Powstanie pedagogiki i sposoby jej uprawiania: geneza pedagogiki; różnicowanie się teoretyczne pedagogiki na początku XX w.; rozróżnienie pedagogiki i pedagogii; relacja pomiędzy teorią i praktyką; sposoby uprawiania pedagogiki – pedagogika teoretyczna, stosowana (prakseologiczna), normatywna; paradygmaty pedagogiki współczesnej, krytyczny; kategorie metodologiczne: opis, rozumienie, wyjaśnianie, interpretacja krytyczna; rozwój teoretyczny pedagogiki i „mapa” współczesnych kierunków pedagogicznych.
Podstawowe kategorie pojęciowe pedagogiki: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja, socjalizacja, enkulturacja, opieka, samowychowanie; zróżnicowanie teoretyczne wykładni wychowania (kształcenia, edukacji). Kształcenie z perspektywy adaptacyjnej (według wzorca zewnętrznego) a kształcenie z perspektywy egzystencjalnej (według wzorca wewnętrznego). Idea kształcenia humanistycznego.
Pedagogika jako nauka empiryczna: pozytywistyczny wzorzec nauki; powstanie pedagogiki empirycznej jako pedagogiki eksperymentalnej; pedagogika empiryczna w tradycji behawioralnej; behawioralna teoria uczenia się i nauczania; teorie curricularne – projektowanie przebiegu nauczania i operacjonalizacja celów kształcenia; nauczyciel jako technolog; przykłady badań empirycznych w pedagogice.
Pedagogika jako nauka humanistyczna: nauki przyrodnicze a nauki humanistyczne - antynaturalistyczne uprawomocnienie pedagogiki; powstanie pedagogiki kultury; pedagogika kultury jako pedagogika ludzkiej duchowości; rozumienie jako kategoria metodologiczna i dydaktyczna; pedagogika kultury jako teoria treści kształcenia i hermeneutyczna koncepcja uczenia się; nauczyciel jako odpowiedzialny interpretator; przykłady badań humanistycznych w pedagogice.
Pedagogika jako teoria krytyczna: teoria krytyczna a teoria tradycyjna; krytyka neutralnego charakteru teorii społecznej; recepcja teorii krytycznej w pedagogice; zagadnienia marginalizacji i wykluczania społecznego oraz kolonizacji kulturowej; edukacja jako miejsce „przemocy symbolicznej”; edukacja w perspektywie postulatu upodmiotowienia jednostki poprzez uczestnictwo w komunikacji społecznej; koncepcja ukrytego programu szkoły; postulat edukacji zaangażowanej na rzecz pluralistycznego, upodmiotowionego i demokratycznego społeczeństwa; przykłady badań krytycznych w pedagogice.
Wychowanie w szkole publicznej w perspektywie idei dobra wspólnego
|