Różnice międzykulturowe

Wiedza

Posiada ogólną wiedzę o kulturze, płaszczyznach jej przejawiania się i różnych typach kultury.

Zna historię przełamywania europejskiego etnocentryzmu i odkrywania „Innego”. Rozumie zasadę relatywizmu kulturowego: poznawczego i etycznego. Zna europejską historię tolerancji religijnej i kulturowej.

Zna psychologiczną i kulturową genezę, a także naturę stereotypów i uprzedzeń oraz metody ich zwalczania. Rozumie rolę mediów w generowaniu i podtrzymywaniu stereotypów.

Rozumie tendencyjność postrzegania międzygrupowego i jego rolę w konfliktach międzykulturowych.

Zna pojęcie i zakres „ukrytej kultury” (zasady proksemiki, zarządzania czasem itd.), rozróżnia kultury niskiego i wysokiego kontekstu.

Zna wpływ komunikacji niewerbalnej i werbalnej na nieporozumienia międzykulturowe.

Zna podstawowe linie podziałów aksjologicznych w świecie kultur (Światowy Sondaż Wartości, badania Schwartza).

Zna podstawowe typologie wymiarów kultury według Hofstede, Trompenaarsa, projektu Globe. Rozumie fenomen orientalizmu i okcydentalizmu oraz cele studiów postkolonialnych.

Wie co się dzieje z kulturami i tożsamościami kulturowymi w warunkach globalizacji i wielokulturowości (glokalizacja kultur, tożsamości hybrydowe, transnarodowe).

Zna wizerunek „obcego” w polskiej kulturze ludowej. Zna i rozumie stosunek Polaków do innych narodów i imigrantów. Zna i rozumie fenomen paniki moralnej wokół uchodźców. Zna wizerunek Polaków w oczach innych narodów (Arabów, Brytyjczyków, Niemców i Rosjan).

Umiejętności

Potrafi prawidłowo rozpoznawać i interpretować różnice międzykulturowe oraz diagnozować źródła nieporozumień międzykulturowych.

Kompetencje społeczne

Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności.

Wykład:

Kultura jako źródło różnic. Odmienność kulturowa dawniej i dziś.

Wzory spotkania z Innym. Stopniowe odkrywanie Innego i narodziny antropologii. My i Oni: grupowość i kategoryzacja społeczna.

Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy. Szok kulturowy.

Etnocentryzm, stereotypy i uprzedzenia.

Tożsamość etniczna i narodowa.

Komunikacja międzykulturowa werbalna i niewerbalna

Kultury niskiego i wysokiego kontekstu.

Psychologiczne wymiary kultury: „Wielka piątka” typów kultury Geerta Hofstede; siedem wymiarów kultury Fonsa Trompenaarsa; dziewięć wymiarów projektu GLOBE.

Schwartza kulturowa mapa świata.

Przemiany w systemach wartości (Światowy Sondaż Wartości).

Różnorodność kulturowa źródłem konfliktów.

Koncepcja zderzenia cywilizacji i sąd nad teorią Huntingtona

Orientalizm, okcydentalizm i teoria postkolonialna.

Tolerancja: filozoficzne meandry, kulturowe paradoksy.

Cwiczenia:

Swoi i obcy. Wielokulturowość dawniej i dziś

Podbój Ameryki i problem „innego”

Rekonstrukcja obrazu „obcego” w kulturze ludowej

Inny jako wyzwanie dla antropologa i socjologa

Kultura grup mniejszościowych i marginalnych

Polityka wobec różnicy: wizerunki imigrantów w Polsce i polska polityka integracyjna

Europejczycy: tożsamość narodowa i stereotypy

Obcy jako zwierciadło

Ukryta kultura: czytanie z kontekstu

Przykłady różnic kulturowych.

Przykłady konfliktów wartości.

Amerykanie i Europejczycy: problemy komunikacyjne

Obcy swoi: polscy Żydzi.

Antysemityzm bez Żydów.

Afryka w badaniach postkolonialnych

Sposób pomiaru:

Wykład - egzamin pisemny

Ćwiczenia - przygotowanie prezentacji multimedialnej do wybranego tematu, udział w dyskusji, aktywna praca w grupach, kolokwium zaliczeniowe.

Literatura obowiązkowa:

• Boski Paweł, 2009, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, Wyd. PWN, Warszawa.

• Trompenaars Fons, Charles Hampden-Turner, 2002, Siedem wymiarów kultury, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.

• Mikułowski Pomorski Jerzy, 2003, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.

• F. Price Wiliam, H. Crapo Richard, 2003, Psychologia w badaniach międzykulturowych. Czy ludzie wszędzie są tacy sami? GWP, Gdańsk.

• Marcjanik Małgorzata (red.), 2007, Grzeczność na krańcach świata, Wydawnictwa akademickie i profesjonalne, Warszawa.

Literatura uzupełniająca:

• Benedyktowicz Zbigniew, Portrety „obcego”, 2000, Wyd. Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków.

• Kapuściński Ryszard, 2008, Podróże z Herodotem, BGW, Warszawa.

• Hall Edward, 1987, Bezgłośny język, PIW, Warszawa.

• Hall Edward, 2003, Ukryty wymiar, PIW, Warszawa.

• Matsumoto David, Linda Juang, 2007, Psychologia międzykulturowa, GWP, Gdańsk.