Psychologia rozwoju

Warunki zaliczenia przedmiotu:

1) ćwiczenia - szczegółowe informacje zostały zawarte w Informacjach dla poszczególnych grup

2) wykład - pisemny egzamin - pytania zamknięte (jedna poprawna odpowiedź). Zalicza 50%.

Tematyka:

WYKŁAD

1. Psychologia jako nauka. Psychologia rozwoju człowieka. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje zmian rozwojowych.

2. Różnice indywidualne w rozwoju. Źródła różnic w rozwoju. Podstawy genetyki i epigentyki behawioralnej.

3. Rozwój percepcyjny w zakresie zmysłów o większym znaczeniu. Rozwój pamięci.

4. Rozwój poznawczy

5. Rozwój mowy - funkcje mowy. Rozwój emocjonalny -emocje i radzenie sobie z negatywnymi emocjami na różnych etapach życia.

6. Rozwój osobowości z perspektywy teorii cech, koncepcji psychodynamicznych i poznawczych.

7. Rozwój społeczny - zróżnicowanie zachowań społecznych, zachowania prospołeczne, socjalizacja.

8. Rozwój ról związanych z płcią. Rozwój psychoseksualny.

ĆWICZENIA

Charakterystyka zmian rozwojowych w poszczególnych okresach życia człowieka:

1. Okres prenatalny.

2. Okres niemowlęcy i poniemowlęcy.

3. Okres przedszkolny.

4. Okres szkolny.

5. Adolescencja.

6. Wczesna dorosłość.

7. Średnia dorosłość.

8. Późna dorosłość.

Szczegółowy zakres tematyczny poszczególnych bloków został zawarty w Informacjach dla poszczególnych grup ćwiczeniowych.

Literatura obowiązkowa:

Brzezińska, A.I. (red.). (2021). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.). (2000). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schaffer, H.R. (2016). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Podstawy psychologii. Gdańsk: GWP. - rozdział 7 i 8.

Literatura uzupełniająca:

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2021). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Wydawnictwo GWP.

Oleś, P.K. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość-zmiana-integracja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Metody nauczania: wykład, dyskusja moderowana, konwersatorium, opisowo-krytyczna analiza źródeł, analiza materiałów filmowych, studia przypadków, realizacja ćwiczeń i zadań projektowych

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe – 45 (30h ćwiczeń, 15h wykładów)

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 45 godzin

Przygotowanie się do egzaminu - 30 godzin

Przygotowanie zadań projektowych / ćwiczeń- 30 godzin

Łączna liczba godzin aktywności – 150 godzin

Liczba pkt. ECTS 5

Wykład - link do zespołu

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aNKVNHJMhmfk2PVUetN7tn_5Dtvz976mYUsX0wq203541%40thread.tacv2/conversations?groupId=0e2737c1-58ab-4227-a936-ad7ff3176230&tenantId=aee18df6-9fc6-4188-b9f4-b3f12e451c86

Ćwiczenia - linki do zespołów poszczególnych grup ćwiczeniowych w aplikacji Teams znajdują się w Informacjach o poszczególnych grupach.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

1) ćwiczenia - szczegółowe informacje zostały zawarte w Informacjach dla poszczególnych grup

2) wykład - pisemny egzamin - pytania zamknięte (jedna poprawna odpowiedź). Zalicza 50%.

Tematyka:

WYKŁAD

1. Psychologia jako nauka. Psychologia rozwoju człowieka. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje zmian rozwojowych.

2. Różnice indywidualne w rozwoju. Źródła różnic w rozwoju. Podstawy genetyki i epigentyki behawioralnej.

3. Rozwój percepcyjny w zakresie zmysłów o większym znaczeniu. Rozwój pamięci.

4. Rozwój poznawczy

5. Rozwój mowy - funkcje mowy. Rozwój emocjonalny -emocje i radzenie sobie z negatywnymi emocjami na różnych etapach życia.

6. Rozwój osobowości z perspektywy teorii cech, koncepcji psychodynamicznych i poznawczych.

7. Rozwój społeczny - zróżnicowanie zachowań społecznych, zachowania prospołeczne, socjalizacja.

8. Rozwój ról związanych z płcią. Rozwój psychoseksualny.

ĆWICZENIA

Charakterystyka zmian rozwojowych w poszczególnych okresach życia człowieka:

1. Okres prenatalny.

2. Okres niemowlęcy i poniemowlęcy.

3. Okres przedszkolny.

4. Okres szkolny.

5. Adolescencja.

6. Wczesna dorosłość.

7. Średnia dorosłość.

8. Późna dorosłość.

Szczegółowy zakres tematyczny poszczególnych bloków został zawarty w Informacjach dla poszczególnych grup ćwiczeniowych.

Literatura obowiązkowa (dokładny spis ustala nauczyciel prowadzący zajęcia):

Brzezińska, A.I. (red.). (2021). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.). (2000). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schaffer, H.R. (2016). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Podstawy psychologii. Gdańsk: GWP. - rozdział 7 i 8.

Literatura uzupełniająca:

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2021). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Wydawnictwo GWP.

Oleś, P.K. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość-zmiana-integracja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Metody nauczania: wykład, dyskusja moderowana, konwersatorium, opisowo-krytyczna analiza źródeł, analiza materiałów filmowych, studia przypadków, realizacja ćwiczeń i zadań projektowych

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe – 45 (30h ćwiczeń, 15h wykładów)

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 45 godzin

Przygotowanie się do egzaminu - 30 godzin

Przygotowanie zadań projektowych / ćwiczeń- 30 godzin

Łączna liczba godzin aktywności – 150 godzin

Liczba pkt. ECTS 5

Ćwiczenia -

1) obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności); w przypadku przekroczenia limitu 2 nieobecności należy nieobecność odrobić poprzez zapoznanie się z lekturą i materiałem omawianym na ćwiczeniach i zgłoszenie do prowadzącej zajęcia na dyżur w celu ustnej odpowiedzi na 2-3 pytania kontrolne. W przypadku absencji wynoszącej 50% lub więcej nie ma możliwości odrobienia nieobecności, student nie uzyskuje zaliczenia ćwiczeń.

2) realizacja zadań projektowych i praktycznych w małej grupie na podstawie znajomości rekomendowanych lektur

Wykład – pisemny egzamin (test wiadomości: 30 pytań, wybór jednokrotny, zaliczenie od 16 punktów).

WYKŁAD

1. Psychologia jako nauka. Psychologia rozwoju człowieka. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje zmian rozwojowych.

2. Różnice indywidualne w rozwoju. Źródła różnic w rozwoju. Podstawy genetyki i epigentyki behawioralnej.

3. Rozwój percepcyjny w zakresie zmysłów o większym znaczeniu. Rozwój pamięci.

4. Rozwój poznawczy

5. Rozwój mowy - funkcje mowy. Rozwój emocjonalny - emocje i radzenie sobie z negatywnymi emocjami na różnych etapach życia.

6. Rozwój osobowości z perspektywy teorii cech, koncepcji psychodynamicznych i poznawczych.

7. Rozwój społeczny - zróżnicowanie zachowań społecznych, zachowania prospołeczne, socjalizacja.

8. Rozwój ról związanych z płcią. Rozwój psychoseksualny.

ĆWICZENIA

1. Specyfika rozwoju w okresie prenatalnym: ciąża (czas trwania, czynniki wpływające na przebieg ciąży), rozwój psychiczny dziecka przed narodzeniem (rozwój narządów zmysłów, pamięć i uczenie się).

2. Poród i okres noworodkowy: czas trwania i etapy porodu, czynniki ryzyka związane z porodem, wcześniactwo, adaptacja noworodka do zmiany środowiska, funkcjonowanie zmysłów noworodka, rytm snu i czuwania noworodka, odruchy bezwarunkowe, ekspresja emocji u noworodka, komunikowanie się noworodka.

3. Charakterystyka rozwoju w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym: rozwój motoryczny, rozwój mowy i kompetencji komunikacyjnej, typy przywiązania, samoświadomość i samoregulacja w okresie wczesnego dzieciństwa.

4. Rozwój w okresie przedszkolnym: rozwój poznawczy, dziecięce teorie umysłu, rozwój zabawy, osobowość dziecka w okresie przedszkolnym, rozwój moralny w okresie przedszkolnym.

5. Rozwój w młodszym wieku szkolnym: rozwój w sferze intelektualnej i emocjonalno-społecznej a gotowość szkolna, Ja w roli ucznia, rozwój moralny w młodszym wieku szkolnym.

6. Specyfika rozwoju w okresie adolescencji: dojrzewanie płciowe, rozwój intelektualny, rozwój moralny w okresie adolescencji, osobowość w okresie adolescencji (kryzys tożsamości), bunt młodzieńczy, stosunki z rodzicami w adolescencji, pierwsze związki miłosne.

7. Rozwój w okresie wczesnej dorosłości: faza wkraczania w dorosłość, czynniki ryzyka, zadania rozwojowe we wczesnej dorosłości (małżeństwo, rodzicielstwo, praca), przemiany w myśleniu ludzi dorosłych.

8. Rozwój w okresie średniej dorosłości: zadania rozwojowe w średniej dorosłości, kryzys połowy życia, syndrom opuszczonego gniazda.

9. Rozwój w okresie późnej dorosłości: zadania rozwojowe w późnej dorosłości, zmiany regresyjne w okresie starzenia, teorie starzenia się, aktywne przystosowanie do starości.

Lektura do egzaminu:

Schaffer, H. R. (2008 i inne wydania). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (r. 4. Tworzenie związków; r. 5. Rozwój emocjonalny; r. 6. Dziecko jako naukowiec. Piagetowska teoria rozwoju poznawczego; r. 7. Dziecko jako praktykant. Wygotskiego społeczno-poznawcza teoria rozwoju; r. 8. Dzieci jako osoby przetwarzające informacje; r. 9. Posługiwanie się językiem; r. 10. Ku dojrzałości).

Strelau, J. (red.). (2000 i inne wydania). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Podstawy psychologii. Gdańsk: GWP (r. 7. Wprowadzenie do psychologii rozwoju - podrozdziały: 7.1 Pojęcie zmiany rozwojowej i 7.2 Modele i strategie badania zmiany rozwojowej).

Vasta R., Haith M., Miller S. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: WSiP (r. 6 Narodziny, rozwój fizyczny i rozwój sprawności; r. 7. Rozwój sensoryczny i percepcyjny; r. 13. Rozwój moralny; r. 14. Rozwój pojęcia Ja).

Literatura obowiązkowa:

Brzezińska, A.I. (red.). (2021). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.). (2000). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schaffer, H.R. (2016). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Strelau, J. (red.). (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Podstawy psychologii. Gdańsk: GWP. - rozdział 7 i 8.

Vasta, R., Haith, M., Miller, S. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: WSiP.

Literatura uzupełniająca:

Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Bieńkowska, A. (2022). Dzieciństwo z perspektywy rozwoju. W: A. Bieńkowska, D. Danielewicz (red.), Rozwój w okresie dzieciństwa. Zagrożenia i zaburzenia (s. 9-31). Warszawa: Wydawnictwo APS.

Brzezińska, A.I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2021). Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Wydawnictwo GWP.

Oleś, P.K. (2011). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość-zmiana-integracja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Metody nauczania: wykład, dyskusja moderowana, konwersatorium, opisowo-krytyczna analiza źródeł, analiza materiałów filmowych, studia przypadków, realizacja ćwiczeń i zadań projektowych

Nakład pracy studenta:

Godziny kontaktowe – 45 (30h ćwiczeń, 15h wykładów)

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 45 godzin

Przygotowanie się do egzaminu - 30 godzin

Przygotowanie zadań projektowych / ćwiczeń- 30 godzin

Łączna liczba godzin aktywności – 150 godzin

Liczba pkt. ECTS 5

Wykład

Egzamin - w postaci pisemnego test wyboru z pytaniami zamkniętymi (30 pytań, wybór jednokrotny, zaliczenie od 16 punktów).

TREŚCI PRZEDMIOTU

Wykład

1. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. Rodzaje zmian rozwojowych.

2. Różnice indywidualne w rozwoju. Czynniki rozwoju i źródła różnic w rozwoju.

3. Rozwój percepcyjny w zakresie zmysłów o większym znaczeniu (słuch, wzrok).

4. Rozwój pamięci.

5. Rozwój intelektualny: teoria Jeana Piageta i Lwa Wygotskiego. Implikacje koncepcji rozwoju intelektualnego dla oddziaływań wychowawczych. Rozwój myślenia w dorosłości.

6. Rozwój językowy. Znaczenie relacji z rodzicami w procesie rozwoju językowego.

7. Rozwój osobowości z perspektywy teorii cech, perspektywy psychodynamicznej (koncepcja Erika Eriksona i Jamesa Marcii) i poznawczej. Kształtowanie osobowości a oddziaływania wychowawcze.

8. Rozwój emocjonalny: emocje i radzenie sobie z negatywnymi emocjami na różnych etapach życia. Rozwój emocjonalny a oddziaływania wychowawcze.

9. Rozwój społeczny: relacje z rodzicami i rówieśnikami na różnych etapach życia. Proces wychowania a trudne momenty w rozwoju społecznym.

Brzezińska, A. (red.) (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.) (2006). Psychologia rozwoju człowieka. Tom. 2. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: PWN.

Schaffer, H. R. (2008 i inne wydania). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

METODY KSZTAŁCENIA

Wykład, pokaz, film, dyskusja, metody aktywizujące studentów (praca w grupach, przygotowanie prezentacji).

NAKŁAD PRACY STUDENTA

Godziny kontaktowe - 30

Przygotowanie się do zajęć, lektury - 30 godzin

Przygotowanie się do egzaminu - 30 godzin

Przygotowanie referatu, prezentacji - 10 godzin

Łączna liczba godzin aktywności - 100

LICZBA PUNKTÓW ECTS - 4

Przekazanie podstawowego zasobu wiedzy dotyczącej rozwoju psychicznego człowieka we wszystkich stadiach ontogenezy, tak istotnej w pracy diagnostyczno-terapeutycznej z osobami z zaburzeniami rozwoju oraz ukierunkowanie dalszego samodzielnego poznawania zagadnień wchodzących w zakres omawianej problematyki.

Treści wykładów:

Przedmiot, problemy, zadania oraz miejsce współczesnej psychologii rozwoju w całokształcie wiedzy o człowieku.

Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej.

Podstawowe pojęcia i modele rozwoju psychoruchowy dziecka.

Zasady i prawidłowości rozwoju psychicznego człowiek: mechanizmy zmian rozwojowych; dojrzewanie, uczenie się, socjalizacja; rozwój psychiczny jako proces wypełniania zadań życiowych; nabywanie wczesnych doświadczeń.

Czynniki warunkujące prawidłowy przebieg rozwoju psychicznego.

Okresy sensytywne i krytyczne; zdarzenia życiowe a kryzysy w rozwoju człowieka; klasyfikacja i modele zdarzeń życiowych.

Koncepcje rozwoju człowieka.

Literatura podstawowa:

Bee H. (2007). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.

Brzezińska A. (red.) (2000). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk: GWP

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.) (2000). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia. T.2. Warszawa: PWN.

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.) (2000). Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych. T.3. Warszawa: PWN.

Schaffer D.R., Kipp K. (2014) Psychologia rozwoju. od dziecka ku dorosłości. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura uzupełniająca:

Kielar-Turska M. (2000). Rozwój w pełnym cyklu życia, [w:] J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T.1. Podstawy psychologii. Gdańsk: GWP. T. 1. Rozdz. 8 (s. 285-332)

Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (red.). (1996). Psychologia rozwoju człowieka. T. 1. Warszawa: PWN.

Birsch A., Malim T. (1995). Psychologia rozwojowa w zarysie, Od niemowlęctwa do dorosłości. Warszawa: PWN.