Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży PC-5F-PDK
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2020/2021

Literatura obowiązkowa:

Cierpiałkowska, L., Sęk ,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 21 – 100. 305 – 320, 347 – 364, 453- 473.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Obuchowska, I. (2005). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży – wybrane zagadnienia. [w:] H. Sęk (red.) Psychologia kliniczna. T2.(s.25 - 46). Warszawa: PWN.

Pyżalski, J. (2009). Agresja elektroniczna dzieci i młodzieży – różne wymiary zjawiska. Dziecko krzywdzone. 8, 1,12-26.

Wojtasik, Ł. (2009). Fundacja Dzieci Niczyje Przemoc rówieśnicza z użyciem mediów elektronicznych – wprowadzenie do problematyki, 8, 1,7-11.

Wolańczyk ,T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL.

Zapobieganie Samobójstwom. Poradnik Dla Lekarzy Pierwszego Kontaktu. (2003). Genewa–Warszawa: Światowa Organizacja Zdrowia, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne

ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja Dziesiąta. (1997, 2000) Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne “Vesalius”, Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Kraków, Warszawa

Kendall, P. (2014). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańsk: GWP.

Marcelli, D. (2013). Psychopatologia wieku dziecięcego. Wrocław, Elsevier

Namysłowska, I. (2007). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL

Sęk, H. (red.). Psychologia kliniczna. T2. Warszawa: PWN, s. 100- 118.

Klasyfikacja diagnostyczna DC:0-3R (2005). Oficyna wydawnicza „Fundament”, s.47 – 62.

Lochman, J.E., Magee, T.N., Pardini, D.A. (2005). Interwencje poznawczo-behawioralne u dzieci z zaburzeniami zachowania. [W:] Reinecke, M.A., Clark, D.A. (red.). Psychoterapia poznawcza w teorii i praktyce (s. 486–524). Gdańsk, GWP.

Święcicka, M. (2003). Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t. 1.

Kołakowski, A. (red.) (2013). Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka. Sopot, GWP.

Wiedza

Zna przedmiot i zadania psychologii klinicznej oraz jej miejsce w systemie nauk.

Zna terminologię stosowaną w psychologii klinicznej, w tym pojęcie normy, normalności i zdrowia.

Potrafi opisać dysharmonie i zaburzenia rozwojowe u uczniów, w tym zaburzenia emocjonalnych i behawioralnych oraz całościowe zaburzenia rozwoju. Zna ich obraz kliniczny, kryteria diagnostyczne oraz uwarunkowani problemów klinicznych w rozwoju dzieci i młodzieży.

Zna i rozumie problematykę stresu i sytuacji kryzysowych oraz sposoby radzenia sobie z nimi, psychologicznych następstw doświadczeń traumatycznych, w tym choroby przewlekłej lub niepełnosprawności.

Rozumie psychologiczne aspekty zaburzeń komunikacji językowej.

Zna metody diagnozy i formy pomocy psychologicznej w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych.

Zna zasady etycznego postępowania psychologa klinicznego.

Umiejętności

Potrafi opisać rodzaje i modele zdrowia i choroby, pojęcia normy i patologii.

Potrafi scharakteryzować wybrane zaburzenia rozwojowe oraz zaburzenia zdrowia psychicznego w okresie dzieciństwa i adolescencji.

Potrafi określać w oparciu o kryteria diagnostyczne rodzaj zaburzenia i ich specyficzne cechy.

Potrafi przewidywać skutki występowania różnorodnych zaburzeń u dzieci; rozpoznawać bariery i trudności dzieci i młodzieży w procesie uczenia się.

Kompetencje społeczne

Wykazuje gotowość krytycznej oceny i umiejętności własnych z zakresu zagadnień z psychologii klinicznej podczas rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży.

Wykazuje wrażliwość na problemy z obszaru psychologii klinicznej oraz prezentuje właściwą postawę wobec dzieci i młodzieży. Prezentuje właściwą postawę wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

egzamin pisemny test 60 pytań jednokrotnego wyboru, 60 % poprawnych odpowiedzi skutkuje zaliczeniem

Wykład:

1. Podstawowe zagadnienia z psychologii klinicznej: psychologia kliniczna jako subdyscyplina, historia psychologii klinicznej w Polsce, związki psychologii klinicznej z innymi dyscyplinami naukowymi, modele wybranych klasyfikacji, etyka postępowania psychologa klinicznego.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.s. 23-27; 263-280;

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 21 – 100.

2. Pojęcie normy i patologii rozwojowej, zdrowia i choroby, modele zdrowia i choroby, dysharmonie rozwojowe. Dysharmonie i wybrane zaburzenia rozwojowe u dzieci, a ich funkcjonowanie w grupie rówieśniczej.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA., s. 61 -108;

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 21 – 100.

3. Specyfika zaburzeń okresu dzieciństwa i adolescencji w tym uwarunkowania. Wybrane zaburzenia rozwojowe oraz zdrowia psychicznego w okresie dzieciństwa i adolescencji i ich wpływ na sytuację szkolną.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.137 -164; 281- 378

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 453- 473.

Obuchowska, I. (2005). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży – wybrane zagadnienia. [w:] S. Sęk (red.) Psychologia kliniczna. T2.(s.25 - 46). Warszawa: PWN.

4. Zaburzenia zachowania (zespół nadpobudliwości psychoruchowej, zachowania opozycyjno-buntownicze, agresja i przemoc (w tym agresja elektroniczna).

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 312 -333;379-408.

Pyżalski, J. (2009). Agresja elektroniczna dzieci i młodzieży – różne wymiary zjawiska. Dziecko krzywdzone. 8, 1,12-26.

Wojtasik, Ł. (2009). Fundacja Dzieci Niczyje Przemoc rówieśnicza z użyciem mediów elektronicznych – wprowadzenie do problematyki, 8, 1,7-11.

Wolańczyk ,T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL.

Literatura uzupełniająca:

Lochman, J.E., Magee, T.N., Pardini, D.A. (2005). Interwencje poznawczo-behawioralne u dzieci z zaburzeniami zachowania. [W:] Reinecke, M.A., Clark, D.A. (red.). Psychoterapia poznawcza w teorii i praktyce (s. 486–524). Gdańsk, GWP.

Święcicka, M. (2003). Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP, t. 1.

5. Zaburzenia lękowe (m.in. lęk separacyjny, fobie), nastroju (m.in. depresja), próby samobójcze.

Klasyfikacja diagnostyczna DC:0-3R (2005). Oficyna wydawnicza „Fundament”, s.47 – 62.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 409- 440;

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 305 – 320, 347 – 364.

Zapobieganie Samobójstwom. Poradnik Dla Lekarzy Pierwszego Kontaktu. (2003). Genewa–Warszawa: Światowa Organizacja Zdrowia, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne

S. Sęk (red.) Psychologia kliniczna. T2. Warszawa: PWN, s. 100- 118.

6. Uzależnienia - koncepcje i modele uzależnień, rodzaje i symptomy uzależnień (uzależnienia od środków psychoaktywnych i mediów elektronicznych).

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, s. 379-408.

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, s. 383- 406.

Lelonek-Kuleta, B. (2014). Uzależnienia behawioralne – podstawy teoretyczne [w:]. J. Jarczyńska (red.) Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria, diagnoza, profilaktyka, terapia. (s. 15 – 32). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Małkowska-Szkutnik, A. (2014). Zachowania ryzykanckie a funkcjonowanie w szkole i używanie substancji psychoaktywnych przez nastolatki zdrowe i z chorobami przewlekłymi. [w:]. J. Jarczyńska (red.) Uzależnienia behawioralne i zachowania problemowe młodzieży. Teoria, diagnoza, profilaktyka, terapia. (s. 147 - 162). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Uzupełniająca:

Woronowicz, B. T. (2016). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina

7. Stres i sytuacje kryzysowe w okresie dzieciństwa i adolescencji: przyczyny, mechanizmy powstawania, objawy, sposoby radzenia sobie z nimi. Psychologiczne następstwa doświadczeń traumatycznych (w tym choroby przewlekłe, niepełnosprawności) – negatywne i pozytywne. Problemy zdrowotne ucznia i ich wpływ na jego sytuację szkolną. Konsekwencje psychologiczne stanów chorobowych.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, s.643-656, 451- 522.

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 365 – 382.

Pilecka, W. (2002). Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 51 – 61.

Oszwa, U. (2007). Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Kraków: Impuls,81- 90.

8. Zaburzenia odżywiania. Psychologiczne metody diagnozy problemów związanych ze zdrowiem, chorobą i niepełnosprawnością, konsekwencje psychologiczne stanów chorobowych. Formy wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA,

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, s. 407 – 426.

Pyra, M. (2016). Oddziaływanie psychologiczne wobec dziecka chorego i jego rodziny. [w:] L. Zabłocka –Żytka., E. Sokołowska. Pomoc psychologiczna chorym somatycznie. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Difin S.A., s. 141- 161.

Kazdin, A.E., Weisz, J.R (red.) Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.

ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja Dziesiąta. (1997, 2000) Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne “Vesalius”, Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Kraków, Warszawa

Ćwiczenia:

1) Zaburzenia zachowania w tym: zachowania opozycyjno-buntownicze, Agresja i przemoc (w tym agresja elektroniczna).

Kołakowski (red.) (2014). Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka.

Wolańczyk ,T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL.

2) Zespół nadpobudliwości psychoruchowej

Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M., Bryńska, A. (2007). ADHD-zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Gdańsk: GWP.

3) Zaburzenia lękowe (m.in. lęk separacyjny, fobie).

Klasyfikacja diagnostyczna DC:0-3R (2005). Oficyna wydawnicza „Fundament”, s.47 – 62.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Cierpiałkowska,L., Sęk,H. (2016). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN, 305 – 320, 347 – 364.

4) Zaburzenia nastroju (m.in. depresja), próby samobójcze.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Rola, J. (2001). Depresja u dzieci, Kraków: Wydawnictwo ”Impuls”.

Goodman, R., Scott, S. Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodziezy. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA

5) Zaburzenia odżywiania.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Jablow, M. (2000). Anoreksja, bulimia, otyłość. Gdańsk:GWP. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańsk:GWP.

Józefik B. (1992). Anorekscja i bulimia. Kraków:Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

6) Uzależnienia - koncepcje i modele uzależnień, rodzaje i symptomy uzależnień (uzależnienia od środków psychoaktywnych i mediów elektronicznych).

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodziezy. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA

7) Stres i sytuacje kryzysowe w okresie dzieciństwa i adolescencji: przyczyny, mechanizmy powstawania, objawy, sposoby radzenia sobie z nimi.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodziezy. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA

Kendall, P.,C., (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń

i techniki terapeutyczne, Gdańsk: GWP.

8) Formy wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży.

Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L., Borkowska, A. (2020). Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Kendall, P.,C., (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń

i techniki terapeutyczne, Gdańsk: GWP.

Wykład kursoryczny,

prezntacja ppt.

studium przypadku