Podstawy pedagogiki

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć d prowadzonych metodą debaty,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

- Celowość procesu wychowania. Wartości a cele wychowania (relacje).

Cele ostateczne (finalne), pośrednie a cele konkretne i zadania wychowania.

- Społeczne i indywidualne funkcje wychowania .

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego.Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego.Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991;

lub: Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 1994

Gołębniak D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2, Warszawa 2004. s. 98-116

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika, podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015, s.155-176.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I.

Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004, s. 68-92.

K. Rubacha, Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin,w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz1. Warszawa 2003, s. 18 – 33.

Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004 s. 270-290.

Śliwerski B., Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie. W: B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki, Warszawa 2011, s. 215-224

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza Metoda Marii Montessori 173-194 ; Zakład wychowawczy Aleksandra Neilla s. 216-239; Postawa pedagogiczna Janusza Korczaka s. 240-272.

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

UZUPEŁNIAJĄCA:

Biała księga. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa. Warszawa 1995

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997

Bińczycka J. (red.), Bici biją, Warszawa 2002

Bruhlmeier A., Kształcenie człowieka, 27 kamyczków jednej mozaiki, Kraków 2011, s 75-79

Edukacja domowa w Polsce, Teoria i praktyka, M, Zakrzewska, P. Zakrzewski (red), Warszawa 2009

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 - 62

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Melosik Z.: Edukacja globalna: nadzieje i kontrowersje. W: H. Kwiatkowska, Ewolucja tożsamości pedagogiki. Warszawa 1994, s. 165 – 175 lub: T. Jaworska, R. Leppert: Wprowadzenie do pedagogiki. Kraków 1998, s. 53 – 64.

Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość, edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998

Obuchowska I., Kochać i rozumieć, Poznań 1996.

Sławiński S. , Spór o wychowanie w posłuszeństwie, Warszawa 1991.

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997

lub: Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995

lub: Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Egzamin w formie testu w aplikacji Teams:

20 pytań zamkniętych (w skali 0-1 pkt) oraz dwa pytania otwarte (w skali 0-7 punktów).

Łączna liczba punktów maksymalnie 34. Zalicza uzyskanie minimum 17 punktów

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

- Celowość procesu wychowania. Wartości a cele wychowania (relacje).

Cele ostateczne (finalne), pośrednie a cele konkretne i zadania wychowania.

- Społeczne i indywidualne funkcje wychowania .

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego.Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego.Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

GHojnicka-Bezwińska T., Pedagogika. Podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Difin, Warszawa 2015

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991 lub: Wychowanie bez porażek w praktyce , Warszawa 1994

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I

Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz. 1 Warszawa 2003 (Cz. I s. 18 - 69 ); cz.2 Warszawa 2004 (Cz. II S. 240 – 320) lub Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019 (s. 15-38; 365-380; 407-417; 549-556; 859-875; 981-1002)

Śliwerski B., Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Wydawnictwo APS, Warszawa, 2011

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997 

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 – 62

Gutek G., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003

Ostrowska K., W poszukiwaniu wartości, Gdańsk 1994

Pachociński R., Oświata XXI wieku, Warszawa 1999, rozdz. Cywilizacja a postęp (s. 5 – 38), Oświata w społeczeństwie informacyjnym (s. 71 – 94)

B.Suchodolski, Edukacja permanentna, Warszawa 2003

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997 lub: Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995 Lub: Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Szkudlarek T., Media. Szkic z filozofii i pedagogiki dystansu, Kraków 1999, ss. 108 - 134

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza. Tekst E. Key: s. 46 – 67, Teksty Baden – Powella i A. Kamińskiego s. 311 – 328; Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

LINK do Zespołu w TEAMS:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aa5e2a436c48b4e7fa5b997270c822395%40thread.tacv2/conversations?groupId=6e03081d-efc7-466c-9700-b2b14ad11579&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

KOD do Zespołu w TEAMS:

a3g5i6d

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

Samodzielna praca z kursem pedagogiki umieszczonym na platformie APS.

Dla aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 24,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 20,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 18,

liczba godzin przeznaczonych e-learning: 10,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie mapy pojęć: 5,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 78 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS)

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć d prowadzonych metodą debaty,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego.Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego.Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991;

lub: Tenże, Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 1994

Gołębniak D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2, Warszawa 2004. s. 98-116

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika, podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015, s.155-176.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I.

Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004, s. 68-92.

Rubacha K., Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin,w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz1. Warszawa 2003, s. 18 – 33.

Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004 s. 270-290.

Śliwerski B., Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie. W: B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki, Warszawa 2011, s. 215-224

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza Metoda Marii Montessori 173-194 ; Zakład wychowawczy Aleksandra Neilla s. 216-239; Postawa pedagogiczna Janusza Korczaka s. 240-272.

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

UZUPEŁNIAJĄCA:

Biała księga. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa. Warszawa 1995

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997

Bińczycka J. (red.), Bici biją, Warszawa 2002

Bruhlmeier A., Kształcenie człowieka, 27 kamyczków jednej mozaiki, Kraków 2011, s 75-79

Edukacja domowa w Polsce, Teoria i praktyka, M, Zakrzewska, P. Zakrzewski (red), Warszawa 2009

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 - 62

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Melosik Z.: Edukacja globalna: nadzieje i kontrowersje. W: H. Kwiatkowska, Ewolucja tożsamości pedagogiki. Warszawa 1994, s. 165 – 175 lub: T. Jaworska, R. Leppert: Wprowadzenie do pedagogiki. Kraków 1998, s. 53 – 64.

Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość, edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998

Obuchowska I., Kochać i rozumieć, Poznań 1996.

Sławiński S. , Spór o wychowanie w posłuszeństwie, Warszawa 1991.

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997

lub: Tenże, Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995; lub tenże, Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Egzamin w formie testu

20 pytań zamkniętych (w skali 0-1 pkt) oraz dwa pytania otwarte (w skali 0-7 punktów).

Łączna liczba punktów maksymalnie 34. Zalicza uzyskanie minimum 17 punktów

Uwaga egzamin w formie zdalnej w aplikacji forms - w dniu 31.01. 22 (poniedziałek, godz. 11.00. Szczegóły w informacjach dla zespołu w aplikacji Teams.

Nakład pracy studenta:

liczba godzin kontaktowych: 30,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 24,

liczba godzin potrzebnych do wykonania e-learningu i prac pisemnych na ćwiczenia: 22;

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 14,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie prezentacji, referatu : 10,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS) - 4 ECTS

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

- Celowość procesu wychowania. Wartości a cele wychowania (relacje).

Cele ostateczne (finalne), pośrednie a cele konkretne i zadania wychowania.

- Społeczne i indywidualne funkcje wychowania .

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego. Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujĘcie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego. Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

GHojnicka-Bezwińska T., Pedagogika. Podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Difin, Warszawa 2015

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991 lub: Wychowanie bez porażek w praktyce , Warszawa 1994

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I

Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz. 1 Warszawa 2003 (Cz. I s. 18 - 69 ); cz.2 Warszawa 2004 (Cz. II S. 240 – 320) lub Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019 (s. 15-38; 365-380; 407-417; 549-556; 859-875; 981-1002)

Śliwerski B., Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Wydawnictwo APS, Warszawa, 2011

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997 

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 – 62

Gutek G., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003

Ostrowska K., W poszukiwaniu wartości, Gdańsk 1994

Pachociński R., Oświata XXI wieku, Warszawa 1999, rozdz. Cywilizacja a postęp (s. 5 – 38), Oświata w społeczeństwie informacyjnym (s. 71 – 94)

B.Suchodolski, Edukacja permanentna, Warszawa 2003

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997 lub: Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995 Lub: Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Szkudlarek T., Media. Szkic z filozofii i pedagogiki dystansu, Kraków 1999, ss. 108 - 134

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza. Tekst E. Key: s. 46 – 67, Teksty Baden – Powella i A. Kamińskiego s. 311 – 328; Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

WYMAGANIA

1. Znajomość literatury podstawowej.

2. Przepracowanie kursu e-learningowego z wynikiem wyższym niż 50% (szkolenie na wykładzie pierwszym, 13.02.2022r. zamknięcie kursu).

3. Uczestnictwo w ćwiczeniach i prezentacja własnej mapy, słownika pojęć pedagogicznych lub uargumentowanej tezy pedagogicznej na forum grupy.

4. Pozytywne zaliczenie końcowe (forma pisemna) - do ustalenia.

LINK do Zespołu w TEAMS:

KOD do Zespołu w TEAMS:

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

Samodzielna praca z kursem pedagogiki umieszczonym na platformie APS.

Dla aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 24,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 20,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 18,

liczba godzin przeznaczonych e-learning: 10,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie mapy pojęć: 5,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 78 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS)

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć d prowadzonych metodą debaty,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego.Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego.Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991;

lub: Tenże, Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 1994

Gołębniak D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2, Warszawa 2004. s. 98-116

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika, podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015, s.155-176.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I.

Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004, s. 68-92.

Rubacha K., Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin,w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz1. Warszawa 2003, s. 18 – 33.

Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004 s. 270-290.

Śliwerski B., Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie. W: B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki, Warszawa 2011, s. 215-224

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza Metoda Marii Montessori 173-194 ; Zakład wychowawczy Aleksandra Neilla s. 216-239; Postawa pedagogiczna Janusza Korczaka s. 240-272.

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

UZUPEŁNIAJĄCA:

Biała księga. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa. Warszawa 1995

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997

Bińczycka J. (red.), Bici biją, Warszawa 2002

Bruhlmeier A., Kształcenie człowieka, 27 kamyczków jednej mozaiki, Kraków 2011, s 75-79

Edukacja domowa w Polsce, Teoria i praktyka, M, Zakrzewska, P. Zakrzewski (red), Warszawa 2009

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 - 62

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Melosik Z.: Edukacja globalna: nadzieje i kontrowersje. W: H. Kwiatkowska, Ewolucja tożsamości pedagogiki. Warszawa 1994, s. 165 – 175 lub: T. Jaworska, R. Leppert: Wprowadzenie do pedagogiki. Kraków 1998, s. 53 – 64.

Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość, edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998

Obuchowska I., Kochać i rozumieć, Poznań 1996.

Sławiński S. , Spór o wychowanie w posłuszeństwie, Warszawa 1991.

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997

lub: Tenże, Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995; lub tenże, Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

E-learning: realizacja lekcji z obszaru podstaw pedagogiki, zamieszczonych na platformie.

Ćwiczenia - gruntowanie i rozszerzanie wiedzy oraz umiejętności kognitywnych studentów: krytyczna analiza literatury, dyskusje i praca w grupach. Dla zainteresowanych: możliwość przygotowania prezentacji i referatu z zakresu wiedzy poszerzającej program przedmiotu. Aktywność na ćwiczeniach - punktowana.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 30,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 14,

liczba godzin potrzebnych do wykonania prac pisemnych na ćwiczenia: 22;

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 24,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie prezentacji, referatu : 10,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS) - 4 ECTS

Egzamin pisemny.

Część testowa: 20 pytań zamkniętych (w skali 0-1 pkt) oraz dwa pytania otwarte (w skali 0-7 punktów).

Łączna liczba punktów maksymalnie 34. Zalicza uzyskanie minimum 17 punktów

SPOSÓB POMIARU EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

1. WIEDZA

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas kolokwium egzaminacyjnego pisemnego

- ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych

2. UMIEJĘTNOŚCI

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas kolokwium pisemnego

- ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć prowadzonych metodą debaty

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

- ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się etycznym postępowaniem na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć d prowadzonych metodą debaty,

- ocena kompetencji na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego

TREŚCI PROGRAMOWE:

I. PYTANIA O PEDAGOGIKĘ:

- Pedagogika jako wiedza/ nauka o wychowaniu.

Wiedza naukowa – jej istota i rozwój w kontekście wykładni współczesnych. Ewolucja ideałów społecznej racjonalności. Nowożytne rozumienie nauki.

- Powstanie i ewolucja pedagogiki jako nauki.

- Różnicowanie się teoretyczne pedagogiki w XX wieku i ewolucja jej tożsamości.

- Sytuacja pedagogiki w ponowoczesności.

Pedagogika nauką, techniką, sztuką wychowania.

Integracyjny i interdyscyplinarny charakter pedagogiki.

Pedagogika jako nauka społeczna: przedmiot, język, metody badań, teorie pedagogiczne.

- Podstawowe pojęcia pedagogiczne: edukacja, wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja.

II. PYTANIA O WYCHOWANIE

- Wychowanie jako proces sprawczy – próby opisu

Istota, dziedziny, treści i uwarunkowania wychowania. Charakterystyka procesu wychowania.

Różne perspektywy ujmowania istoty wychowania (4 grupy definicji)

- Wychowanie a inne procesy społecznego wpływu (a socjalizacja, inkulturacja, pielęgnacja i opieka, terapia).

III. PYTANIA O RZECZYWISTOŚĆ: SPOŁECZNO-KULTUROWE KONTEKSTY WYCHOWANIA

- Problemy ładu aksjonormatywnego.Edukacja wobec kryzysu moralnego współczesności. Edukacja w kulturze neoliberalnej.

- Problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją i wychowaniem. Edukacja permanentna jako program rozwoju kwalifikacji i idea edukacyjnej koncepcji życia.

- Problemy demokratyzacji życia i postępu społecznego. Edukacja obywatelska, do życia w społeczeństwie demokratycznym.

IV. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE PRAKTYKI WYCHOWANIA

- Podmioty wychowania: wychowawca i wychowanek. Relacje wychowawca – wychowanek. Współczesne rozumienie granic swobody i przymusu w wychowaniu (w kontekście ich tworzenia)– ramy dyskursu.

- Tradycyjne i emancypacyjne ujecie i praktyki wychowania. Tradycje wychowania uprzedmiatawiającego wychowanka. Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (E. Key, , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak).

- Argumenty na rzecz stosowania przymusu i na rzecz swobody w wychowaniu. Egzemplifikacje praktyczne wychowania w swobodzie, porozumieniu z uczniami i wychowania w przymusie.

V. PYTANIA O WSPÓŁCZESNE NURTY WYCHOWANIA

-naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Współczesne praktyki wychowawcze na poziomie – rodziny. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie

- celowy – instytucjonalny; Szkoła jako instytucja wychowania celowego.Współczesne środowiska i praktyki wychowawcze na poziomie szkoły. Przemoc, czy emancypacja instytucji wychowujących.

- wpływów społecznych; Edukacyjny potencjał instytucji kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej i popularnej.

-samowychowania i autoedukacji jako celu wychowania i drogi rozwoju osobowego.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991;

lub: Tenże, Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 1994

Gołębniak D., Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2, Warszawa 2004. s. 98-116

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika, podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015, s.155-176.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1993. Cz. I.

Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004, s. 68-92.

Rubacha K., Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin,w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz1. Warszawa 2003, s. 18 – 33.

Surzykiewicz J., Agresja i przemoc w szkole, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, cz.2 Warszawa 2004 s. 270-290.

Śliwerski B., Wychowanie jako samorealizacja, samowychowanie. W: B. Śliwerski, Podstawowe prawidłowości pedagogiki. Podręcznik akademicki, Warszawa 2011, s. 215-224

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Pierwsza Metoda Marii Montessori 173-194 ; Zakład wychowawczy Aleksandra Neilla s. 216-239; Postawa pedagogiczna Janusza Korczaka s. 240-272.

Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. Kielce 1998. T. III. Ks. Druga. Rozdz. Poszukiwanie nowych strategii oświatowych s. 508 – 543.

UZUPEŁNIAJĄCA:

Biała księga. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa. Warszawa 1995

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997

Bińczycka J. (red.), Bici biją, Warszawa 2002

Bruhlmeier A., Kształcenie człowieka, 27 kamyczków jednej mozaiki, Kraków 2011, s 75-79

Edukacja domowa w Polsce, Teoria i praktyka, M, Zakrzewska, P. Zakrzewski (red), Warszawa 2009

Fromm E., Mieć czy być, Poznań 1997, Czym jest modus posiadania (s. 123 –141) Czym jest modus bycia (s.146 – 173)

Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Kraków 1999, cz.III, ss 241 – 342.

Gadacz T., O umiejętności życia, „Znak”, Kraków 2003, s 38 - 62

Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO 1998

Melosik Z.: Edukacja globalna: nadzieje i kontrowersje. W: H. Kwiatkowska, Ewolucja tożsamości pedagogiki. Warszawa 1994, s. 165 – 175 lub: T. Jaworska, R. Leppert: Wprowadzenie do pedagogiki. Kraków 1998, s. 53 – 64.

Melosik Z., Szkudlarek T., Kultura, tożsamość, edukacja – migotanie znaczeń, Kraków 1998

Obuchowska I., Kochać i rozumieć, Poznań 1996.

Sławiński S. , Spór o wychowanie w posłuszeństwie, Warszawa 1991.

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997

lub: Tenże, Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, Poznań 1995; lub tenże, Wojna i antywojna, Warszawa 1997

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

E-learning: realizacja lekcji z obszaru podstaw pedagogiki, zamieszczonych na platformie.

Ćwiczenia - gruntowanie i rozszerzanie wiedzy oraz umiejętności kognitywnych studentów: krytyczna analiza literatury, dyskusje i praca w grupach. Dla zainteresowanych: możliwość przygotowania prezentacji i referatu z zakresu wiedzy poszerzającej program przedmiotu. Aktywność na ćwiczeniach - punktowana.

NAKŁAD PRACY STUDENTA szacowany w godzinach potrzebnych do zrealizowania danej aktywności tj.

liczba godzin kontaktowych: 30,

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 16,

liczba godzin potrzebnych do wykonania e-learningu: 20;

liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu/ zaliczenia: 24,

liczba godzin przeznaczonych na przygotowanie prezentacji, referatu : 10,

sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100 ,

(z zachowaniem zasady, że średnio 25 - 30 godzinom pracy odpowiada 1 punkt ECTS) - 4 ECTS

Egzamin pisemny.

Część testowa: 20 pytań zamkniętych (w skali 0-1 pkt) oraz dwa pytania otwarte (w skali 0-7 punktów).

Łączna liczba punktów maksymalnie 34. Zalicza uzyskanie minimum 17 punktów

POMIAR EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

WIEDZA:

Ocena wiedzy, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania rekonstruujące wiedzę oraz pytanie problemowo-erudycyjne podczas egzaminu pisemnego, a także na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych.

UMIEJĘTNOŚCI

Ocena umiejętności kognitywnych, w tym rozumienia treści przedmiotu, na podstawie odpowiedzi na pytania problemowe podczas egzaminu pisemnego oraz na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych.

KOMPETENCJE

Ocena kompetencji, w tym rozumienia wagi profesjonalizmu zawodowego obawiającego się potrzebą poszerzania wiedzy pedagogicznej na poziomie deklaratywnym, na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych.

TREŚCI PROGRAMOWE:

1. Pedagogika jako dyscyplina naukowa

- miejsce pedagogiki w systemie nauk i jej powiązanie z innymi dyscyplinami;

- geneza pedagogiki (uwarunkowania kulturowe, rozwój pedagogiki w cywilizacji zachodniej, rozwój pedagogiki w Polsce);

- ewolucja tożsamości pedagogiki i jej związek z przemianami kulturowymi, i w zakresie modelu nauki;

- związek między teorią a praktyką edukacyjną.

2. Pedagogika jako dziedzina wiedzy o edukacji

- edukacja/praktyka edukacyjna jako przedmiot zainteresowań pedagogiki;

- procesy szczegółowe wchodzące w skład edukacji (procesy celowościowe, uspołeczniania jednostki i naturalnego rozwoju człowieka);

- funkcje edukacji: adaptacyjna i emancypacyjna; możliwość, i praktyki ich realizacji;

- edukacja formalna, pozaformalna, nieformalna;

- podstawowe pojęcia pedagogiczne: wychowanie, kształcenie, socjalizacja, inkulturacja, opieka.

3. Pytania o wychowanie

- opis, istota, dziedziny, treści i uwarunkowania procesu wychowania;

- funkcje wychowania: społeczna, indywidualna;

- celowość procesu wychowania; cele wychowania a ideologie edukacyjne;

- podmioty wychowania; wychowawca i wychowanek – relacje; style wychowania;

- sprzeczności w procesie wychowania.

4. Pytania o nurty wychowania

- naturalny na tle socjalizacji. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowania naturalnego. Możliwości i ograniczenia podmiotowości i dialogu w wychowaniu w rodzinie. Swoboda czy posłuszeństwo w wychowaniu;

- celowy – instytucjonalny. Analiza szkolnej codzienności. Relacje społeczne w szkole. Przemoc czy emancypacja instytucji wychowujących. Edukacja domowa jako alternatywa dla edukacji szkolnej;

- intencjonalnych wpływów społecznych. Edukacyjny potencjał kultury w świecie kultury urynkowionej. Edukacja wobec naporu kultury masowej.

- samowychowania.

5. Pytania o współczesne kierunki wychowania

- Nowe wychowanie i odkrycie podmiotowości dziecka (A. Neil , M. Montessori) oraz wskazanie jego praw (J. Korczak)

- Pragmatyzm w edukacji

- Tradycyjne i emancypacyjne ujęcie wychowania

6. Edukacja wobec zmian i wyzwań kulturowych

- instytucje kultury: edukacja kulturalna w świecie kultury urynkowionej;

- edukacja permanentna jako idea edukacyjnej koncepcji życia i odpowiedź na problemy współczesności;

- kultura nowoczesna a kultura ponowoczesna; społeczeństwo industrialne a społeczeństwo postindustrialne;

- problemy globalne współczesnej cywilizacji i ich związki z edukacją: postępu, cyfryzacji i medializacji;

- uczenie się jako droga do alternatywnej cywilizacji humanistycznej;

- wzory uczenia się.

WYMAGANIA:

- znajomość literatury obowiązkowej;

- obecność i aktywność podczas ćwiczeń; opracowanie i prezentacja (elektronicznej) mapy myśli na forum grupy;

- zdanie egzaminu końcowego (zerowy – 31.01.2025, właściwy i poprawkowy do ustalenia).

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika. Podręcznik dla pierwszego stopnia kształcenia na poziomie wyższym, Warszawa 2015.

Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika ogólna. Warszawa 2008.

Śliwerski B., Podstawowe prawidłowości pedagogiki, Warszawa, 2011, s. 155-176.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 2000, s. 164-181.

Rubacha K., Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.) Pedagogika. Podręcznik akademicki. T.1. Warszawa 2003, s. 18-33.

Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991 lub Gordon T. Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa 1994.

Gołębniak D., Proces kształcenia, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019, s. 859-875.

Surzykiewicz J., Agresja i przemoc szkolna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019, s. 981-1002.

Melosik Z., Kultura popularna jako czynnik socjalizacji, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019, s. 365-380.

Pyżalski J., Cyfrowa pedagogika medialna, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019, s. 407-417.

Wołoszyn, S. (1998). Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej. T. III. Ks. I. Kielce 1998. (- metoda Marii Montessori, s. 173-194; - zakład wychowawczy Aleksandra Neilla, s. 216-239; - postawa pedagogiczna Janusza Korczaka, s. 240-272).

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Bińczycka J., Między przemocą a swobodą w wychowaniu, Kraków 1997. 

Suchodolski B., Edukacja permanentna, Warszawa 2003.

Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997.

Ritzer G., McDonaldyzacja społeczeństwa, Muza 1997.

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład kursowy, ilustrowany prezentacjami multimedialnymi i filmami dydaktycznymi.

Dla aktywizacji studentów podczas ćwiczeń – przeprowadzanie paneli dyskusyjnych przy współudziale studentów.

NAKŁAD PRACY STUDENTA:

- liczba godzin kontaktowych: 30;

- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do zajęć: 25;

- liczba godzin potrzebnych do przygotowania się do egzaminu: 35;

- liczba godzin potrzebnych do przygotowania pracy zaliczeniowej w ramach ćwiczeń: 10

Sumaryczna liczba godzin aktywności studenta: 100 (4 ECTS).