Wprowadzenie do wiedzy o kulturze

SPOSOBY POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

WIEDZA

ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu ustnego.

UMIEJĘTNOŚCI

ocena umiejętności na podstawie odpowiedzi na pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu ustnego.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

ocena kompetencji na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć; ze względu na wykładowy charakter zajęć ocena może być dokonana jedynie w sposób cząstkowy.

Przedmiot obejmuje zagadnienia związane z problematyką pedagogiki kultury wymagające pogłębionych studiów. Stąd istotny jest nakład pracy własnej studenta obejmującej nawet 90 godzi lektur i studiów. Oraz dług czas przygotowywania do egzaminu sięgający 30 godzin pracy.

1) Pojęcie kultura. Kultura – wieloznaczność pojęcia

Hermeneutyczna refleksja nad pojęciem kultury – rzymski rodowód pojęcia

Integracja całokształtu praktyk życiowych wokół działalności rolniczej jako źródło generalizacji pojęcia „uprawa” na całość sposobu życia

Sposób życia Rzymian we wczesnym okresie rozwoju ich społeczeństwa (okres panowania królów i wczesnej republiki) jako decydujący dla ukształtowania właściwego rzymianom holistycznego rozumienia sposobu życia i jego pojęciowych ujęć znajdujących odbicie w pojęciach takich jak kultura, moralność, cnota(virtus) itd. Intuicyjne pojęcie kultury. Kultura, cywilizacja, Kultura jako „uprawa” rzymski rodowód pojęcia i jego konsekwencje.

Kultura –pojecie o rodowodzie wiejskim, miejski rodowód pojęcia cywilizacja. konsekwencje semantyczne. Grecka refleksja oparta na wyraźnych opozycjach pojęciowych. Kultura a paideia

2) Kultura jako pojęcie krytyczne.

Zagadnienie historii pojęcia kultura różne znaczenia i konteksty.

Źródła rozwoju wiedzy o kulturze zmiana kulturowa (kryzys kultury) jako stan sprzyjający refleksji o kulturze i praktycznej działalności. Pojęcie kultury - nieunikniona wieloznaczność – tradycjonalistyczne, humanistyczne i filozoficzno-naukowe rozumienie kultury. Wartościujące i opisowe ujęcia kultury .Kultura jako wymiar tradycji - kontynuacja określonego kształtu służby wartościom. Humanitas i humanizm jako sposoby refleksji nad kulturą. Wpływy greckie jako zderzenie z obcym „wzorem kultury” Kwestia „wzorów kultury”

3). Definiowanie kultury.

Kultura jako kultura duchowa i kultura jako styl życia Działy kultury - klasyfikacje. Wielowymiarowość refleksji nad kulturą, kultura i kultury, subkultury. Kultura obiektywna i kultura subiektywna. Kategorie kultury obiektywnej i subiektywnej. Problem ich stosowalności. Świadome i nieświadome w kulturze. Człowiek jako wytwór i jako krytyk kultury. Granice autokulturacji. Determinizm a konstruktywizm

5). Kultura jako swoisty byt.

Kultura – Natura. Kultura a natura. Kultura wobec natury. Kultura jako trzeci świat (świat wartości, obok świata faktów i świata przeżyć). Kulturalizm, naturalizm, dualizm.

6). Elitaryzm i egalitaryzm w kulturze

Spór źródła twórczości kulturalnej. Elity i masy. Spór o kulturę masową.

7). Dynamika rozwoju kultury

Tradycja, twórczość i proces rozwoju kultur.„Tragedia kultury”. Produktywizm, rozrost, specjalizacja. Toksyczność kultury. Degeneracja i barbarzyństwo .Fazy rozwoju kultur. Odczarowania. Kultura a cywilizacja. Dekadencja i imperializm jako objawy przejścia od kultury do cywilizacji.

8.) Zróżnicowanie kulturowe

Kultura, subkultura, kultura plemienna, kultura narodowa, kultura dominująca, kultura podporządkowana Zróżnicowania kultur. Jedność, homologia czy różnorodność. Nieprzekładalność kultur. Zderzenie kultur. Równość czy nierówność kultur.

9). Akulturacja. Kultura i przemoc.

Akulturacja jako zjawisko związane z rozwojem kultury. Wymuszenie i dobrowolność. Rodzaje przemocy. Narzucanie kultury z zewnątrz i upadek kultury pod wpływem z zewnątrz .Romanizacja, chrystianizacja, polonizacja, germanizacja, rusyfikacja, sowietyzacja, amerykanizacja. Akulturacja w wymiarze wewnętrznym. Dominacja kulturowa jako warunek jedności społeczeństwa. Relacje kultury dominującej i kultur podporządkowanych. Szkoła jako narzędzie akulturacji.

10). Kultura a rozwój cywilizacyjny

Kultura jedno i dwuwarstwowa Media w rozwoju kultury Rozwój mediów jako czynnik zmiany kulturowej.

11). Międzygeneracyjny przekaz kulturowy.

Rola międzygeneracyjnego przekazu w kulturze tradycyjnej. Koncepcja przekazu postfiguratywnego, kofiguratywnego i prefiguratywnego. Cywilizacyjne uwarunkowania przemian i ich możliwy zakres.

12). Kultura popularna. Kultura a „komercja” i konsumpcjonizm

Kultura popularna treść pojęcia, ambiwalencja znaczeń. „Komercja” jako zjawisko traktowania kultury jako towaru. Komercjalizacja kultury. Efekty komercjalizacji – produkty komercyjne. Efekt wspólnego pastwiska. Demoralizacja odbiorcy. Konsumpcjonizm jako zjawisko związane z przejściem gospodarki kapitalistycznej od ekonomii producenta do ekonomii konsumenta. Konsumpcjonizm jako styl życia. Bierność i podatność na manipulacje jako konstytutywne elementy „kultury konsumpcyjnej”. Teoria „potlaczu” jako próba wyjaśnienia konsumpcjonizmu jako zjawiska kulturowego.

13). Kultura ludowa Twórczość nieprofesjonalna.

Kultura ludowa - cechy zjawiska. Wartości kultury ludowej. Folklor. Kultura ludowa a twórczość nieprofesjonalna. Podstawowe różnice.

Twórczość nieprofesjonalna - margines czy droga rozwoju kultury.

Twórczość nieprofesjonalna a animacja społeczno – kulturowa.

14) . Kultura narodowa.

Kultura narodowa jako dynamiczna całość zdolna do rozwoju w czasie historycznym i podejmowania wyzwań. Wspólnota języka i doświadczeń historycznych jako naturalne ramy inkulturacji jednostki i droga ku wartościom uniwersalnym. Kultura narodowa z perspektywy konstrukcjonizmu kulturowego. Walka o hegemonię w kulturze narodowej

15). Kultura globalna

Czym jest globalizacja w sferze kultur. Czy jest możliwa kultura globalna?

J.Clément, O kulturze, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010;

F. Inglis, Kultura, Wyd.Sic!, Warszawa 2007;

C. Jencks, Kultura, Poznań 1995;

R. Konersmann, Filozofia Kultury. Wprowadzenie, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009;

A. Kłoskowska, Kultura masowa, (dowolne wyd.);

M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, (dowolne wyd.);

A.L. Kroeber, Istota kultury, (dowolne wyd.);

R. Scruton, Kultura jest ważna, Wiara i uczucie w osaczonym świecie, , wyd. Zysk i ska, Poznań2010

Wojciech Józef Burszta, Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, PIW, 2008