Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wprowadzenie do teorii kultury PE-2S-WTK
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2019/2020

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 15
Limit miejsc: (brak limitu)
Literatura:

C. Jencks, Kultura, Poznań 1995;

R. Konersmann, Filozofia Kultury. Wprowadzenie, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009;

A. Kłoskowska, Kultura masowa, (dowolne wyd.);

M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, (dowolne wyd.);

A.L. Kroeber, Istota kultury, (dowolne wyd.);

R. Scruton, Kultura jest ważna, Wiara i uczucie w osaczonym świecie, , wyd. Zysk i ska, Poznań2010

Wojciech Józef Burszta, Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia, PIW, 2008

Efekty uczenia się:

Wiedza

posiada pogłębioną wiedzę o znaczeniu kultury jako zjawiska z obszaru czynników konstytuujących struktury społeczne i sposobach interpretacji tych zjawisk w dzisiejszym świecie

ma uporządkowaną wiedzę o twórcach teorii kultury i ich dorobku

Umiejętności

potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz teorii kultury w celu analizy złożo-nych problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuń-czych, kulturalnych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych

posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwa-nia i przetwarzania informacji na temat zjawisk kultury, przy użyciu różnych źródeł oraz interpretowania ich z punktu wi-dzenia problemów edukacyjnych

Kompetencje społeczne

ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego w zakresie wiedzy o kulturze

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na ocenę ma charakter sprawdzianu pisemnego. Składa się z 3 pytań ocenianych od 0 do 4 punktów każde; maksymalna liczba punktów wynosi 12; do zaliczenia jest wymagane uzyskanie 50% punktów.

Zakres tematów:

1) Pojęcie kultura. Kultura – wieloznaczność pojęcia

Hermeneutyczna refleksja nad pojęciem kultury – rzymski rodowód pojęcia

Integracja całokształtu praktyk życiowych wokół działalności rolniczej jako źródło generalizacji pojęcia „uprawa” na całość sposobu życia

Sposób życia Rzymian we wczesnym okresie rozwoju ich społeczeństwa (okres panowania królów i wczesnej republiki) jako decydujący dla ukształtowania właściwego rzymianom holistycznego rozumienia sposobu życia i jego pojęciowych ujęć znajdujących odbicie w pojęciach takich jak kultura, moralność, cnota(virtus) itd. Intuicyjne pojęcie kultury. Kultura, cywilizacja, Kultura jako „uprawa” rzymski rodowód pojęcia i jego konsekwencje.

Kultura –pojecie o rodowodzie wiejskim, miejski rodowód pojęcia cywilizacja. konsekwencje semantyczne. Grecka refleksja oparta na wyraźnych opozycjach pojęciowych. Kultura a paideia

2) Kultura jako pojęcie krytyczne.

Zagadnienie historii pojęcia kultura różne znaczenia i konteksty.

Źródła rozwoju wiedzy o kulturze zmiana kulturowa (kryzys kultury) jako stan sprzyjający refleksji o kulturze i praktycznej działalności. Pojęcie kultury - nieunikniona wieloznaczność – tradycjonalistyczne, humanistyczne i filozoficzno-naukowe rozumienie kultury. Wartościujące i opisowe ujęcia kultury .Kultura jako wymiar tradycji - kontynuacja określonego kształtu służby wartościom. Humanitas i humanizm jako sposoby refleksji nad kulturą. Wpływy greckie jako zderzenie z obcym „wzorem kultury” Kwestia „wzorów kultury”

3). Definiowanie kultury.

Kultura jako kultura duchowa i kultura jako styl życia Działy kultury - klasyfikacje. Wielowymiarowość refleksji nad kulturą, kultura i kultury, subkultury. Kultura obiektywna i kultura subiektywna. Kategorie kultury obiektywnej i subiektywnej. Problem ich stosowalności. Świadome i nieświadome w kulturze. Człowiek jako wytwór i jako krytyk kultury. Granice autokulturacji. Determinizm a konstruktywizm

5). Kultura jako swoisty byt.

Kultura – Natura. Kultura a natura. Kultura wobec natury. Kultura jako trzeci świat (świat wartości, obok świata faktów i świata przeżyć). Kulturalizm, naturalizm, dualizm.

6). Elitaryzm i egalitaryzm w kulturze

Spór źródła twórczości kulturalnej. Elity i masy. Spór o kulturę masową.

7). Dynamika rozwoju kultury

Tradycja, twórczość i proces rozwoju kultur.„Tragedia kultury”. Produktywizm, rozrost, specjalizacja. Toksyczność kultury. Degeneracja i barbarzyństwo .Fazy rozwoju kultur. Odczarowania. Kultura a cywilizacja. Dekadencja i imperializm jako objawy przejścia od kultury do cywilizacji.

8.) Zróżnicowanie kulturowe

Kultura, subkultura, kultura plemienna, kultura narodowa, kultura dominująca, kultura podporządkowana Zróżnicowania kultur. Jedność, homologia czy różnorodność. Nieprzekładalność kultur. Zderzenie kultur. Równość czy nierówność kultur.

9). Akulturacja. Kultura i przemoc.

Akulturacja jako zjawisko związane z rozwojem kultury. Wymuszenie i dobrowolność. Rodzaje przemocy. Narzucanie kultury z zewnątrz i upadek kultury pod wpływem z zewnątrz .Romanizacja, chrystianizacja, polonizacja, germanizacja, rusyfikacja, sowietyzacja, amerykanizacja. Akulturacja w wymiarze wewnętrznym. Dominacja kulturowa jako warunek jedności społeczeństwa. Relacje kultury dominującej i kultur podporządkowanych. Szkoła jako narzędzie akulturacji.

10). Kultura a rozwój cywilizacyjny

Kultura jedno i dwuwarstwowa Media w rozwoju kultury Rozwój mediów jako czynnik zmiany kulturowej.

11). Międzygeneracyjny przekaz kulturowy.

Rola międzygeneracyjnego przekazu w kulturze tradycyjnej. Koncepcja przekazu postfiguratywnego, kofiguratywnego i prefiguratywnego. Cywilizacyjne uwarunkowania przemian i ich możliwy zakres.

12). Kultura popularna. Kultura a „komercja” i konsumpcjonizm

Kultura popularna treść pojęcia, ambiwalencja znaczeń. „Komercja” jako zjawisko traktowania kultury jako towaru. Komercjalizacja kultury. Efekty komercjalizacji – produkty komercyjne. Efekt wspólnego pastwiska. Demoralizacja odbiorcy. Konsumpcjonizm jako zjawisko związane z przejściem gospodarki kapitalistycznej od ekonomii producenta do ekonomii konsumenta. Konsumpcjonizm jako styl życia. Bierność i podatność na manipulacje jako konstytutywne elementy „kultury konsumpcyjnej”. Teoria „potlaczu” jako próba wyjaśnienia konsumpcjonizmu jako zjawiska kulturowego.

13). Kultura ludowa Twórczość nieprofesjonalna.

Kultura ludowa - cechy zjawiska. Wartości kultury ludowej. Folklor. Kultura ludowa a twórczość nieprofesjonalna. Podstawowe różnice.

Twórczość nieprofesjonalna - margines czy droga rozwoju kultury.

Twórczość nieprofesjonalna a animacja społeczno – kulturowa.

14) . Kultura narodowa.

Kultura narodowa jako dynamiczna całość zdolna do rozwoju w czasie historycznym i podejmowania wyzwań. Wspólnota języka i doświadczeń historycznych jako naturalne ramy inkulturacji jednostki i droga ku wartościom uniwersalnym. Kultura narodowa z perspektywy konstrukcjonizmu kulturowego. Walka o hegemonię w kulturze narodowej

15). Kultura globalna

Czym jest globalizacja w sferze kultur. Czy jest możliwa kultura globalna?

Metody dydaktyczne:

Wykład z elementami dyskusji i prezentacji medialnych wykorzystujący filmy fabularne i dokumentalne : Szlachetny dzikus –prezentujacy sylwetkę i badania Bronisława Malinowskiego (Polska, Jerzy Domaradzki 1998) Przerwany sen aborygenów prezentujący największą populację paleolityczną współczesnego świata - Aborygenów australijskich i ich zderzenie ze wspólczesnością (Francja, Patrick Bernard i Ken Ung 2012) , Persepolis ekranizacja popularnego komiksu Marjane Satrapi (Francja, Marjane Satrapi i Vincent Paronnaud, 2007) Widmo wolności klasyczny najwybitniejszego surrealisty światowego kina Luisa Bunuela (Hiszpania, Luis Bunuel, 1974)

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każdy wtorek, 9:50 - 11:25, sala 3090/3092
Andrzej Ciążela 20/ szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Budynek z aulami C
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.0.0-7 (2024-02-19)