Literatura dla dzieci z elementami biblioterapii [10-4S-LBD1] Semestr letni dla niestacjonarnych 2019/2020
Ćwiczenia, grupa nr 1

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

Adamczykowa Z., Literatura dziecięca. Funkcje – Kategorie – Gatunki, Warszawa 2004.

Baluch A., Archetypy literatury dziecięcej, Wrocław 1993.

Baluch A., Ceremonie literackie, a więc obrazy, zabawy i wzorce w literaturze dla dzieci, Kraków 1998.

Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, Warszawa 2010.

Brett D., Opowiadania dla twojego dziecka. Koją, leczą, rozwiązują problemy, Gdańsk 1998.

Cichoń-Piasecka M., Baśń w kulturze, terapii i wychowaniu, [w:] Baśń w terapii i wychowaniu, red. Sz. Kawalla, E. Lewandowska-Tarasiuk, J.W. Sienkiewicz, Warszawa 2012.

Cieślikowski J., Literatura osobna, Warszawa 1985.

Molicka M., Bajkoterapia, Poznań 1999.

Papuzińska J., Dziecko w świecie emocji literackich, Warszawa 1996.

Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1987.

Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka, G. Leszczyński, Wrocław 2002.

Tyszkowa M., Baśń i jej recepcja z punktu widzenia psychologii rozwojowej, „Psychologia Wychowawcza”1978, nr 4.

Ziółkowska-Sobecka M., Hans Christian Andersen. Portrety autorów lektur szkolnych, Warszawa 2001.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Baśń i dziecko, red. H. Skrobiszewska, Warszawa 1978.

Cichoń-Piasecka Małgorzata, Baśnioterapia w rehabilitacji dzieci upośledzonych umysłowo, „Szkoła Specjalna”, 2005, nr 1.

Cieślikowski J., Antologia poezji dziecięcej, Wrocław 1980.

Sto lat baśni polskiej, red. G. Leszczyński, Warszawa 1995.

Szeliga K., Bajkoterapia, czyli jak z Guziołkiem tworzyć i wykorzystywać bajki i opowiadania w biblioterapii oraz rozwoju aktywności twórczej dziecka, Kraków 2008.

Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, Wrocław 2000

Literatura dla dzieci - "literatura osobna" lub "literatura czwarta" Miejsce literatury dla młodego odbiorcy w literaturze ogólnej. Początki literatury dla dzieci. Problemy dydaktyzmu i artyzmu. Związki z pedagogiką i psychologią. Obrazy dziecka i dzieciństwa w utworach różnych autorów. Zadania literatury dla dzieci. Cechy tekstu literackiego dla dzieci. Dzieło literackie jako swoisty typ wypowiedzi. Kategorie i gatunki w "literaturze osobnej". Inicjacje czytelnicze i rozwój zainteresowania dziecka książką. Specyfika odbioru literatury przez dziecięcego czytelnika. Kategoria komizmu i tragizmu, piękna i brzydoty. Magiczność, symboliczność, fantazja jako naturalna potrzeba dziecka. Archetypy literatury dziecięcej. Arcydzieła literatury dziecięcej jako przygotowanie do odbioru literatury wysokiej i rozumienia kultury.

Przegląd podstawowych form gatunkowych w literaturze dla dzieci. Powiastka dydaktyczna, bajka, baśń ludowa i literacka. Rola baśni w życiu dziecka. Baśń z perspektywy psychologii rozwojowej.

Baśń jako model świata. Poszukiwanie tożsamości i oswajanie lęków w baśni. Psychoterapeutyczna moc baśni. Analiza wybranych baśni pod kątem możliwości wykorzystania ich w terapii.

Lęki u dzieci. Dziecięce strategie radzenia sobie z lękiem. Bajka terapeutyczna, jej rodzaje i sposoby terapeutycznego oddziaływania na dziecko. Przykłady bajek terapeutycznych możliwych do wykorzystania w sytuacjach trudnych.

Poszukiwania nowych środków wyrazu we współczesnej prozie i poezji dla dzieci. Wiersze dla dzieci inspirowane folklorem dziecięcym. Paidialność jako podstawowa kategoria wiersza dziecięcego. Oblicza i funkcje komizmu w wierszach dla dzieci. Tradycja i awangardowość, czyli od M. Konopnickiej do D. Wawiłow. Znaczenie twórczości J. Tuwima, J. Brzechwy, K. Makuszyńskiego w polskiej poezji dla dzieci.

Pisemne kolokwium zaliczeniowe.

Metody podające, problemowe, aktywizujące, samodzielna praca studenta z tekstem.

W okresie zawieszenia zajęć z powodu ogłoszonego stanu epidemicznego kontakt ze studentami będzie odbywał się drogą mailową za pośrednictwem poczty w domenie aps.edu.pl

Prowadzący będzie podawał zagadnienia i literaturę do kolejnych zaplanowanych zajęć przez pocztę USOSweb. Sprawdzenie opanowania treści przedmiotu odbędzie się na podstawie pracy semestralnej ( zob.Metody i kryteria oceniania - Informacje wspólne dla wszystkich grup).

Studenci są proszeni o składanie zamówień na skany materiałów drogą elektroniczną do biblioteki APS na adres: bibl@aps.edu.pl

METODY POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

Kolokwium pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności kognitywne z obszarów:

Wiedza (przykładowe zagadnienia) :

Wymień autorów XIX-wiecznej (lub XX-wiecznej) polskiej i obcej literatury dziecięcej.

Podaj przykłady tekstów reprezentujących różne odmiany dydaktyzmu w literaturze dla dzieci.

Przedstaw zwięźle treść wybranego utworu z kanonu lektur szkolnych (lub zaliczanego do obszaru klasyki literatury dziecięcej).

Podaj definicję literatury dla dzieci, zakreśl jej obszary, zdefiniuj pojęcie dydaktyzmu, scharakteryzuj powiastkę dydaktyczną, baśń magiczną, bajkę terapeutyczną.

W jaki sposób zmieniające się poglądy na dziecko i dzieciństwo wpływały w różnych okresach na kształt literatury dla dzieci?

Jak rozumiesz rolę literatury w wychowaniu i terapii?

Jak oceniasz potrzebę baśni w życiu dziecka?

Umiejętności:

Ocena na podstawie pisemnego kolokwium zaliczeniowego, sprawdzającego umiejętność zastosowania wiedzy z przedmiotu w konkretnych sytuacjach edukacyjnych, np.:

Wymień teksty literackie opisujące problemy dzieciństwa (np. dysfunkcyjna rodzina, odrzucenie przez grupę rówieśniczą, niski poziom samooceny, sieroctwo, adopcja).

W jakich sytuacjach dydaktycznych wykorzystasz bajkę relaksacyjną, a w jakich bajkę edukacyjną lub psychoterapeutyczną? Podaj przykłady takich bajek.

Wyjaśnij metaforyczny sens wybranej baśni.

Czy baśń magiczna służy wychowaniu? Uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do wybranych przykładów.

Na czym polega terapeutyczna wartość baśni?

Kompetencje społeczne:

Ocena na podstawie dyskursu prowadzonego podczas zajęć akademickich oraz odpowiedzi na ustnym kolokwium zaliczeniowym

Ocena na podstawie dyskursu prowadzonego podczas zajęć akademickich oraz obserwacji postaw społecznych studenta

warunek

W czasie ogłoszonego stanu epidemii kontakt z prowadzącym zajęcia będzie się odbywał przez pocztę USOSweb.

Student zalicza przedmiot na podstawie obecności na zajęciach, aktywności na zajęciach oraz pisemnej pracy na jeden z podanych tematów:

1. Literatura dla dzieci w procesie wychowania i terapii.

2. Obrazy dziecka i dzieciństwa w literaturze dziecięcej różnych epok.

3. Znaczenie i wartości baśni w życiu dziecka.

Prace studenckie(eseje) będą oceniane wg. następujących kryteriów: 1. zgodność pracy z tematem; 2. Zakres przedstawionych treści;3. Poprawność merytoryczna pracy;4. Odwołania do literatury przedmiotu; 5. Poprawność językowa, stylistyczna i ortograficzna; 6. Oryginalność ujęcia tematu.