Pamięć społeczna i sztuka w przestrzeni publicznej

Efekty uczenia się będą sprawdzane dwoma metodami.

Z zakresu kompetencji poprzez napisanie referatu odnośnie jednego z prezentowanych zagadnień, a z zakresu wiedzy umiejętności poprzez aktywność na zajęciach i udział w dyskusji w oparciu o wskazaną literaturę, omawiane przykłady i własne obserwacje.

Zajęcia mają na celu zainteresowanie studentów nieustannie rozwijanym, niezwykle dynamicznym obszarem nauki jakim są dziś bardzo popularne, interdyscyplinarne badania nad pamięcią. W ramach kursu najpierw uczestnicy zapoznają się z podstawową terminologią stosowaną na tym polu (pamięć zbiorowa, pamięć społeczna, pamięć autobiograficzna, lieux de memoire , genius loci i in). Potem poznają charakterystyczne dla tej dziedziny metodologie i narzędzia (wywiad biograficzny, wywiad tematyczny itd.). W końcu, w oparciu o zarysowane ramy funkcjonowania i realizowania badań nad pamięcią w obszarze nauk humanistycznych zetkną się z różnorodnymi sposobami odwoływania się i interpretowania tego rodzaju narracji, jakie nieustannie pojawiają się na polu kultury współczesnej, a przede wszystkim w obszarze sztuki realizowanej w przestrzeni publicznej. Jak artyści reprezentujący rozmaite dziedziny sztuki współczesnej podchodzą dziś do tematu pamięci społecznej? W jaki sposób dokonują reinterpretacji tego obszaru życia społecznego? W jakim celu? Dla kogo? To tylko kilka z przykładowych pytań, na które w oparciu o wskazaną literaturę oraz wybór różnego rodzaju realizacji postaramy się razem ze studentami odpowiedzieć podczas dyskusji na wykładach. Poznając koncepcje dzieł zrealizowanych w różnych obszarach geopolitycznych, charakteryzujących się odmienną kulturą i innym podejściem do polityki historycznej nie tylko danego kraju czy regionu, ale przede wszystkim danej społeczności, spróbujemy nakreślić, czym różni się strategia artystów tworzących realizacje, które wpisują się np. w naturalny krajobraz Norwegii czy pejzaż Berlina od prac powstałych na polskich placach czy brytyjskich alteriach? Jaki obraz przeszłości kreują tego rodzaju kompozycje? Jaki wpływ wywiera taki a nie inny model postrzeganie czasu minionego na teraźniejszość, w tym przede wszystkim na tożsamość i funkcjonowanie danej wspólnoty? Co przywracane jest do życia a co wymazywane? Dlaczego? W ten sposób, poprzez analizę na wykładach rozmaitych strategii odczytywania pamięci społecznej przez artystów podejmiemy próbę zweryfikowania, na czym polega dziś rola sztuki w modelowaniu tego obszaru życia społecznego.

iteratura obowiązkowa:

Banaś A., Janus A. (red.), 2018, Laboratorium muzeum. Pamięć, Dom Spotkań z Historią, Warszawa 2018

Erll A., 2018, Kultura pamięci. Wprowadzenie, tłum. Agata Teperek, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Genius loci. Tożsamość miejsca w kontekście historycznymi współczesnym, (2009), pod red. B. Gutowskiego, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie (zwłaszcza s. 11-16, 41-46, 91-106)

Golka M. (2008), Pamięć społeczna i jej implanty, Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar (głównie s. 17-53)

Gołębiowski B, (2014), Wywiad biograficzny i autobiografia pisana: podobieństwa i różnice oraz wartość dla badań społecznych, Kultura i społeczeństwo, nr 3 (68), s. 81-88

Hałas E. (red.), Kultura jako pamięć. Posttradycyjne znaczenie przeszłości, Nomos, Kraków 2012.

Hirsch M. (2011), Pokolenie postpamięci, „Didaskalia: gazeta teatralna”, nr 105, s. 28-36

Historia Polski: od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości; 2014, pod red. R. Kostro, K. Wóycickiego, M. Wysockiego, MHP, Warszawa, s. 13 – 57; 71 – 107; 115 – 187; 284 - 321

Kaźmierska K., (2014) Biografia opowiadana, doświadczana i rekonstruowana w perspektywie narracji o wojnie. Analiza przypadku, Kultura i społeczeństwo, nr 3 (68), s. 61-79

Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej pod red. A. Szpocińskiego, Warszawa: Instytut Adama Mickiewicza w Warszawie.

Kwiatkowski P.T. (2009) Społeczne tworzenie niepamięci [w:] Asymilacja, akulturacja, dyskryminacja. Wokół problemów zachowania tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych, red. L.M. Nijakowski, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe

Nijakowski L.M. (2008) Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, s. 92-144

Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów (2009), pod red. A. Szpocińskiego, Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar, s. 193-206

Skoczylas Ł, (2014), Pamięć społeczna miasta – jej liderzy i odbiorcy, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Ziółkowski M (2001) Pamięć i zapominanie. Trupy w szafie polskiej pamięci zbiorowej, „Kultura i społeczeństwo”, t. XLV, nr 3-4, s. 3-22

Assmann A (2010), Ku europejskiej kulturze pamięci, „Kultura współczesna”, nr 1 (63) s. 37-49

Augé M. (2010), Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN

Certeau M. de (2008), Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, tłum. K.Thiel-Jańczuk, Kraków: Wydawnictwo UJ

Connerton P. (2012), Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. M. Napiórkowski, Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 94 – 144

Inscenizacje pamięci (2007) pod red. I. Skórzyńskiej, C. Lavrence, C. Pepin, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s.49-66; 181-194; 249-258

Pamięć jako przedmiot władzy, (2003), pod red. P. Kosiewskiego, Warszawa: Fund. St. Batorego

Saryusz-Wolska M., (2011), Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach, Warszawa: Wydawnictwo UW.

Metody kształcenia

wykład, dyskusja

Nakład pracy studenta

Godziny kontaktowe: 15

Godziny przygotowania się do zajęć: 20

Łączna liczba godzin aktywności: 35

Liczba ECTS: 1