Rodzinne i instytucjonalne formy wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem

Sposób pomiaru efektów uczenia się:

Wiedza:

1. Rozmowa

2. Praca indywidualna i grupowa - wykonywanie ćwiczeń

3. Przygotowanie refleksji pisemnej z wybranej tematycznie literatury

3. Kolokwium końcowe pisemne

Wiedza:

Ocena wiedzy na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Ocena wykonania prac cząstkowych

3. Obecność i aktywność na poszczególnych zajęciach (liczba – suma aktywności w trakcie wszystkich zajęć), - suma nieobecności w trakcie zajęć

4. Ocena pracy pisemnej - refleksji

5. Wynik kolokwium pisemnego

Umiejętności

Ocena umiejętności na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Przygotowanie refleksji

3. Sposób wykonywania zadań w grupach w trakcie zajęć online (zaangażowanie, przygotowanie merytoryczne)

Kompetencje społeczne

Ocena kompetencji społecznych na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Współpraca w grupie w trakcie przygotowywania zadań związanych z przedmiotem

Zaliczenia końcowe – w formie naocznej bądź zdalnej – w zależności od rozwoju sytuacji epidemicznej związanej z pandemią COVID-19.

TREŚCI PROGRAMOWE

1. Rodzina i jej znaczenie.

2. Funkcjonowanie współczesnej rodziny.

3. Wybrane formy wsparcia rodzin z dziećmi.

4. Działania pracowników socjalnych podejmowane na rzecz zapobiegania zjawisku wykluczenia społecznego dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych.

5. Praca socjalna z rodziną ryzyka.

6. Zwiększenie intensywności pracy socjalnej.

7. Nowe tendencje w dziedzinie opieki instytucjonalnej w Polsce na tle rozwiązań europejskich.

8. Zmiany w zakresie organizacji form opieki nad dzieckiem osieroconym po roku 1989.

9. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego.

10. Wybrane techniki pracy z rodzinami z problemami opiekuńczo-wychowawczymi.

11. Asystentura rodzinna – profesjonalne wsparcie rodzin problemowych.

12. Kuratela rodzinna.

13. Zagadnienie i uwarunkowania sieroctwa.

14. Obraz dziecka przebywającego w opiece zastępczej - charakterystyka dziecka sierocego.

15. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza rodzinna.

16. Sytuacja społeczna dziecka w opiece zastępczej.

17. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza instytucjonalna.

18. Indywidualne plany pracy w warunkach pieczy zastępczej instytucjonalnej.

19. Dokumentacja wychowanka placówki opiekuńczo-wychowawczej.

20. Wybrane metody, techniki i narzędzia wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem.

21. Praca z rodziną dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo – wychowawczej.

22. Usamodzielnianie wychowanków pieczy zastępczej.

Literatura proponowana:

•Kaczmarek M.; Dekada przekształceń domów dziecka Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2010/1

•Lisowska E., Wypalenie zawodowe czy wyczerpanie – zmęczenie pracą wychowawców w domach dziecka, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.

•Polkowski T.; Metody przekształceń domów dziecka w świetle założeń reformy systemu wsparcia rodziny (Doświadczenia Towarzystwa „Nasz Dom”);

[w:] www.towarzystwonaszdom.pl (zakładka: publikacje „Nasz Dom”)

•Sędzicki M., Przyczyny umieszczania dzieci w placówkach socjalizacyjnych w dobie zmian systemowych, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.

•Sędzicki M., Domy dziecka w polskiej tradycji opieki nad dzieckiem osieroconym, str. 77, [w:] Sędzicki M., (red.) Pomoc w praktyce. O różnych wymiarach wsparcia, Warszawa 2014.

•Sędzicki M., System opieki nad rodziną i dzieckiem – badania w obszarze sieroctwa, www.towarzystwonaszdom.pl/files/.../115-20081128124038-1.doc

•Wszołek J.; Ocena domów dziecka; Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze; Nr 4; 2011.

Nakład pracy studenta

(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = 25-30 godzin aktywności):

Godziny kontaktowe

- wykłady: 15 godzin.

- ćwiczenia/warsztaty: 15 godzin.

Przygotowanie do poszczególnych zajęć (lektury, kwerendy) - 15 godzin.

Przygotowanie zadań praktycznych, prezentacji, symulacji – 15 godzin.

Przygotowanie do zaliczenia/egzaminu końcowego - 5 godzin.

Łączna liczba godzin aktywności - 65 godzin

Liczba punktów ECTS – 2.

Sposób pomiaru efektów uczenia się:

wiedza

- liczba punktów uzyskanych podczas pisemnego testu zaliczeniowego

- ocena poziomu merytorycznego przygotowanej prezentacji multimedialnej lub pracy na wybrany temat

umiejętności

- ocena umiejętności posługiwania się aktami prawnymi na podstawie analizowanych przykładowych sytuacji

- ocena poziomu merytorycznego udziału w aktywnościach realizowanych podczas ćwiczeń,

- weryfikacja jakości i kompleksowości rozwiązań zagadnień problemowych;

- ocena jakości merytorycznej przygotowanej prezentacji multimedialnej lub pracy na wybrany temat.

kompetencje społeczne:

- ocena zaangażowania w uczestniczenie w dyskursie prowadzonym podczas zajęć;

- ocena zaangażowania w prace grupowe realizowane podczas zajęć.

1. Wsparcie przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej - rola sądu i innych organów państwowych

2. Wspieranie rodziny z trudnościami w realizacji funkcji opiekuńczo - wychowawczych: asystent rodziny, placówka wsparcia dziennego, rodzina wspierająca

3. Wspieranie rodziny w ramach pieczy zastępczej (cel pieczy zastępczej, zasady umieszczania dziecka w pieczy zastępczej, rodzaje i formy pieczy zastępczej, pomoc w usamodzielnianiu osób opuszczających pieczę zastępczą)

4. Realizacja kontaktów dziecka przebywającego w pieczy zastępczej z rodzicami i innymi członkami rodziny oraz osobami bliskimi

5. Obowiązek alimentacyjny rodziców na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej (instytucji pieczy zastępczej oraz kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie)

6. Wspierająca rola szkoły i poradni psychologiczno - pedagogicznej

7. Wspieranie rodziny doświadczającej przemocy

8. Wsparcie w przypadku małoletniego rodzicielstwa

9. Wsparcie osób z niepełnosprawnościami

10. Wsparcie w sytuacji uzależnienia członka rodziny

11. Wsparcie finansowe rodzin

Literatura podstawowa:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2020, poz. 1359.

2. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. 2022, poz. 447.

3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Dz.U. 2021, poz.1249.

4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Dz.U. 2021, poz. 1119, z późn. zm.

5. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz.U. 2021, poz. 2269 z późn. zm.

6. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz.U. 2022, poz. 1205.

7. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, Dz.U. 2022, poz. 615.

8. Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, Dz.U. 2022, poz. 1577.

Literatura uzupełniająca:

1. Domaradzki P., Krzyszkowski J., Wsparcie dziecka w rodzinie i pieczy zastępczej. Ujęcie praktyczne, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 2016.

2. M. Bidzan, Nastoletnie rodzicielstwo. Perspektywa psychologiczna, Wyd. Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.

3. A. Regulska, Rodzina i piecza zastępcza nad dzieckiem w perspektywie zasady pomocniczości. Analiza dyskursu retoryki politycznej, Wyd. UKSW, Warszawa 2019.

4. M. Lubińska - Bogacka, Stosowanie przemocy wobec dziecka: przyczyny, skutki, diagnozowanie i profilaktyka, Wyd. Petrus, Kraków 2019.

Metody kształcenia:

wykład:

- wykład

- prezentacja multimedialna

warsztat:

- prezentacja multimedialna lub praca

- praca w grupach

- rozwiązywanie zagadnień problemowych

- dyskusja dydaktyczna

Nakład pracy studenta (przy założeniu, że 1 ECTS odpowiada 25 - 30 godzinom aktywności studenta)

30 godzin kontaktowych (15 godz. wykład/15 godz. warsztat)

30 godzin - zapoznanie się z literaturą i aktami prawnymi

10 godzin - przygotowanie się do zajęć warsztatowych

10 godzin - przygotowanie pracy zaliczeniowej

20 godzin - przygotowanie się do zaliczenia w formie testu

Sumaryczna liczba godzin 100, co stanowi 4 ECTS

Sposób pomiaru efektów uczenia się:

Wiedza:

1. Rozmowa

2. Praca indywidualna i grupowa - wykonywanie ćwiczeń

3. Przygotowanie refleksji pisemnej z wybranej tematycznie literatury

3. Kolokwium końcowe pisemne

Wiedza:

Ocena wiedzy na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Ocena wykonania prac cząstkowych

3. Obecność i aktywność na poszczególnych zajęciach (liczba – suma aktywności w trakcie wszystkich zajęć), - suma nieobecności w trakcie zajęć

4. Ocena pracy pisemnej - refleksji

5. Wynik kolokwium pisemnego

Umiejętności

Ocena umiejętności na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Przygotowanie refleksji

3. Sposób wykonywania zadań w grupach w trakcie zajęć online (zaangażowanie, przygotowanie merytoryczne)

Kompetencje społeczne

Ocena kompetencji społecznych na podstawie:

1. Udział w aktywnościach realizowanych podczas zajęć

2. Współpraca w grupie w trakcie przygotowywania zadań związanych z przedmiotem

TREŚCI PROGRAMOWE

1. Rodzina i jej znaczenie.

2. Funkcjonowanie współczesnej rodziny.

3. Wybrane formy wsparcia rodzin z dziećmi.

4. Działania pracowników socjalnych podejmowane na rzecz zapobiegania zjawisku wykluczenia społecznego dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych.

5. Praca socjalna z rodziną ryzyka.

6. Zwiększenie intensywności pracy socjalnej.

7. Nowe tendencje w dziedzinie opieki instytucjonalnej w Polsce na tle rozwiązań europejskich.

8. Zmiany w zakresie organizacji form opieki nad dzieckiem osieroconym po roku 1989.

9. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego.

10. Wybrane techniki pracy z rodzinami z problemami opiekuńczo-wychowawczymi.

11. Asystentura rodzinna – profesjonalne wsparcie rodzin problemowych.

12. Kuratela rodzinna.

13. Zagadnienie i uwarunkowania sieroctwa.

14. Obraz dziecka przebywającego w opiece zastępczej - charakterystyka dziecka sierocego.

15. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza rodzinna.

16. Sytuacja społeczna dziecka w opiece zastępczej.

17. Organizacja pomocy i opieki w ramach zreformowanego systemu wsparcia wobec rodziny dysfunkcyjnej i dziecka sierocego – piecza zastępcza instytucjonalna.

18. Indywidualne plany pracy w warunkach pieczy zastępczej instytucjonalnej.

19. Dokumentacja wychowanka placówki opiekuńczo-wychowawczej.

20. Wybrane metody, techniki i narzędzia wsparcia rodziny i opieki nad dzieckiem.

21. Praca z rodziną dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo – wychowawczej.

22. Usamodzielnianie wychowanków pieczy zastępczej.

Literatura proponowana:

•Kaczmarek M.; Dekada przekształceń domów dziecka Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 2010/1

•Lisowska E., Wypalenie zawodowe czy wyczerpanie – zmęczenie pracą wychowawców w domach dziecka, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.

•Polkowski T.; Metody przekształceń domów dziecka w świetle założeń reformy systemu wsparcia rodziny (Doświadczenia Towarzystwa „Nasz Dom”);

[w:] www.towarzystwonaszdom.pl (zakładka: publikacje „Nasz Dom”)

•Sędzicki M., Przyczyny umieszczania dzieci w placówkach socjalizacyjnych w dobie zmian systemowych, [w:] System opieki i pomocy. Założenia a rzeczywistość; Stojecka – Zuber R.; Róg A. (red.) Tarnobrzeg 2009.

•Sędzicki M., Domy dziecka w polskiej tradycji opieki nad dzieckiem osieroconym, str. 77, [w:] Sędzicki M., (red.) Pomoc w praktyce. O różnych wymiarach wsparcia, Warszawa 2014.

•Sędzicki M., System opieki nad rodziną i dzieckiem – badania w obszarze sieroctwa, www.towarzystwonaszdom.pl/files/.../115-20081128124038-1.doc

•Wszołek J.; Ocena domów dziecka; Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze; Nr 4; 2011.

Opis metod kształcenia:

Wykład:

Pogadanka, prezentacja, dyskusja, praca z tekstem

Ćwiczenia/laboratorium/warsztaty:

Praca z tekstem, dyskusja kierowana, prezentacja, analiza przypadków, refleksja krytyczna nt. literatury, hospitacja w terenie

Nakład pracy studenta

(z zachowaniem zasady, że 1 ECTS = ok 25 godzin aktywności):

Godziny kontaktowe

- wykłady: 15 godzin.

- ćwiczenia/warsztaty: 15 godzin.

Przygotowanie do poszczególnych zajęć (lektury, kwerendy) - 25 godzin.

Przygotowanie zadań praktycznych, prezentacji, symulacji – 15 godzin

Lektura i przygotowanie pisemnej refleksji - 15.

Przygotowanie do zaliczenia końcowego - 10 godzin.

Łączna liczba godzin aktywności - 95 godzin

Liczba punktów ECTS – 4.