Wprowadzenie do pedagogiki

obowiązkowe

Zajęcia dostarczają podstawową wiedzę dotyczącą pedagogiki jako dyscypliny naukowej, jej zróżnicowania teoretycznego, sposobów uprawiania, głównych kategorii pojęciowych oraz wybranych konceptualizacji.

Celem zajęć jest w szczególności kształtowanie: 1) rozumienia różnych typów wiedzy o wychowaniu, 2) orientacji w systematyce naukowej wiedzy o wychowaniu z perspektywy przyjmowanych przesłanek teoretycznych oraz rozstrzygnięć metodologicznych, 3) znajomości aksjologicznych, psychologicznych i społecznych uwarunkowań teorii pedagogicznej; 4) umiejętności analizy relacji pomiędzy teorią i praktyką wychowania.

W sytuacjach nadzwyczajnych (np. pandemia) istnieje możliwość prowadzenia zajęć w sposób zdalny: materiały handout, teksty przesłane do lektury oraz kontakt za pośrednictwem platform internetowych (np. Teams).

Powstanie pedagogiki i sposoby jej uprawiania: geneza pedagogiki; różnicowanie się teoretyczne pedagogiki na początku XX w.; rozróżnienie pedagogiki i pedagogii; relacja pomiędzy teorią i praktyką; sposoby uprawiania pedagogiki – pedagogika teoretyczna, stosowana (prakseologiczna), normatywna; paradygmaty pedagogiki współczesnej, krytyczny; kategorie metodologiczne: opis, rozumienie, wyjaśnianie, interpretacja krytyczna; rozwój teoretyczny pedagogiki i „mapa” współczesnych kierunków pedagogicznych.

Podstawowe kategorie pojęciowe pedagogiki: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja, socjalizacja, enkulturacja, opieka, samowychowanie; zróżnicowanie teoretyczne wykładni wychowania (kształcenia, edukacji). Kształcenie z perspektywy adaptacyjnej (według wzorca zewnętrznego) a kształcenie z perspektywy egzystencjalnej (według wzorca wewnętrznego). Idea kształcenia humanistycznego.

Wychowanie w szkole publicznej w perspektywie idei dobra wspólnego.

Pedagogika jako nauka empiryczna: pozytywistyczny wzorzec nauki; powstanie pedagogiki empirycznej jako pedagogiki eksperymentalnej; pedagogika empiryczna w tradycji behawioralnej; behawioralna teoria uczenia się i nauczania; teorie curricularne – projektowanie przebiegu nauczania i operacjonalizacja celów kształcenia; nauczyciel jako technolog; przykłady badań empirycznych w pedagogice.

Pedagogika jako nauka humanistyczna: nauki przyrodnicze a nauki humanistyczne - antynaturalistyczne uprawomocnienie pedagogiki; powstanie pedagogiki kultury; pedagogika kultury jako pedagogika ludzkiej duchowości; rozumienie jako kategoria metodologiczna i dydaktyczna; pedagogika kultury jako teoria treści kształcenia i hermeneutyczna koncepcja uczenia się; nauczyciel jako odpowiedzialny interpretator; przykłady badań humanistycznych w pedagogice.

Pedagogika jako teoria krytyczna: teoria krytyczna a teoria tradycyjna; krytyka neutralnego charakteru teorii społecznej; recepcja teorii krytycznej w pedagogice; zagadnienia marginalizacji i wykluczania społecznego oraz kolonizacji kulturowej; edukacja jako miejsce „przemocy symbolicznej”; edukacja w perspektywie postulatu upodmiotowienia jednostki poprzez uczestnictwo w komunikacji społecznej; koncepcja ukrytego programu szkoły; postulat edukacji zaangażowanej na rzecz pluralistycznego, upodmiotowionego i demokratycznego społeczeństwa; przykłady badań krytycznych w pedagogice.

Studenci przygotowują się w oparciu o treść wykładu i materiały handout

Literatura uzupełniająca:

Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019.

W. Brezinka, Wychowanie i pedagogika. Podręcznik akademicki, Kraków 2005.

H.H. Krüger, Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk 2005.

*Podstawowe dla danego zagadnienia pozycje bibliograficzne są podawane podczas zajęć

W sytuacji nadzwyczajnej (np. pandemia) prowadzący przesyła rozszerzony materiał do samodzielnej lektury oraz prowadzi wybrane zajęcia w sposób zdalny.

Wiedza

K_W01 Zna elementarną terminologię używaną w pracy socjalnej i rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie dyscyplin pokrewnych.

K_W02 Posiada elementarną wiedzę o miejscu pracy socjalnej w systemie nauk oraz o jej przedmiotowo-metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami nauk (w szczególności naukami humanistycznymi, społecznymi, medycznymi).

K_W03 Zna wybrane koncepcje człowieka – filozoficzne, psychologiczne, socjologiczne, kulturowe.

K_W05 Posiada podstawową wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia, etapach rozwoju rodziny i jednostki w rodzinie, rodzajach więzi społecznych (rodzinnych, towarzyskich, kulturalnych, zawodowych, organizacyjnych i terytorialnych) i o rządzących nimi prawidłowościach.

Umiejętności

K_U03 Skutecznie komunikuje się werbalnie i niewerbalnie – w mowie i na piśmie w języku polskim

K_U05 1Potrafi stosować wyniki badań naukowych w praktyce

K_U1Posiada umiejętności językowe w zakresie pracy socjalnej na poziomie B2.

Kompetencje społeczne

K_K01 Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego

K_K04 Dba o własny rozwój osobisty i zawodowy; dokonuje samooceny własnych kompetencji i efektów własnej pracy, korzysta z pomocy, konsultacji i superwizji.

K_K07 Docenia znaczenie nauk społecznych dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania działań w obszarze pracy socjalnej

K_K11Jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach społecznych oraz w pracy socjalnej.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

Zaliczenie na ocenę ma charakter sprawdzianu pisemnego w dwóch etapach. Pierwszy etap składa się z odpowiedzi na 3 pytania oceniane od 0 do 4 punktów każde; maksymalna liczba punktów wynosi 12; do zaliczenia jest wymagane uzyskanie 50% punktów. Osoby które uzyskały co najmniej 10 pkt. mogą przystąpić do drugiego etapu - odpowiedzi na pytanie dodatkowe. Pozytywna ocena tej odpowiedzi zalicza przedmiot na ocenę bardzo dobrą.

W sytuacjach nadzwyczajnych (np. pandemia) istnieje możliwość zaliczenia przedmiotu na podstawie samodzielnie napisanego eseju na wyznaczony temat. Patrz: Informacje o prowadzeniu przedmiotu w cyklu 2019L

nie dotyczy