Problem przemocy, znęcania się i wykluczenia w szkole 20-3S-PZW
Wykład (WYK) Semestr letni 2022/2023

Literatura obowiazkowa:

Deptuła M. (2013). Odrzucenie rówieśnicze. Profilaktyka i terapia. Warszawa: PWN.

Kołodziejczyk J. (2004), Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole, Kraków: Sophia.

Komendant-Brodowska, A. (2014). Agresja i przemoc szkolna. Raport o stanie badań. Analizy IBE/01/2014

Olweus D. (2007). Mobbing. Fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać? Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & CO.

Pyżalski J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków: Impuls

Rigby, K. (2010). Przemoc w szkole. Jak ją ograniczać? Poradnik dla rodziców i pedagogów. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Tłuściak-Deliowska A. (2017). Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo APS.

rban B. (2012). Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze. Warszawa: PWN

Woljtasik Ł. (2015), red., Jak reagować na cyberprzemoc. Poradnik dla szkół, Warszawa: Wydawnictwo FDN.

Surzykiewicz, J., (2000). Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania socjoekologiczne. Warszawa: CMPP-P

Literatura uzupełniająca:

Borecka-Biernat D., (2013)(red.). Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości przezwyciężania. Warszawa: Difin

Borzucka-Sitkiewicz K. (2010). Środowiskowe uwarunkowania agresywnych zachowań młodzieży (jako wyznacznik oddziaływań profilaktycznych i interwencyjnych). Katowice: Wydawnictwo UŚ

Czemierowska-Koruba E. (2014), Agresja i przemoc w szkole, czyli co powinniśmy wiedzieć, by skutecznie przeciwdziałać, ORE

Dąbkowska M., Dąbkowski M. (2010). Zastraszanie i przemoc szkolna. Profilaktyka – podręcznik dla nauczyciela. Toruń: WN UMK

Frączek A., Pufal-Struzik I., (1996)(red.). Agresja wśród dzieci i młodzieży. Perspektywa psychoedukacyjna. Kielce

Gaś, Z. (1999). Młodzieżowe programy wsparcia rówieśniczego. Katowice

Kulesza M. (2012). Klimat szkoły a zachowania agresywne i przemocowe uczniów. Łódź: Wydawnictwo UŁ

Klaus W., Wykorzystanie sprawiedliwości naprawczej w zapobieganiu przemocy rówieśniczej w szkole. [w:] Mediacja, red. L. Mazowiecka,

Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2009, s. 334-359

Krahe B. (2006). Agresja. Gdańsk: GWP

Urban B., (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo UJ

Dziecko Krzywdzone. Teoria Badania Praktyka, nr 1 (26), 2009 (cały numer poświęcony cyberprzemocy)

Dziecko Krzywdzone. Teoria Badania Praktyka, nr 1 (15), 2016 (cały poświęcony przemocy rówieśniczej)

Pufal-Struzik I. (2007). Agresja i przemoc w szkole. Przyczyny, rozpoznawanie, zapobieganie. Kielce: Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP

Rejzner A. (2008), Przemoc i agresja w szkole. Próby rozwiazania problemu, Warszawa: WSP TWP.

Wiedza

- Umie zdefiniować zagadnienie agresji, przemocy, znęcania się, wykluczenia w szkole;

- Jest w stanie scharakteryzować determinanty indywidualne i sytuacyjne przemocy szkolnej;

- Zna i potrafi wymienić efekty przemocy i znęcania się dla zdrowia fizycznego i psychicznego ofiary a także dla grupy w której dochodzi do prześladowania;

- Potrafi opisać mechanizm powstawania przemocy w klasie i podstawowe procesy grupowe, które wspierają rozwój przemocy;

Umiejętności

- Umie analizować sytuację w grupie z przemocą z perspektywy społeczno-poznawczej;

- Potrafi korzystać z wiedzy teoretycznej na temat przemocy aby zaplanować i przeprowadzić interwencję w system klasowy i szkolny;

- Umie współpracować i kierować działaniami zespołu wychowawczego oraz rodziców w prewencji agresji oraz interwencji w sytuacji wystąpienia przemocy;

Kompetencje społeczne

- Potrafi współpracować w grupie zajęciowej;

- Postępuje zgodnie z zasadami etyki psychologa;

- Jest wrażliwy na potrzeby ofiar przemocy;

egzamin jednokrotnego wyboru

REŚCI PROGRAMOWE:

1. Agresja i przemoc jako problem społeczny.

2. Agresja i przemoc w szkole.

2.1. Szkoła jako środowisko wychowawcze i socjalizacyjne.

2.2. Definicje (agresja, cyberprzemoc, bullying rówieśniczy), typologia zachowań agresywnych, rodzaje przemocy.

2.3. Agresja elektroniczna i właściwości nowych technologii.

3. Agresor w klasie szkolnej.

3.1.Psychologiczne teorie zachowania agresywnego.

3.2.Działania ukierunkowane na sprawców przemocy rówieśniczej.

4. Rodzina w obszarze zachowań agresywnych i przemocy w szkole.

5. Ofiara przemocy, znęcania się i wykluczenia w szkole. Bullying uprzedzeniowy. Obszary pracy z ofiarą przemocy.

6. Wykluczenie rówieśnicze – istota, mechanizmy i role grupowe.

7. Uczniowie w roli świadków przemocy w szkole.

8. Szkoła – redukcja czy generator zachowań agresywnych?

8.1. Czynniki związane z klimatem i kulturą szkoły.

8.2. Nauczyciel wobec przemocy rówieśniczej.

9. Klimat szkoły a zachowania agresywne, narzędzia do badania klimatu w szkole.

10. Koncepcje wyjaśniające przemoc w szkole oraz implikacje dla profilaktyki.

10.1. Rola nauczyciela i specjalistów w profilaktyce agresji i przemocy.

10.2. Rozwiązania prawne w aspekcie aktów agresji i przemocy w szkole.

10.3. Rozwiązania psychologiczne w aspekcie aktów agresji i przemocy w szkole.

11. Umiejętności prospołeczne dzieci i młodzieży jako ważny element profilaktyki agresji.

wykład, mentimeter, kahoot