umysłowa, zagadka, zabawa

• Rodzaje rozrywek umysłowych;

• Rola gry i zabawy dydaktycznej w procesie kształcenia młodszych uczniów

• Struktura zagadki

• Fazy rozwiązywania zagadek i charakterystyka

• Czynności nauczyciela towarzyszące rozwiązywaniu zagadek

• Zastosowanie rozrywek umysłowych w nauczaniu początkowym

• Wybrane rodzaje rozrywek umysłowych (zagadek)

• Def. pojęć: gra, gra dydaktyczna.

• Zalety gier dydaktycznych

• Polska klasyfikacja gier dydaktycznych i ich charakterystyka.

9. METODA PROJEKTÓW

• Powstanie metody projektów ( gdzie i kiedy; podstawy filozoficzne)

• Definicja metody projektów (klasyczna i współczesna)

• Klasyfikacja projektów z uwzględnieniem różnych kryteriów (rodzaje kryteriów; omówienie poszczególnych rodzajów projektów - w odniesieniu do kryteriów podziału)

• Zadania nauczyciela w metodzie projektów.

• Zadania ucznia w metodzie projektów

• Etapy realizacji zadania metodą projektów/tabelka (omówienie).

• Walory dydaktyczne metody projektów.

• Walory wychowawcze metody projektów.

• Obszary zastosowania metody projektów.

10. TWÓRCZA WIZUALIZACJA

• Def. pojęcia „Twórcza wizualizacja”

• Cele stosowania treningu Twórczej wizualizacji; liczba uczestników treningu

• Schemat przebiegu treningu wizualizacji (poszczególne etapy/czas trwania, charakterystyka)

• Właściwe warunki przebiegu treningu Twórczej wizualizacji (unikanie określonych zakłóceń)

• Zalety treningu wizualizacji.

11. ASPEKT WYCHOWAWCZY W KSZTAŁCENIU

Praktyka pozytywna

Autokorekcja i hiperkorekcja

Uczenie przez modelowanie i imitację

12. METODA BAŚNIOWYCH SPOTKAŃ

- Rozwój zabawy u dzieci wg. J. Piageta – 3stadia (krótka charakterystyka-stadium rozwoju myślenia a rodzaj zabawy).

- Cechy baśni (krótka charakterystyka).

-Znaczenie baśni dla rozwoju dziecka (oddziaływanie na różne sfery rozwoju).

-Sytuacja rozwojowa ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim rozpoczynającego naukę szkolną (charakterystyka rozwoju psychicznego oraz sytuacji środowiskowej).

- Metoda Baśniowych Spotkań – miejsce w systematyce metod (do metod gier i zabaw dydaktycznych/bliska metody sytuacyjnej).

- Zasady pracy nauczyciela pracującego metodą Baśniowych Spotkań.

- Metoda Baśniowych Spotkań jako metoda postępowania pedagogicznego

- Etapy pracy metodą Baśniowych Spotkań (jakie etapy/ ich omówienie-cele;przebieg).

- Zasady służące tworzeniu programu korekcyjno – usprawniającego (na czym opiera się tworzenie programów - znaczenie diagnozy, profil rozwojowy dziecka/ucznia - dotyczący ogólnej i zadaniowej wrażliwości edukacyjnej ucznia.

- pojęcie „wrażliwość edukacyjna”/„stan wrażliwości”

13. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - TRENING KREATYWNOŚCI

Kreatywność i trening kreatywności- wyjaśnienie pojęć/def. wg. K. Szmidta, trzy główne procesy twórcze i odpowiadające im rodzaje twórczości oraz rodzaje myślenia, znaczenie rozgrzewki twórczej-jej cele (3.), charakterystyka i ćwiczenie: myślenia pytajnego (trzy główne zdolności składające się na to myślenie), kombinacyjnego i transformacyjnego (rodzaje przekształceń- ogólnie i szczegółowo; uwarunkowania powodzenia w operacjach przekształcania wyobrażeń). Wybrane metody i techniki heurystyczne/twórczego rozwiązywania problemów: techniki- „Burza mózgów” „wymuszonego dopasowania” oraz „technika analogii”; ćwiczenia praktyczne).

14. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - DRAMA W NAUCZANIU I WYCHOWANIU

Drama - wyjaśnienie pojęcia/istota dramy, drama a aktorstwo teatralne - różnice, cele nauczania i wychowania przez dramę, psychologiczno - pedagogiczne podstawy dramy: znaczenie wyobraźni, ekspresji twórczej i zabawy w rozwijaniu zdolności twórczych, uczestnicy dramy -wiek, wielkość grupy, wskazówki dla nauczyciela, przykładowa struktura sesji /lekcji dramy- etapy, techniki dramy, wybrane projekty zajęć dramowych - analiza

15. ZAKOŃCZENIE I PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

1. ZAJĘCIA ORGANIZACYJNE

- prezentacja tematyki zajęć, obowiązującej literatury, informacja o warunkach zaliczenia,

- ustalenie regulaminu pracy zdalnej

2. MAPY MYŚLI = MINDMAPPING

- prezentacja prowadzącego

- indywidualne mapy myśli studentów

3. METODY I TECHNIKI PAMIĘCIOWE

- prezentacja

- zastosowanie wybranych ćwiczeń

4. TECHNIKI C. FREINETA

- prezentacja prowadzącego

- praca indywidualna i zespołowa techniką swobodnego tekstu

5. „SZKOŁA SUPER” – eksperyment w szkolnictwie amerykańskim

- analiza artykułu na temat eksperymentu pedagogicznego „Szkoła Super”,

- dyskusja,

- analiza case study

6. METODY AKTYWIZUJĄCE

- prezentacja prowadzącego

- zastosowanie w praktyce metody kuli śniegowej oraz "Myślących kapeluszy" przy wykorzystaniu możliwości aplikacji Teams

- dyskusja na temat propozycji zastosowania wybranych technik

7. GRY I ZABAWY INTERAKCYJNE

- prezentacja prowadzącego

- wykorzystanie wybranych zabaw i gier w ramach możliwości aplikacji Teams

8. GRY I ZABAWY DYDAKTYCZNE

- prezentacja prowadzącego

- przygotowanie wybranych gier i zabaw (zagadek)

9. METODA PROJEKTÓW

- prezentacja

- analiza przykładowych projektów i scenariuszy zajęć z wykorzystaniem metody projektów

10. TWÓRCZA WIZUALIZACJA

- zastosowanie Treningu wizualizacji w praktyce (przykładowe ćwiczenia do poszczególnych etapów

11. ASPEKT WYCHOWAWCZY W KSZTAŁCENIU

- praktyka pozytywna przykłady/analiza/ćwiczenia praktyczne)

- autokorekcja i hiperkorekcja przykłady/ analiza/ćwiczenia praktyczne)

- uczenie przez modelowanie i imitację przykłady + analiza/ ćwiczenia praktyczne)

12. METODA BAŚNIOWYCH SPOTKAŃ

- prezentacja

- analiza przykładowych scenariuszy zajęć

- przykłady ćwiczeń z zakresu: doświadczeń matematycznych, komunikacyjno-słownikowych, sprawności psychomotorycznej, wrażliwości emocjonalno-motywacyjnej,

- przykłady bajek i wierszy do wykorzystania podczas pisania scenariuszy,

- praca w zespołach nad ustaleniem: tematu scenariusza, celów dydaktycznych / wychowawczych / rewalidacyjnych, doboru ćwiczeń dla ucznia,

13. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - TRENING KREATYWNOŚCI

- prezentacja

- ćwiczenia w ramach poszczególnych elementów treningu

14. METODY ROZWIJAJĄCE ZDOLNOŚCI TWÓRCZE - DRAMA W NAUCZANIU I WYCHOWANIU

- prezentacja

- przykłady scenariuszy dramowych - analiza

15. ZAKOŃCZENIE I PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

- autoprezentacje studentów

- ewaluacja

- napisanie i zaliczenie kolokwiów (przewidywane 2- 3 kolokwia w semestrze)

- wykonanie trzech prac zaliczeniowych, każda z nich na ocenę:

- mapa myśli (na dowolny temat) - praca indywidualna

- konspekt projektu edukacyjnego (praca grupowa)

- scenariusz indywidualnych zajęć korekcyjno-usprawniających prowadzonych metodą Baśniowych spotkań (praca grupowa)

- wykonywanie ćwiczeń praktycznych do realizowanych tematów oraz przesłanie w wyznaczonym terminie trzech, wybranych ćwiczeń praktycznych (spośród wykonanych przez studenta do realizowanych tematów).

gr. ćwiczeniowa II ZU/PC-5